kakiliman mikawaway-kalumyiti

 
Ma-li-ya

‘’u tataungan a wina ci maliya atu midiputay a Ma-liy-a’’ kya nisabaluhayan a nipadadan katukuh ayda. dayhan ‘’tataungan a wina ci maliya’’ u nu dumaan a imi’, piadihi’ tu nu makayniay wina ci maliya tu palawpesay tu caay kalecad nu masadumaay a imi’, piadihi tu ku nisakapah nimaliya.  

nilacilan mikawaway-kalumyiti

 
Ma-li-ya

namakayni satu i ‘’baluhay a sisiw’’ yasulit i cudad ma-li-ya/ma-li-ya i ayaw nu kung-yan cacay a bataan idaw ku walu nu mihca—kung-yan sepad a bataan idaw ku cacay a mihca), u tadanganga nimaliya ;mu-ta-la;ni-sa-ya ( Miram Magdala Nishaia ),yaaenengan muenen i cuy-li-li a kenisan na-sa le ( na se- le ) u tatayna nu yu-tay i kenis, ina niya-su. i cung-kuay a ciwlu tu nisabaluhay a sulid ci-maliya han, tinsukiw i cung-ku u midiputay a wina ci maliya nu dumaay i kasumamadan a kiwkay babelih han sa u caay kasapinan ku lahud, i-se-lan-ciw i cung-ku belih sa malu may-r-yan.

u misinziyay nu ciwlu patateng tu‘’ baluhayay a sisiw ‘’ sakay tini i ci maliyaan naw u limecedan hen pakedu sa tu wama nu kakalayan, nipakasi wawa nu paudipay pakasibili haynilecuh ci ya-suan, sakalucek tu cinidaan ya nilecu ci kilisitu ( ancaay sa ci mu-si-ya ku nipiawaw ), malatantandaw kya nilecuh malu wawa nu i pabaway a wama . yumahida sa ci maliya atu ci sen-zu-se nawpatabakuay tu ,patalumaen nizu-se ci maliya tu nadikudan , pacabay han tu cinida tayda i pu-li-hen , i tida , cinida mulecuh ci yasuan .

 
mikulid tu sisiw katukuh misilid tu cuyuh ku nisilsil i pabaway a wama pakawaw tayda i na-sa-le mutayda pasubana ci Ma-li-yaan a misab[li kisu ci Ye-su

‘’lu-ka-bukuing‘’ namakayda i nisulid ci maliyaan a mulecuh ku lingatu mahaen ku cuyuh tatacuwa mitukuh a pasubana, anu hica sa tu sakay ci maliyaan i pabaw nu takupuan hawsa caay kahacica ku nipi喘到niya-su, laylay nu sisiw pangiha isulid tu nikalabades niya-su nai’ ku pacabayay yu mapacek i ziwzika. mi-say-ya a kilisitu, sasayaway masakaputay a ciwlu nu kiwkay i ya-lu-sa-len, ci maliya u kahenulanay a tademaw . idaw ku masingaay a nisulita acudad anu caay kawmamapatay, u heci nu udid atu adingu ku kasenun satu tababaw i tinkuku.

 
u sasin ni ma-li-ya, ke-la kiwkay nikulitan aadidiay a batu a kulit, sabaw tusa a celahdan a nisangaan

u kahenulan a tatayna i ciwlu a kiwkay ci maliya, u kahemekan nu ciwlu a kiwkay inaayaw , sakay itini ‘’ babaungan a wina ‘’, ‘’ padasu tu tamelacay ci maliya ‘’ u nipangangan . tinsukiw nu lu-ma, kiwkay nu tung-hung-cen atu dumaay a sen-kung-cung, tun-taw-cung, cang-law-cung atu lu-te-cung palutatenga tu ci maliyan u tamelacay tu haynikapatay, tayda i tinkuku’ .

patatenga' ku tinsukiw u tamelacay nai’ ku cumi’ nimaliyaan . lu-ma tinsukiw, tung-huwan-ce kiwkay, tu-huwan-cen-tung a kiwkay, sen-kung-cung, tun-taw-cung atu lu-te-cung a kilisitu u misinciyay tatengaen ku heni tu ci maliyaan u ‘’ wina nu kakalayan ‘’. nika katuud ku baluhayay a sinciya caay kanamuh tu mahiniay a dadatengan miadih, kina misincaay u wina nikilisitu ci maliya, caay kaw wina nu tinkuku’ . caay kaydih ku heni patideng tu sasin nimaliya, mahiniay u milakuwitay tu satulung ‘’ lacus mibaung ku sasin ‘’.

nikaudap mikawaway-kalumyiti

 
tuluay a kasenengan mitaung ci Ye-su

hamin sakaytini isulid nu cudad sakay i cimaliyaan ‘’ baluhay a sisiw ‘’:  

lu-ciya bukuing kanca patahkal tu ngangan nimaliya u sayadahay ku bukuing kya sabaw tusaay .

i ma-tay bukuing kinalima muawaw tu ngangan nimaliyan .

ma-ke bukuing kinacacay muawaw tungangan nimaliya , a kinacacay aca muawaw cinidan palu ina ni i-sa .

ya-han bukuing kinatusa muawaw malu ina niyi-su ci maliya nika caay piawaw tu ngangan nida .

naiciy-na pikikungan sa, kinakawaw ci zu-wang bukuingan muawaw . yu mahida malabades ci yi-su, misulid tu ci maliya atu ci maliya ta-le-na, acawa nike-lu-pa ci maliya ( zu-wan muawaw cinidaan u calkakaan kuheni ci maliya ) idaw hen ku ‘’ kanamuhan niyi-su a situ ‘’ maladayladay .

 
Ma-li-ya

zu-wang bukuing sakatusa a cudad namakacacay katukuh i sabaw tusa u sakasepad a bukuing sa u cacayay a nipisuli icadad tu ci yi-su atu ci maliya a nisasakamuan .ci yi-su caay piawaw cinidaan a’’mina‘’, kanca u ‘’tatayna ‘’ han, u sakahemekan nu adaay a nipiawaw ‘’u tatayna aku’’ .

sakatusa a cudad i lu-ka u muculilay a patenakay, nadikudan niyi-su a malabades, ci maliya atu ‘’calkakaan namin niyi-su’’ idaw hen ku sabaw tusaay a situ malcapu maladayladay i kitidan nu pikanan a micemek .

 
cen-fu-an-ciye-li'-ke titu "ke-r-tu-na a ina' mitatengil"

I nasulitan tu sabaw tusa sakamusa ‘’sidikuc tu cilal, mihemek tu bulad, situpel tu sabaw tusa nu bunac kahemekan’’ a tatayna, sisa caay kahapinang kya ci zu-wang tu ci maliyaan, kyu palutatenga tu mahiniay nanutawya tu idaw.

i naayaw a mihca mikawaway-kalumyiti

‘’ baluhay a sisiw ‘’ sakay tini tu nikaudid nimaliya I naayaw caay kayadah ku nici-luan, kung-yan tusaay se-ci u nisulitan tu bukuing a cudad mici-lu tu sakacacay nu sayaway a cudad tu nikaudipan nimaliya . ya-ke-bu bukuing isulid ci maliya u lecuh ilabu nu lu-ma-ti-ku sakakusananay hungti nu yu-tay-si-cin-a hungti ku sihulicay, wama atu wina nida ci ya-a-si-mu atu ci an-ni . mulecuhay ku heni cinidaan ci maliya .

‘’ ya-han bukuing ‘’ icudad sisulid idaw kya cacay a malkakaay nimaliya malecad ku ngangan, sinainaan kya nimaliya cinida, calkakaan nizu-se acawa nike-lu-pa . kina aadihan sadateng i kung-yan tusaay ase-ci se-si-cay Henesippus a miadi tudadatenga'.

u tataungan a sisiw mikawaway-kalumyiti

u tataungan a sisiw “ig-ko a kamu:Hail Mary;la-tin a kamu:Ave Maria” nu ciwlu a kiwkay a mililitay tu milunguc a cudad tu paycacay, misuayaw tu ci ina’ niYe-su ci Maliyan a mibaung . yanipitaung namakayni i ciy-lu bukuingnay a malatusa kya aasipan a sisiw: u cuyuh ci Cay-pay-liye mididaw a mipalita gi Maliyan “patukuh tu bancalay”, atu ci Maliya nadikudan sa mididaw a palita ci ina’ niSe-si-ye-han ci I-li-sa-pay “mipalita” .

kina sisiw a cudad palunu kahemekan a Theotokkos “miduducay tu kakausan a tatayna” u nikaseneng a milatuh milunguc ci Maliyan . makayni i sabaw enem a se-ci hen, kiwkay nu tinsukiw u cacukaymasan mitaung a cudad sisa muawaw mipadan a mitaung kya madem . milunguc tu mahicahicay a mililitay nanu sakacaay kalecadlecad, sisa hina paludadadiwan saansa .  

mi-kuy a sisiw mikawaway-kalumyiti

mi-kuy a sisiw “la-tin a kamu:Rosarium Virginis Mariae”, i sabaw lima a se-ci malingatu tu pangiha ku mililita a wama, unu kiwkay nu tinsukiw a situ mibaung ci ina Maliya milungucay a cudad . “mi-kuy a sisiw” kinasulid namakayni i la-tin a kamu “Rosarium”, imi sa “balu nu hana” atu “mabalutay a hana” . “Rosa” imi u mi-kuy . u mahiniay a nipatinsu u lalitinlitin sananay a sapilunguc nu cudad mahida u bangsi nu mi-kuy kabangasi, a misuayaw sapibaung tu wama nu kakalayan atu ina ci Maliya .

lingatu atu lahed mikawaway-kalumyiti

“mi-kuy a sisiw” namakayni i kiwkay tu sananal a milungc tu cacay a lasubu idaw ku limaay a bataan namakayni i bancalay a dadiw kina lalunguc, misinciyay a sisu miduduc tu amalasibuay a miasip tu bancalay a lalungucan, i kiwkay anu miasip a kinacacay alasubu idaw ku limaay a bataan nipiasip tu “ saasip ci wama nu i pabaway” . dayhan, sakahini katuud ku tatabakiay a kiwkay tu demidemiad padasu tu tamelacay a ina’ ci Maliya mananam miasipan tu demidemiad, sisa i tantandawan kanca simiasipay tu cacay a lasubu idaw ku limaay a bataan ku asip “bancalay a sisiw” mibaung, i sananal, kalahukan, kalabian, kinatulu ku asip a milungc kya a malahci, kya malingatu mudikec tu cael nu malalitinay a miasip .

palilitay tu kilisitu mikawaway-kalumyiti

 
miy-kuy a asipan nu udu'玫瑰念珠

palilitay a kilisitu “Christology” unu maliyutay a mililitay ci Ye-su kilisitu tu kiwkay a patukuh . “sisiw” i sulit ci Ya-su mipalita tu sisu: “sakamu sa tu henian cimakaku” ? yanipatukil niya situ malecadlecad ku nipatukil sakay ci Yesuan . nika palilitay a kilisitu u kiykay ku palahetay kiyu mahemek ku kiykay sakahini, u sakadademec tu sasakamuan a patukuh tu tuas, sikasan u malucekay atu micidekay midebung tu i lalaisan; sangalepan tu i sasayawan namakay i sawali satipay a kiwkay ku nikasulacus sisa malaliyas macinuwas .

 
pilecuhan ni Ye-su

kun-yan tulu a lasubu tusa a bataan idaw ku lima a mihca sakinacacay a mitatengil i ni-si-ya, sakay a mipenec tu micidekay a tuas pangiha: “u tuas kanca ci kilisitu” . nika i kiwkay caay ku nikahida a masatedep, i labuay sakay ci kilisituan nu tademaw atu tuas, sakay i tuas atu tademaw u mahiniay sisasakamuan tu ku katuuday a misakamu, sababelih sa i cen-ce madademec . hayni katukuh i kung-yen sepad a lasubu sabaw lima idaw ku cacay a mihca matatengil i ciy-ke-tun, palutatenga ku kiwkay “u tantandaw ci kilisitu” . u  tatengay paudipa a wama u tadatademaw ci kilisitu, u tuas hananay a tandaw “caay pacamulcamul, caay paliyun,caay kalaliyas, caay macanuwas”.

 
ziwzika

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan mikawaway-kalumyiti

[1]Ma-li-ya

[2]ngangan ni Ma-li-ya

[3]Ma-li-ya

[4]kamu ni Ma-li-ya

[5]sulid ni kilisitu