‘Etolan
‘Etolan(u sulit nu Hulam:阿度蘭部落)
u siwkay nu niyazu'
mikawaway-kalumyitii Taitung a kuwan nu Kalinku ku niyazu’ nu ‘Etolan. u kasalumaluma’ nu ‘Etolan sa, 1,032 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 2,486 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 1,178 ku tademaw, pakalatu 47%.
u zuma sa, cay ku Ingcumin, 1,308 ku tademaw, pakalatu 53%.
都蘭的阿美族地名本來叫做「'atol」(阿豆爾),意為疊石為牆,也就是以石頭砌成圍牆,以防禦卑南族入侵,後來日久諧音成為「A'tolan」,再被漢人縮短音譯為「都蘭」而沿用至今。
部落族人隸屬阿美族卑南群,最早住在知本海濱的美和一帶(即卑南族登陸的發祥地),約三百年為卑南族所敗,因而北徙都蘭,然而卑南族依然不放棄攻擊都蘭人,至日據時代之初,卑南族仍曾經進軍到杉原,所幸因為台東馬蘭社的阿美族中興英雄「馬罕漢」率領族親勇士來助,才成功阻止卑南族北上。
都蘭村阿美族人的祖先發源於知本南邊的Arapanay,後來遷居至初鹿的上邊,因為常與卑南族人發生紛爭,遂漸次向北移動至目前的加走灣(長濱)北方之Antuo,然後又南移至新港西南方(今成功附近),然後又在南移至八里芒(現在的興昌村)附近,於此再度移住至現今都蘭地方。除此之外,都蘭有部分家族與馬蘭有極深之淵源,甚至有部分與卑南族有親戚關係,也有許多家族可以追溯到是從恆春一代遷移過來。
資料來源:http://www.tipp.org.tw/tribe_detail3.asp?City_No=18&TA_No=7&T_ID=346
u sausi nu cideaky a tademaw
mikawaway-kalumyitiu kasabinacadan, Pangcah(Amis)44%, Paywan(Paiwan)1%, zumazuma2%.
u Pangcah a niyazu'
mikawaway-kalumyitiu Pangcah(Amis) a niyazu' kuyni, katuud ku Pangcah(Amis) a tademaw itini mueneng,uzuma cidekay a tademaw sa u Yuwatan(Bunun) atu Paywan(Paiwan) .
u Sakizaya a tademaw
mikawaway-kalumyitiinayi' ku Sakizaya a tademaw mueneng itini, hakay izaw tu, caay henay misumad ku cidekay a ngangan nu Sakizaya.
u cidekay nu Taywan yincumin
mikawaway-kalumyiticidekay | 民族別 | cidekay | 民族別 |
Sakizaya | 撒奇萊雅族 | Rukay | 魯凱族 |
Pangcha(Amis) | 阿美族 | Cou | 鄒族 |
Tayan(Tayal) | 泰雅族 | Saysia | 賽夏族 |
Paywan(Paiwan) | 排灣族 | Kabalan | 噶瑪蘭族 |
Yuwatan(Bunun) | 布農族 | Tau/Yami | 雅美族 |
Sejek(Sdeeq) | 賽德克族 | Saw | 邵族 |
Taluku(Truku) | 太魯閣族 | Kanakanabu | 卡那卡那富族 |
Puyuma | 卑南族 | Laaluwa | 拉阿魯哇族 |
u siwkay nu Yincumin
mikawaway-kalumyitiu Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal.
u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan.
u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw.
silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'.
i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa.
u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah(Amis).
situlu ku kakuniza nu Yincumincu,sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.
tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihcan 2 a bulad
mikawaway-kalumyitipulung sausi | Pangcah | Tayan | Paywan | Yuwatan | Rukay | Puyuma | Cou | Saysiat | Yami | Saw | Kabalan | Taluku | Sakizaya | Sejek | Laaluwa | Kanakanabu | zuma |
560,248 | 208,931 | 89,823 | 100,437 | 58,254 | 13,301 | 14,084 | 6,639 | 6,597 | 4,598 | 779 | 1,461 | 31,412 | 925 | 9,962 | 395 | 330 | 12,320 |
tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihca 01 a bulad
mikawaway-kalumyitipulung sausi | Pangcah | Tayan | Paywan | Yuwatan | Rukay | Puyuma | Cou | Saysiat | Yami | Saw | Kabalan | Taluku | Sakizaya | Sejek | Laaluwa | Kanakanabu | zuma |
559,918 | 208,761 | 89,741 | 100,317 | 58,210 | 13,287 | 14,081 | 6,641 | 6,593 | 4,592 | 778 | 1,460 | 31,375 | 924 | 9,942 | 393 | 329 | 12,494 |