Cihalaay 吉拉哈艾

Fuli (Zosi go)

u siwkay nu niyazu' mikawaway-kalumyiti

i Hualien a kuwan nu Kalinku ku niyazu’ nu Cihalaay. u kasalumaluma’ nu Cihalaay sa, 65 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 116 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 41 ku tademaw, pakalatu 35%.

u zuma sa, cay ku Ingcumin, 75 ku tademaw, pakalatu 65%.

2012 a mihcan, Kalingku Fuli siang Fennan chun makaala

2012年,花蓮縣富里鄉豐南村登錄為吉哈拉艾文化景 觀區,面積約有1,040公頃,含括水圳、梯田、次生林、 菓園、池塘、聚落、河川及山林,構成完整的文化生態景觀。吉哈拉艾的六條百年水圳灌溉吉拉米代部落的稻田,祖先們在沒有精密科學儀器的輔助下,運用生活於山林,取材於萬物的在地知識,沿著山形、峽谷開墾梯田,修築農作賴以為生的水圳,卻不會為了拓展田地的面積便將田裡的大石頭移除,或是為了解決山豬、猴子對農作的災害,就大量砍伐樹木,破壞野生動物的棲地。在吉哈拉艾,我們總是努力地與山林與自然共存,在稻田被山豬踩踏時,安慰著說:「因為山豬很熱,才會想下來稻田打滾,也不能怪牠。」這般人地和諧互動的生活技藝,獲得公部門與學術團體的肯定,2012年5月吉哈拉艾獲花蓮縣政府公告登錄為「吉哈拉艾文化景觀區」,稱讚吉哈拉艾是一個活著且持續運用、生活在其中的文化景觀區。

u asip nu cidekay a tademaw mikawaway-kalumyiti

u kasabinacadan, Pangcah(Amis) 34%, zumazuma 2%.

u niyazu' nu Pangcah mikawaway-kalumyiti

tuud ku Pangcah(Amis) a tademaw itini, inayay ku Sakizaya itini.

u Pangcah a niyazu' kuyni, tuud ku Pangcah a tademaw itini, inay ku Sakizaya itini.

u Sakizaya a tademaw mikawaway-kalumyiti

izaw tu ku Sakizaya a tademaw itini. namabulaw i Kalinku tayni. namiacawa sa tayni muenengtu itini.

u cidekay nu Taywan yincumin mikawaway-kalumyiti

cidekay 民族別 cidekay 民族別
Sakizaya 撒奇萊雅族 Rukay 魯凱族
Pangcha(Amis) 阿美族 Cou 鄒族
Tayan(Tayal) 泰雅族 Saysia 賽夏族
Paywan(Paiwan) 排灣族 Kabalan 噶瑪蘭族
Yuwatan(Bunun) 布農族 Tau/Yami 雅美族
Sejek(Sdeeq) 賽德克族 Saw 邵族
Taluku(Truku) 太魯閣族 Kanakanabu 卡那卡那富族
Puyuma 卑南族 Laaluwa 拉阿魯哇族

u siwkay nu Yincumin mikawaway-kalumyiti

u Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal.

u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan.

u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw.

silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'.

i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa.

u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah(Amis).

situlu ku kakuniza nu Yincumincu,sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2017 a mihca 12 a bulad mikawaway-kalumyiti

pulung sausi Pangcah Tayan Paywan Yuwatan Rukay Puyuma Cou Saysiat Yami Saw Kabalan Taluku Sakizaya Sejek Laaluwa Kanakanabu zuma
559,426 208,525 89,563 100,164 58,132 13,258 14,051 6,629 6,596 4,596 778 1,459 31,320 917 9,921 391 330 12,796
271,683 102,059 42,433 48,467 28,017 6,410 6,772 3,146 3,169 2,271 374 716 15,142 461 4,938 205 168 6,935
287,743 106,466 47,130 51,697 30,115 6,848 7,279 3,483 3,427 2,325 404 743 16,178 456 4,983 186 162 5,861

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan mikawaway-kalumyiti