Dominica
Dominica (多米尼克)
nasulitan nu Dominica mikawaway-kalumyiti
u Dominica (多米尼克) sa i labu nu Congnanmeico, itiza i 15 25 N, 61 20 W,u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 751 km2, u ahebal nu lalaay sa 751 izaw ku km2, u ahebal nu nanumay sa ti'kuk ku km2, hamin nu tademawan sa 73,757.
kakalukan umah sa 34.70%, kilakilangan umah sa 59.20%, zumaay henay umah sa 6.10%.
tapang tusu nu kanatal (首都) mikawaway-kalumyiti
u tapang tusu nu kanatal sa u Roseau(羅索).
kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日) mikawaway-kalumyiti
kakining nu kanatal demiad sa bulad 8 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首) mikawaway-kalumyiti
u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Charles Savarin, micakat a demiad sa i 2013 a mihca 10 bulad 2 demiad.u cunli nu Dominica (多米尼克) ayza sa ci Roosevelt Skerrit, micakat a demiad sa i 2004 a mihcaan 1 bulad 8 demiad.
u sapasubana tu hata' (國旗說明) mikawaway-kalumyiti
namicukaymas tu hata' i 1978 a mihcaan sabaw cacay bulad idaw ku tulu a demiad masacacayay tu, yu i 1981, 1988 atu 1990 a mihcaan misumad tu kulit nu hata’ sumilaway, sikalawlaway, lumeniay, salengacay a tulu ku kulit masaciuzika mibesul i hata', u i tebannay a ciuzika nikasasungaliwayay u sumanahay a nikasamulu nu i labu idaw ku cacay a takelulu atu i liwliw idaw kya cacay bataanay u kalawlawan nu masakalimucuay a bunas. ya sumilaway mahida u hami nu subal malu padapadaan atu macebetay nu kilangkilangan, u kalawlawan sa kalu ni-mungan kama keke sinayasay amin aheci, u salengcay sa mahida u nanum nu sauwas cacas atu tamelacay nu balucu’ a tademaw u lumeniay sa malukayda i lumeniay a tademaw atu malanlanay tu lumeniay salengcay a tademaw atu kasitayhi’ nu lala’. u ciwzika sa mahida u sinciya nu tademaw- tu tin-sukiw. u sumanahay sa mahida u kina kanatal mikawaw tu nu siykaya a sapalahad, kya cacay bataan masakalimucuan a bunas mahida tu kina subalan nu muketepay a kakitidaan.[1]
國旗啟用於1978年11月3日獨立日，並在1981、1988和1990年稍作修改。旗地綠色，黃、黑、白三色的十字貫穿旗面，中央的十字交叉處為紅色圓地，內有1隻鸚鵡及周圍有十顆黃色五角星。綠色象徵遍及全島的香蕉園和茂密的森林，黃色代表檸檬、柑橘、可可、椰子等水果，白色象徵河流、瀑布和人民的純潔，黑色代表當地主要為黑人和黑白混血種人及肥沃的土地。十字形代表人民的宗教信仰-天主教。紅色圓地象徵該國所執行的社會發展計畫，10顆五角星代表該國的10個地區。
kalimulakan nu subal a demiad: sabaw cacay a bulad tulu a demiad
milabu tu malcapuay a kanatal nu demiad: 1978 a mihcaan sabaw tusa a bulad idaw ku sabaw walu a demiad.
tatangahan nu niyadu': Roseau(羅梭)
liwliw nu kanatal: 751 km2.[2]
國慶日：11月 3日
加入聯合國日期：1978年12月18日
首都：羅梭(Roseau)
面積：751 平方公里
enal nu kakitidaan (地理位置) mikawaway-kalumyiti
Dominica(多米尼克) i sawali nu Caribbean a bayu (加勒比海) misuayaw tu bali nu subal i teban nu kakitidaan, i saamisan u nu Guadeloupe(瓜地洛普) a subal “Guadeloupe’’, u satimulan sa nu Martinique (馬丁尼克) a subal “Martinigue’’, nu Ciya-le-pi-hay u sadikuday mala nu O-co a malimatayay tu a subal, nanu In-kul nu malimatay a lala’, i 1978 a mihcaan masacacay kyu milabu i tu In-kul-siye(大英國協).[3]
多米尼克地處東加勒比海向風群島中間位置，北面為法屬瓜地洛普島(Guadeloupe)，南面為法屬馬丁尼克島(Martinique)，是加勒比海最後成為歐洲殖民地的島，原係英國殖民地，於 1978 年獨立並加入大英國協。
tademaw (人口) mikawaway-kalumyiti
hatida 74,243 ku tademaw, u sayadahay nu malimatay tu mihcaan mabuliyas ku enen i Unite States (美國), Canada(加拿大), United Kingdom(英國) atu Tung-ciya-le-pi-hay(東加勒比海) a kenis nu subal. “2020 a mihcaan nu sapiasipan, ce-liyaw-lay-yin: The World Factbook’’.[4]
約74,243人，歷年來外移人口散居美國、加拿大、英國及東加勒比海地區各島。(2020年預估數,資料來源:The World Factbook)
kiwkay (宗教) mikawaway-kalumyiti
u Roma (羅馬) tinsukiw ku sinciya tu 61.4 a bayhunpi, u baluhay a sinciya sa 28.6 a bayhunpi, La-se-te-huw-li-an(拉斯特法理安) 1.3 a bayhunpi, u Jehovah paazihay (耶和華見證人) 1.2 a bayhunpi, nu duma sa 0.3 a bayhunpi, caay kasiwatanay sa 1.6 a bayhunpi, nu caayay kasisinciya sa 6.1 a bayhunpi. “ 2001 a mihcaan nu sapiasipan ce-liyaw-lay-yin: The World Factbook”.[5]
羅馬天主教徒61.4%、新教徒28.6%、拉斯特法理安1.3%、耶和華見證人1.2%、其他0.3%、未指定1.6%、無信仰佔6.1%。(2001年預估 資料來源:The World Factbook)。
tatudung nu kalisiw (幣制) mikawaway-kalumyiti
Dominica(多米尼克) nicukaymasay u Tung-ciya-le-pi-hay(東加勒比海) a kalisiw “kantan han nu Tonga (Tung-ciya東加) a kalisiw nu EC’’ “Eastern Caribbean Dollars, XCD’’. pina tu a mihcaan u Tonga (Tung-ciya東加) a kalisiw mikelec tu Amilika a kalisiw, u kalisiw caay hen kasumadsumad, nu i tidaay tu a kingku ku micakayay tu sukiti nu Amilika a kalisiw tu cacay a Amilika a kalisiw nu 2.6882 EC “masalimengay a kalisiw’’. u dumaay a kingku sa mapacakay nu sukiti nu Amilika a kalisiw nikasasikalisiw nu cacay a Amilika a kalisiw tu 2.7169 EC. micumud pacumud tu nicakayan nu Amilika a kalisiw tu nu cacay a Amilika a kalisiw nu 2.67 EC. mapacakayay nu Amilika a kalisiw palakalisiwen sa cacay a Amilika a kalisiw nu 2.7169 EC nikapapidek a niasipan sa, IEC asip han tu nikapidek nu kalisiw tu nu Taywan a kalisiw sabaw tusa nu kalisiw.[6]
多米尼克當地使用東加勒比海幣（簡稱東加幣 EC) (Eastern Caribbean Dollars, XCD)。多年來東加幣緊盯美元，匯率從未變動，即當地銀行買入美元支票為 1 美元對 2.6882 EC（固定匯率）。另銀行賣出美金支票之匯率為 1 美元對 2.7169 EC，買入美元現金為 1 美元對 2.67 EC，賣出美元現金為 1 美元對 2.7169 EC經折算後，1 EC約折合新臺幣 12 元。
sacelak tu kalisiw 匯率 mikawaway-kalumyiti
masalimengay a sacakad tu kalisiw: cacay a Amilika a kalisiw nu 2.7 Tung-ciya-le-pi-hay(東加勒比海) a kalisiw “XCD’’.[7]
固定匯率：1美元= 2.7東加勒比海元(XCD)
pulika u sapadingki 電壓 mikawaway-kalumyiti
u sakaidaw nu dingki a tungus u 220-240 ku pulika icelang, 50HZ. u sapacucuk nu mapipiay amin u masatuluay ku sapacucuk, malecad tu nu United Kingdom(英國), idaw ku nu lumaay atu nu pikanan a kakitidaan atu nu idaway tu nisanga’ 220-240 a pulika sapacucukan.[8]
電壓規格為220-240伏特，50Hz。插座一般為扁型三插座，與英國相同，亦有住家及飯店或同時設有220-240伏特及110伏特之插座。
u kahenulan a pangiha 主要媒體 mikawaway-kalumyiti
tusa kya kahenulan a sinbung, u nu cilalay a sinbung “cacay a demiad kina cacay patahkal’’ atu misulitay a sinbung “paylimaay sa patahkal’’. u kahenulan a tilibi atu nu cen-hu a tilibi, u satesekay a tilibi. nu dumaan a tilibi sa, idaw ku Dominica(多米尼克) u pamuwaay a kusi, Q95 atu Kay-zuy(凱瑞) tu lalinengan a mipiled. u sinbung wang-can ku nu “Dominica(多米尼克) i labu’’ u kahenulan a wang-cang ku mahiniay.[9]
主要報紙計有2家，太陽報(每週一發行)與記事報(每週五發行)。重要電視台則有政府新聞電視台、薩特有線電視台。另主要電台則有多米尼克廣播公司、 Q95及凱瑞調頻。新聞網站則以 “多米尼克在線” 為主要網站。
cen-ci-ci-tu (政治制度) mikawaway-kalumyiti
namakayni nu hulic nikelecan, milihida tu nu United Kingdom(英國) a hulic ku nipikuwan tu nikaykian a masatademaw, mikayki atu cung-tung masakaputay a kanatalay, u sakakaay nu sihu u cung-li han, u tatungus namakayni i nikaykian. duma a cung-tung nu kanatal a sakakaay, u cung-li atu mibabelihay a mikelitay a nipangangan tu nikaykian kya tahekal ku nipaingnaan kyu idaw lima sa ku kawaw. cung-li ku midikecay tu kawaw nu kanatal, i nikaykian nipaingna maala nu kaduutay ku saenen a cen-tang nikelitay namakayni u cung-tung ku situngusay mala cung-li.
根據憲法規定，實行英國憲政模式採議會民主制，議會和總統組成國會。總理為政府首腦，權力來自議會。另總統為國家元首，由總理和反對黨領袖提名後經議會投票選舉產生，任期5年。總理掌握國家行政權，在議會選舉獲多數席位的政黨領袖經總統任命後出任總理。
u kawaw nu cen-hu makayni ku pangangan kya u cung-tung ku palaheciay tu kawaw kyu makumud, lima a mihcaan ku nikawaw. nu dumaay a kul-huy palucek tu tatudung a yi-cang, tusa a bataan idaw ku cacay nu tademaw a nisinkiw tu kiing atu siwaay a tademaw nu ci-cen-tang atu mibabelihay a cen-tang tu nipatudung can-yi-yun nikakumudan, lima tu ku nikawawan. ayda u cung-li ci RooseveIt Skerrit, cung-tung ci CharIes Savarin.[10]
政府內閣經總理提名後再由總統任命組成，任期5年。另國會由性質中立之議長、21 位民選議員及 9 位由執政黨與反對黨分別任命之參議員組成，任期五年。現任總理為羅斯福.斯凱里特(Roosevelt Skerrit)，總統為查爾斯.薩瓦林(Charles Savarin)。
nalaylayan (建國簡史/歷史概況) mikawaway-kalumyiti
Tu-mi-ni-kek(多米尼克) naw u Ke-lung-pu(哥倫布) i 1493 a mihcaan tu pilipayan makadih kyu makaala tu ngangan. sabaw pitu, sabaw walu a ziday nu yin, fa tusaay a kanatal kinapina malalaw tina subalan, 1763 a mihcaan pasukaydaan tu nu sulit atu nikasukamuan niciwkaan panukas i yin-ku a nikuwanay. nika u huw-ku i 1778 a mihcaan midebung tina subal, 1783 a mihcaan panukasen tu yin-ku. 1805 a mihcaan u huw-ku kinacacay aca midebung mituduh palawpes tu su-hu-lu-cin, u nikahini nu yin-ku paaca tu huw-ku cacay a mang idaw ku tusaay a malebud nu kalisiw hawsa u huw-ahitay kya tadikuden ku nipiliyas. 1958 a mihcaan cacay a bulad katuuday a subal milabu mamin tu si-in-tu malkapukaputay “Federation of the West Indies’’,kina makaputay hini satu i 1962 a mihecaan lima a bulad tusa idaw ku tulu a demiad muliyas kiyu mulaliw. 1967 a mihcaan tulu idaw ku cacay a demiad, yakatuuday a subal malu nu tabakiay tu nu yin-ku nu tademaw, nu labuay tu ku misakakuay, nikasacabay i hekal atu nu ku-huwng u yin-ku tu ku midayliay. 1978 a mihcaan sabaw cacay a bulad tulu a demiad malu tatengaay tu masacacay tu a kanatal.[11]
多米尼克係因哥倫布於1493年星期日發現而得名。17、18世紀英、法兩國曾數度爭奪該島，1763年依照巴黎條約規定劃歸英國管轄。但法國於1778年攻佔該島，1783年始歸還英國。1805年法國再度入侵並焚毀首府羅梭，嗣經英國支付法國一萬二千鎊後法軍始告撤退。1958年1月多島加入西印度聯邦（Federation of the West Indies），一直至該聯邦於1962年5月23日解體後脫離。1967年3月1日，多島成為大英國協成員，內政自主，外交及國防由英國代理。1978年11月3日正式成為一主權獨立國家。