Ka-pa-tu-ci-ya
kakiliman
mikawaway-kalumyitiKa-pa-tu-ci-ya卡帕多奇亞
mikawaway-kalumyiti.jpg)
“Tu-al-ci a kamu, Kapadokya, Si-la a kamu, Καππαδοκία, masa Low-ma, Kappadokía, Ku-pow-s a kamu, 𐎣𐎫𐎱𐎬𐎢𐎣, masa Low-ma, Katpatuka” pabelinen aca tu Ka-pa-tu-ci-ya, Ka-pa-tu-si-ya, Ka-pa-tu-ci-ya, Ka-pa-tu-ci-ya, Ya-cow likisiay cacay ngangan nu kakitizaan, hamin i likisiay a An-na-to-li-ya-kitizaan a satebanay, ayza u Tu-al-cici-ney-bu-sye-si-al,Kay-say-li, A-ke-sa-lay, Ni-tay. kasumamaday a Si-la migingkiway tu likisi Si-la-to-te a ziday, Ka-pa-tu-ci-yapasu makay Tow-low-s buyu’ katukuh hey-hay a laeday ahebal ku kakitizaan a lala’.
（土耳其語：Kapadokya, 希臘語：Καππαδοκία，羅馬化：Kappadokía，古波斯語：𐎣𐎫𐎱𐎬𐎢𐎣，羅馬化：Katpatuka），又譯卡帕多西亞、卡帕多細亞、卡帕多基亞、卡帕達奇亞，亞洲歷史上的一個地區名，大致位於歷史上安納托利亞地區中部，現今土耳其內夫謝希爾、開塞利、阿克薩賴、尼代。在古希臘歷史學家希羅多德的時代，卡帕多奇亞包括了從托羅斯山脈至黑海之間的廣大地域。
nilaculan
mikawaway-kalumyiti
mahini nizatengan nu Ka-pa-tu-ci-ya, nutimulay u Tu-low-s a buyu’ a kakenis, wali Ti-yu-ba-la-ti a sauwac, saamisan atu tiniay a tukay amatatules, satipan cong-yang yan-cyen-hwang matatules. hamin nu liwliw a ahebal caay kadayum a palucek. S-te-la-pow uyza cacayay simungay musakamu tu nisulitan tuynu a kakitizaan nu misulitay tu nu mukasiay, nika patabaki tatu ciniza tu hekal nu Ka-pa-tu-ci-ya, ayza matineng tu ku tademaw amin, Ka-pa-tu-ci-ya sawali satip palaka tu 400 kung-li, u timulamis 240 kung-li dada’.
如此定義的卡帕多奇亞，其南面以托羅斯山脈為界，東抵幼發拉底河，北面與本都接壤，西面與中央鹽鹼荒原相接。具體的範圍之廣度則很難予以確定。斯特拉波是唯一的專門記述過這一地區情況的古典作家，但是他誇大了卡帕多奇亞的面積；人們現在知道，卡帕多奇亞東西大約為400公里，而南北只有240公里。
lalekalan a ngangan 地名來源
mikawaway-kalumyitikasumamadan nu mitesekay misulitmisakamu tamiyan Ka-pa-tu-ci-ya utni a nganga nu icelangan a belaw ci Pow-s a tademaw malingatu. Namahiza uyza a ziday Si-la nisulitan a kamu, Ka-pa-tu-ci-ya mapangangantu “Si-li-ya a tademaw” anucaay “Pay-s-li-ya a tademaw” han.
古典作家告訴我們卡帕多奇亞這個名字是其強大的鄰居波斯人起的。在同時期的希臘語文獻中，卡帕多奇亞人被稱做「敘利亞人」或「白敘利亞人」。
Low-ma-ti-kow a zidayay a Yu-ya nu migingkiway tu likisi ci Ye-se-bu-s i pisilitan sakamu sa “Pay-si-li-ya a tademaw” tatenga’ay u sesiway a Nu-ya u sakatulu ni Ce-ya-bu a wawa ni Mi-seay a iluc, nani panganganhan tu “mi-se a tademaw”, ayza mapannganga tu Ka-pa-tu-ci-ya a tademaw.
羅馬帝國時期的猶太歷史學家約瑟夫斯在其著作中聲稱，這些「白敘利亞人」實際上是聖經中挪亞第三子雅弗的兒子米設的後代，原來被稱做「米設人」，如今則被稱為卡帕多奇亞人。
.jpg)
i A-cye-mey-ni-te hungti a zidayay nu sazikuzay nu pinaay a ziday a pikuwan nu Pow-s hungti, uyni kitizaan mauzip nu Ka-pa-tu-ci-ya malatusa ku pikawawan a kitizaan, zuma i cang-ya atu tukusay a tunggus matilin amapan gangan tu Ka-pa-tu-ci-ya, uzuma pala tukayayn.
在阿契美尼德王朝的最後幾位波斯國王統治時期，這些卡帕多奇亞人生活的地區被分成了兩個行政區域，其中位於中央和內陸的部分繼續被稱做卡帕多奇亞，而另一部分則成為本都。
uyni a kalaliyas hakay sikawaw i ayaw nu sumamaday nu misulitay ci Se-nuo-ben a nikauzipay ziday. i Pow-s-ti-kow mademec nu Ya-li-san-ta-ti-kow zikuz, uyni tusa zuma malaliyas tu, uyni a tukuy mala nu Si-la atu a ziday cacay u kahenulan cen-ce a icelang, uyni ngangan Ka-pa-tu-ci-ya uyza dada’ nipangangan tu nu labuay kuyza a sakuwan “Ta- Ka-pa-tu-ci-ya” tu.
這次分裂大概發生在古典作家色諾芬生活的時代之前。在波斯帝國被亞歷山大大帝征服後，這兩個部分仍然分裂；本都成為希臘化時代一支重要的政治力量，而卡帕多奇亞這個名字只被用於指稱原來內陸的那個省份（大卡帕多奇亞）了。
Ka-pa-tu-ci-ya hungti a kanatal i S-te-la-pow a nikauzipan a ziday mahiza tu misakaku mauzip. Ci-li-ci-ya mala uyni a lala’ nu baluhay a ngnangan, u saayaway acenbu sa u Kay-sa-li-ya “nu Pey-huyay nu Kay-sa-li-ya caay ku kitizaan”. S-te-la-pow a nisulitan musakamu tu uyza dada’ tusa aenenngan u Ka-pa-tu-ci-ya` a tukuy uyza u Kay-sa-li-ya atu tiniay i Tows-loe-s buyu’ capi nu Ta-ya-na. Ka-pa-tu-ci-ya lala’ u micidekay talakaw.
卡帕多奇亞王國至少在斯特拉波生活的時代仍然以名義上獨立的形式存在著。奇里乞亞成為這片土地的新名稱，其首府則是愷撒里亞（與北非的愷撒里亞不是一個地方）。斯特拉波著作中提到的僅有的兩座卡帕多奇亞城市就是愷撒里亞和位於托羅斯山脈附近的塔亞納。卡帕多奇亞的基本地質特徵是高原。
likisi a lalangawan 歷史文化
mikawaway-kalumyitimigingkiway tu likisi amin sakay Pow-s ti-kow ayaw nipikuwan nu Ka-pa-tu-ci-ya a kitizaanay a likisi caay kakatuud ku matinengay. Patatenga’ tuyni a lalaan u saayaway micukaymas tu mukin a binacadan Si-ta a tademawan lalekalan a lala’. Si-ta-ti-kow masingki zikuz, Ka-pa-tu-ci-ya nu muenengay u Mu-sen a tademaw. Mu-sen a tademaw ayaw nu 6 sec- mademec nuLi-ti-ya hungti ci Ke-low-ay-su-s, tuya zikuzan malaliyas t u ku Ka-pa-tu-ci-ya, zayhan katuud ku adidi’ay a kanatal a mikuwan.
歷史學家們對於波斯帝國統治前的卡帕多奇亞地區的歷史知道的很少。據信這塊土地是第一支使用鐵的民族西臺人的發祥地。西臺帝國崩潰後，卡帕多奇亞居住著穆什基人。穆什基人在前6世紀被呂底亞國王克羅埃蘇斯擊敗，在那以後卡帕多奇亞陷入分裂，由許多小王公所統治。
saadidi’ay i Ta-liw-s i-se a ziday, Ka-pa-tu-ci-ya sa usakuwan tu nu Pow-s-ti-kow, nika mala cung-tuay hatu u wang-kung. i Ya-li-san-ta a ta-ti pingayawan a ziday, Ka-pa-tu-ci-yaay a cung-tu nu A-lia-la-te-ise, i Pow-lan-ti-kow ciniza caay kasatezep ku lalum zikuz tatenga’ patizeng tu nu uzipay a hungti a kanatal. sazikuzay u Ka-pa-tu-ci-yaay a likisi nu A-li a-la-te hungti a zidayay a likisi.
至少在大流士一世時代，卡帕多奇亞已是波斯帝國的轄地，但是擔任總督的都是些本地王公。在亞歷山大大帝東征時期，卡帕多奇亞的總督是阿里阿拉特一世；他在波斯帝國崩潰後實際上建立了自己的王朝。此後卡帕多奇亞的歷史即為阿里阿拉特王朝的歷史。
Ya-li-san-ta ciniza caaynay katayza i Ka-pa-tu-ci-ya, maedemen ciniza tuyni adidi’ay a kanatal mala uzipay a kanatal, caay pizateng tu amidemec cinizaan. uyza ci A-li-a-la-te-ise kalawkaw, u ngasaw niza madiputay tu sakay Ka-pa-tu-ci-ya amisakaku mikuwan. i Ya-li-san-ta mapatay zikuz,u mikeliday niza a hicay ci Ow-may-ni-s misabalucu’ i Syaw Si-ya patizeng tunu uzipay a sakuwan, uyza midemung tu Ka-pa-tu-ci-ya hamin han mitapay ku A-li-a-la-te nika Ow-may-ni-s patay sasa, A-li-a-la-te a wawa ci A-li-a-la-te al-se masukas tu nu ngasaway a sakuwan.
亞歷山大本人從未到過卡帕多奇亞，他滿足於讓這個小公國充當自己的藩屬，而沒有打算去征服它。由於阿里阿拉特一世的靈活態度，他的家族保住了對卡帕多奇亞的統治權。在亞歷山大死後，他的一名將領歐邁尼斯打算在小亞細亞建立自己的地盤，於是入侵卡帕多奇亞並將阿里阿拉特殺死；但歐邁尼斯一死，阿里阿拉特的兒子阿里阿拉特二世就恢復了本家族的政權。
i Low-ma apucu’an aziday, Ka-pa-tu-ci-ya mala nu Low-ma madecdec malinlakuay a kanatal, saayaw muculal kuada “Ka-pa-tu-ci-ya na u Say-liw-ku-ti-kow a hungti ci An-tyaw-ke ta-ti-kow paculi tu Low-ma nu malacabayay a hitay”. uyzasa dadaw ku Ka-pa-tu-ci-ya mala aca nu Low-ma nu paculiay tu Ma-ci-tun hungti ci Pow-al-siw-s malacabayay a hitay.
在羅馬崛起的時代，卡帕多奇亞成為與羅馬發生緊密聯繫的國家，首先是作為敵人出現（卡帕多奇亞曾是塞琉古帝國國王安條克大帝反對羅馬的同盟者）。然而很快卡帕多奇亞又成為羅馬人反對馬其頓國王珀爾修斯的同盟軍。
Say-liw-ku-ti-kow i Ya-cow tatungus caay kasatezep ku lalum zikuz, Ka-pa-tu-ci-ya mahamin pasayza i Low-ma tu. hungti ci A-li-A-la te u-se namapulung tu Low-ma tung-sway ci Ke-la-su mikelid tu hitay mingayaw ci A-li-s-tong-ni-ke, zikuz paculi c i Pa-cya-ma hungti ci A-ta-low-s san-se u kamu tu amapatay ci Pa-cya-ma-cyaw atu Low-ma ukawaw caay ku nu uzip a icelang a mala ahungti.
塞琉古帝國在亞洲的權力崩潰之後，卡帕多奇亞就徹底倒向羅馬了。國王阿里阿拉特五世曾協同羅馬統帥克拉蘇討伐阿里斯東尼克，後者反對帕加馬國王阿塔羅斯三世在遺囑中將帕加馬交與羅馬的做法並自立為王。
i A-li-A-la-te-u-se cay katenes namapatay, Ka-pa-tu-ci-ya malinngatu atayza uyni atukay a hungti ci Mi-te-li-ta-ti liw-se a pidemung, zikuz Ka-pa-tu-ci-ya mala u palahadan tu icelang akanca u pidemecan a kitizaan.
在阿里阿拉特五世死後不久，卡帕多奇亞開始受到本都國王米特里達梯六世的侵襲，後者把卡帕多奇亞視為其擴展勢力所必須征服的一個地方。
i A-li-A-la-te-ciw-se i kalahungtian a ziday, ci Mi-te-li-ta-ti liw-se muliyaw aca midemec tu Ka-pa-tu-ci-ya, nika sazikuzay mapacici a paales. cacay tiniay kakitaan ci A-li-aw-pa-al-can-s-se mala nu Ka-pa-tu-ci-ya a hungti “ayaw tu 93 a mihcaan”, nika u aenengan niza katukuh Lows-ma mahamin mademec ku Mi-te-li-ta-ti atu malacabayay a Ya-mey-ni-ya a hungti Ti-ke-lan al-se zikuz kya a tanektek tu “ayaw pakala tu 63 a mihcaan”.
在阿里阿拉特九世在位時期，米特里達梯六世一度征服了卡帕多奇亞，但最終被羅馬逼退。一位本地王公阿里奧巴爾贊一世成為卡帕多奇亞國王（前93年），但是他的地位直到羅馬徹底擊敗米特里達梯及其同盟者亞美尼亞國王提格蘭二世之後才得以穩固（約前63年）。
i labu a kalalaisan nu Low-ma a ziday, A-li-A-la-te a hungtian Ka-pa-tu-ci-ya hungti amin micukel tu Pang-pey, satu micukel tu Yu-li-u-s. kay-ya, mahiza maniyul pazayza ci Ma-ke.An-tung-nian. mapcuk ci Ma-ke.An-tung-ni Ka-pa-tu-ci-ya hungti ci A-li-A-la-te se-se, sazikuzay mahamin tu mapatay ku I-langay a A-li-A-la-te hungti a ziday, mipadang ciniza tu zuma tiniay a kakitaan a A-al-ke-la-aw-s pala mikawaway nu tiniay a Low-ma. kung-yen 17 a mihcaan, ci Ti-pi-lye hungti asali sapalasawan tu Ka-pa-tu-ci-ya teked a enenngan, pala hungtien ciniza nu cacay a sakuwan.
在羅馬內戰時期，阿里阿拉特王朝的卡帕多奇亞國王們時而支持龐培，時而支持尤利烏斯·愷撒，時而又轉向馬克·安東尼。馬克·安東尼殺害了卡帕多奇亞國王阿里阿拉特十世，最後消滅了伊朗化的阿里阿拉特王朝；他扶植了另一個本地王公阿爾刻拉奧斯充當羅馬在當地的傀儡。公元17年，提比略皇帝乾脆取消了卡帕多奇亞的獨立地位，把它變為帝國的一個行省。
Ka-pa-tu-ci-ya a lalangawan malilid nu I-lang a lalangawa. i hungti a lumaan niza atu kakitaan hamin mala I-lang, kanatal a sakaput micapiay tu Pow-s-ti-kow. i Ka-pa-tu-ci-ya maazih ku sasaay nu lala’ a tukay, u heni hatu nu saayaway miladayay tu ciwlu milimek i Low-ma-ti-kow nizipa sawacuan a pilimekan.
卡帕多奇亞的文化深受伊朗文化的影響。它的王室和貴族完全伊朗化，國家組織也接近於波斯帝國。在卡帕多奇亞發現了地下城市，它們大抵是早期基督教徒躲避羅馬帝國迫害的藏身之所。
ayzaay a piliwkuan 現代旅遊
mikawaway-kalumyitiKa-pa-tu-ci-ya a kakitizaan u makangkangay a kakatayzaan nu miliwkuan, zayhan yadah ku micidekay nu hekal a lala’, likisi atu lalangnawan masazuma ku kitizaan. satip timulan an gangan a tukuy Kay-say-li mapazazan tu katukuh Tu-al-ci angangan a tukay nu An-ka-la atu I-s-tan-paway a pahikukianatu silamalan a kawaw.
卡帕多奇亞地區是一個熱門的旅遊目的地，因其有許多獨特的地理、歷史和文化特色區域。西南的主要城市開塞利開通有到土耳其主要城市安卡拉和伊斯坦堡的航空和鐵路服務。
Ka-pa-tu-ci-ya sa u sakahenulan nu miliwkuan a tukay atu kakatayzaan, Yu-al-ci-pu-ke-le, Ihlara diheb, Selime, Guzelyurt, U-ci-si-ya-al, A-wa-now-s atu Zelve. u aazihanay sa u sasaay a tukuy Te-lin-ku-yu,I-ma-ke-le, Gaziemir atu Ozkanak. masaseletay a ungcuy kiwkay iza ku talakaway nizungaan a cabeng atu nitu’tu’an tu nu ba’tu. taneng makay kung-yen 9 seci katukuh 11 seci. Akuti’ay a besu mubahel i Ka-pa-tu-ci-ya u tada madangdangay.
卡帕多奇亞最重要的旅遊城市和目的地有：尤爾基普哥樂，Ihlara谷，Selime，Guzelyurt，烏其希薩爾，阿瓦諾斯和Zelve。其中值得看的是地下城德林庫尤，依馬克勒，Gaziemir和Ozkanak。複雜的岩石教堂里具有高超的壁畫和石刻，可以追溯到公元9世紀到11世紀。熱氣球飛行在卡帕多奇亞也非常流行。