An-ta-man a tademaw
An-ta-man a tademaw安達曼人
mikawaway-kalumyiti
安達曼人（英語：Andamanese），分布於印度東南方的安達曼群島上，語言為安達曼語系。安達曼人目前主要分為四個部落，分別為大安達曼人、加洛瓦人、翁奇人和桑提內爾人。居處制度採行兩可制，婚姻實施交表婚及一夫一妻制，家庭內部實行雙邊繼嗣。
An-ta-man a tademaw “Inkow a kamu, Andamanese”, maliwawah i In-tu sawali nutimulan a An-ta-man kasasubal, kumu nu An-ta-man a kamuan, An-ta-man imahini angangan sepat ku niyazu’, kasazuma Ta-an-man, Cya-low-wa. Owang-ci atu San-ti-ney-al. aenengan a lekec u tusaay a lekec, malaacawaay mikwaw tu milekec tu cacay ku acawa, labu nu luma’ mikawaw tu tusa ku milaylayay.
kakilimad
mikawaway-kalumyiti經濟生產方式為打獵和採集。安達曼人相信泛靈信仰，主要的儀式包括成年禮及葬禮。「安達曼」（Andaman）的名稱源自於印度阿利安人的猴子神「哈奴曼」（Hanuman）。根據印度史詩羅摩衍那，安達曼群島在過去被視為哈奴曼的土地，因此馬來人將島上的原住民稱為Handuman，並演變為今日的安達曼（英語：Andaman）。安達曼人的體型較一般人類來的矮小（除桑提內爾人），被認為是因島嶼資源不足所導致的島嶼侏儒化現象。
keyzay a kawaw miadup atu miala. An-ta-man patatenga’ tu Di’tu a lisin angangan a salisin pasu masaselalay atu mitademay. “An-ta-man” “Andeman” a ngangan makayzaay i In-tu-A-li-an ungay Di’tu “Ha-nu-man” “Hanuman” duduc In-tu a nisulitan tu nu likisi Low-mu-yan-na, An-ta-man subal I kasumamadan pala nu Ha-man a lala’, namahiza Ma-lay subalay a Yincumicu u Handuman han, mala u ayzaay a An-ta-man ‘Amilika a kamu “Andaman “ han. Anta-man kaapuyu’an ku zuma a tademaw “caay ku San-ti-al dada’” hinisa zayhan caay kataneng ku nilacul nu subal sisa masinpusi tu ku i subalay.
nilacul
mikawaway-kalumyititademaw 人口
mikawaway-kalumyiti根據印度官方在2011年的人口普查報告，各族群人口如下: 大安達曼人：44人加洛瓦人：380人翁奇人：101人桑提內爾人：15人50-150人
duduc In-tu a cebu i 2011 a mihca pasakamu tu nikinsaan tu tademaw, kasa binacadan a tademaw mahini, Ta-An-ta 44 ku tademaw cunus tu Cya-low-wa a tademaw, 380 ku tademaw nu Owng-ci, 101 ku tademaw nu San-ti-ney-al, 15 ku tademaw, 50 ku tademaw 150 ku tademaw.
likis atu kacacayat nu lalangawan歷史與文化的關係
mikawaway-kalumyiti
對於安達曼人最早的紀錄是在1788年，當時因安達曼群島的地形崎嶇加上季風的吹拂，造成多起船難，而殘存下來的船員也都為安達曼人所殺害。英國人因此嘗試和安達曼人接觸，以建立海港提供船隻安全登陸。
saakay An-tapman kasumamadan a niciluan i 1788 a mihca tawya zayhan An-ta-man a kasasubal caay kasaenal cunus tu balangbangan a bali, yadah ku satebuc nu balunga’ mauzipay a tademaw hatu mapatay nu An-ta-man. namahiza Ing-kow mitanam atu An-ta-man mitiyung, patizeng tu minatu pawapen tu balunga’ lihalay a tatukus.
1859年，英國人在中安達曼群島建立了布萊爾港，作為流放罪犯的地點，而住在布萊爾港附近森林的大安達曼人也漸漸開始接觸英國官方並合作緝捕罪犯，目前此地屬於印度的領土之一。英國殖民政府也為了培養和安達曼人之間的關係，成立了安達曼之家(Andaman homes)。
1859 a mihcaan Ing-kow i An-ta-man subal patizeng tu Pu-lay-al a minatu, mala u kitizaan pazeng tu sicumiay. muenengay i Pu-lay-al minatu capi nu kilakilangan a Ta-an-ta-man a haymaw malingatu mitiyung tu Ing-kow cenbu a makakadum mizakep tu sicumiay, imaahini uyni a kitizaan tungus nu In-tuay lala’an. Ing-kow nu mabulaway cebu sakay pahabay atu An-ta-man a kacacayat, patizeng tu An-ta-man a luma’ “Andaman homes”.
kaizaw keyza經濟生產
mikawaway-kalumyiti安達曼人主要以季節性轉換的打獵和採集為生。加洛瓦人和桑提內爾人仍完全依賴打獵和採集活動，而翁奇人在1958年時引進了椰子的耕種，但不參與農耕生產，透過採集椰子向印度政府的福利部換取糧食配給和工業產品，因此翁奇人的食物需求逐漸由進口產品取代森林果實。
An-ta-man angangan u puu’ nu demiad masumasumad a miadup atu miala tu sakauzip. Cya-low-wa atu San-ti-ney-al amin miida tu piadu atu miala a kawaw, u Owng-ci i 1958 a mihca pacumud tu sanasay paluma, nika caay pilihiza paluma, pakay piala tu sanasay pasay In-tu cebu nu painiay paliyun miala pabeli tu kakanan atu kusi a tuud, namahiza Owng-ci a kakanan u salunguc haymaw nu taway a tuud milutay tu nu kilakilangan a heci.
misanga’ay tu tuud工業藝品
mikawaway-kalumyiti安達曼人平時依賴森林和海邊的資源。塑膠和尼龍繩也已融入安達曼人的物質文化中，安達曼人將塑膠容器作儲存用，以尼龍繩織編漁網，而這些物品經常被過往的船隻丟棄而被海浪沖上岸。印度政府將金屬鍋、平底鍋及其他炊具當作禮物分送給翁奇人、爪哇人和桑提內爾人，取代傳統手製經日曬火烘所製成的陶鍋。
An-ta-man zuma miida tu kilakilangan atu bayuay a kasilacul. suka atu nilung lait papulungen tu tuud nu An-ta-man kakanan a lalangawan, An-ta-man u sapisuped ku suka, nilung lait miapi tu salil, uyni a tuud hina mabakah nu naayaway a balinga’ matabesi’ nu laing tatukus. In-tu cebu mukinay a siuy, dangah atu sapisahemay pala umiyagien pabeli tu Owng-ci, ca-wa atu San-ti-ney-al, mikutay tu laylay nu lima nisangaan pakay pawalian nihuthutan nu lamal nisanga’an tu kapuwa siuy.
puenengan 居住模式
mikawaway-kalumyiti
安達曼人的居住模式是根據季節的變換，季節乾燥時(十月到二月)多由四個以上的家庭在海岸附近搭建茅草屋，並將茅草屋面向中央圍成圓圈狀。通常村落裡的單身男子和新婚夫妻需與村人隔離，住在其他的茅草屋裡；當時間轉換至五月到九月時，安達曼人便從海岸遷移至內陸的森林裡居住，安達曼人同樣將安達曼人茅草屋圍成圓圈狀，但只有四或五個家庭留在營地裡。
An-ta-man a puenengan miduduc tu puu’ nu mihcaan amasumad, puu’ kacakan “10 a bulad katukuh 2 a bulad” u sepatay a labu nu luma’ i dadipasan capi patizeng tu nu eli’ay a luma’, eli’ay luma’ pasaay teban samulu han milangat. zuma niyazu’ay tataytayay a tatama atu baluhay malaacawaay palaed han tu niyazu’ay a tademaw, mueneng i zumaay nu eli’ay a luma’, yu masumad ku demiad katukuh 5 a bulad katukuh 9 a bulad hawsa, An-ta-man amakay dadipasan mabulaw tayza ney-lu labu nu kilakilangan mueneng, An-ta-man malecad eli’ a luma’ samulu han milangat, nika sepat anucaay lima ku labu nu luma tiza mueneng.