Cihalaay
Cihalaay 吉拉哈艾
u siwkay nu niyazu' mikawaway-kalumyiti
i Hualien a kuwan nu Kalinku ku niyazu’ nu Cihalaay. u kasalumaluma’ nu Cihalaay sa, 65 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 116 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 41 ku tademaw, pakalatu 35%.
u zuma sa, cay ku Ingcumin, 75 ku tademaw, pakalatu 65%.
2012 a mihcan, Kalingku Fuli siang Fennan chun makaala
2012年,花蓮縣富里鄉豐南村登錄為吉哈拉艾文化景 觀區,面積約有1,040公頃,含括水圳、梯田、次生林、 菓園、池塘、聚落、河川及山林,構成完整的文化生態景觀。吉哈拉艾的六條百年水圳灌溉吉拉米代部落的稻田,祖先們在沒有精密科學儀器的輔助下,運用生活於山林,取材於萬物的在地知識,沿著山形、峽谷開墾梯田,修築農作賴以為生的水圳,卻不會為了拓展田地的面積便將田裡的大石頭移除,或是為了解決山豬、猴子對農作的災害,就大量砍伐樹木,破壞野生動物的棲地。在吉哈拉艾,我們總是努力地與山林與自然共存,在稻田被山豬踩踏時,安慰著說:「因為山豬很熱,才會想下來稻田打滾,也不能怪牠。」這般人地和諧互動的生活技藝,獲得公部門與學術團體的肯定,2012年5月吉哈拉艾獲花蓮縣政府公告登錄為「吉哈拉艾文化景觀區」,稱讚吉哈拉艾是一個活著且持續運用、生活在其中的文化景觀區。
u asip nu cidekay a tademaw mikawaway-kalumyiti
u kasabinacadan, Pangcah(Amis) 34%, zumazuma 2%.
u niyazu' nu Pangcah mikawaway-kalumyiti
tuud ku Pangcah(Amis) a tademaw itini, inayay ku Sakizaya itini.
u Pangcah a niyazu' kuyni, tuud ku Pangcah a tademaw itini, inay ku Sakizaya itini.
u Sakizaya a tademaw mikawaway-kalumyiti
izaw tu ku Sakizaya a tademaw itini. namabulaw i Kalinku tayni. namiacawa sa tayni muenengtu itini.
u cidekay nu Taywan yincumin mikawaway-kalumyiti
cidekay | 民族別 | cidekay | 民族別 |
Sakizaya | 撒奇萊雅族 | Rukay | 魯凱族 |
Pangcha(Amis) | 阿美族 | Cou | 鄒族 |
Tayan(Tayal) | 泰雅族 | Saysia | 賽夏族 |
Paywan(Paiwan) | 排灣族 | Kabalan | 噶瑪蘭族 |
Yuwatan(Bunun) | 布農族 | Tau/Yami | 雅美族 |
Sejek(Sdeeq) | 賽德克族 | Saw | 邵族 |
Taluku(Truku) | 太魯閣族 | Kanakanabu | 卡那卡那富族 |
Puyuma | 卑南族 | Laaluwa | 拉阿魯哇族 |
u siwkay nu Yincumin mikawaway-kalumyiti
u Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal.
u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan.
u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw.
silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'.
i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa.
u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah(Amis).
situlu ku kakuniza nu Yincumincu,sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.
tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2017 a mihca 12 a bulad mikawaway-kalumyiti
pulung sausi | Pangcah | Tayan | Paywan | Yuwatan | Rukay | Puyuma | Cou | Saysiat | Yami | Saw | Kabalan | Taluku | Sakizaya | Sejek | Laaluwa | Kanakanabu | zuma |
559,426 | 208,525 | 89,563 | 100,164 | 58,132 | 13,258 | 14,051 | 6,629 | 6,596 | 4,596 | 778 | 1,459 | 31,320 | 917 | 9,921 | 391 | 330 | 12,796 |
271,683 | 102,059 | 42,433 | 48,467 | 28,017 | 6,410 | 6,772 | 3,146 | 3,169 | 2,271 | 374 | 716 | 15,142 | 461 | 4,938 | 205 | 168 | 6,935 |
287,743 | 106,466 | 47,130 | 51,697 | 30,115 | 6,848 | 7,279 | 3,483 | 3,427 | 2,325 | 404 | 743 | 16,178 | 456 | 4,983 | 186 | 162 | 5,861 |