Mi-ha-yi-e. Ke-pa-ci-hu

Mi-ha-yi-e. Ke-pa-ci-hu米哈伊爾·戈巴契夫

nikaydaan tu sumamad早年經歷

Ke-pa-ci-hu caysiw lucay mihcaan lu bulad tu demiad itida i Se-ta-hu-luo-puo-e lilis nu Pu-li-wo-ye a malukay nu lumaan a pilecuhan, namakayda i Cie-ni-ke-hu a U-ke’-lan mabulaway atu Uo-luo-ni-ze a E’-luo-se a malaamelay nu lumaan. wawa henay, ci Ke-pa-ci-hu namikayda tu caysiw lutu mihcaan nu kainai’an nu kakanen. midateng ci nida sakamusa “ idawya u niyadu’ aku i Pu-li-wo-li-nuo-ye niyaduan makaala tu pangkiw nu tademawan mapatay nu ngalay, pasukaka ni ama aku a tusaay a kakanaan atu kakama.” ci baki aku atu ci bai aku itida i caysiw lusep mihcaan pakasicumien tu pacebasaan musakamusa, wama nu wama nida ci An-te-zuy. Muo-yi-sye-ye-wi-ci. Ke-pa-ci-hu pahutinen patayda i Si-puo-li-ya pahutin.

戈巴契夫1931年3月2日在斯塔夫羅波爾邊疆區普里沃利諾耶的農家出生，來自一個切爾尼戈夫的烏克蘭移民與沃羅涅日的俄羅斯人的混合家庭。幼時，戈巴契夫曾經歷過1932年蘇聯大饑荒。他後來回憶時說：「在那個時候，我家鄉的普利里沃利諾耶村有接近一半的人餓死，包括我父親的兩個姐姐和一個哥哥。」他的祖父和外祖父在1930年代都以編造的罪名被逮捕，他父親的祖父安德瑞·莫伊謝耶維奇·戈巴契夫也被送到西伯利亞流放。

ci ama nida, Sye-e-kay. An-de-lei-ye-wi-ci. Ke-pa-ci-hu u mitentengay a kapulungan nu milangecay a mikuliay nu tademawan, u sakatusa nu kalepacawan nu hitay. cina nida ci Ma-li-ya.Pan-cei-ye-li-hu. Ke-e-pa-ciw-wa u kapulungan nu malukay a kuli.

他的父親，謝爾蓋·安德烈耶維奇·戈巴契夫是一名拖拉機站的聯合收割機操作員，也是二戰老兵。他的母親瑪利亞·潘捷耶列夫·戈爾巴喬娃是集體農莊的工人。

sabaw sepat ku mihcaan milabu tu kun-cun-tun, i caysiw limlu mihcaan atu Muo-se-ke tabkiay a cacudadan ce-sye-si ci Lay-sa.Ma-ke-si-muo-hu-na. k-e-pa-ciw-wa mikikun, sa i caysiw limlim mihcaan makaala tu hulic a nicudadan, hedek sa micudad malimad taydan i Se-ta-hu-luo-puo-e, mala Se-ta-hu-luo-puo-e nu huing misulitay. caysiw limpic mihcaan , siwawa ku nuheni tu cacay a wawaan. caysiw limpic mihcaan ci ci Ke-pa-ci-hu hanu tigamien nanay ku nipicudad namaka Se-ta-hu-luo-puo-e malukay nu cacudadan maala nida ku malukay a cin-ci-suo-se. ayda, ci Ke-pa-ci-hu tusa ku suna atu cacay ku iluc nu sunaan. 

14歲加入共青團，他於1953年與莫斯科國立大學哲學系的賴莎·馬克西莫芙娜·戈爾巴喬娃結婚，然後於1955年獲得法律學位，畢業後搬去了斯塔夫羅波爾，成為斯塔夫羅波爾市第一書記。1957年，他們有了第一個也是唯一一個孩子。1967年戈巴契夫透過函授課程從斯塔夫羅波爾農業學院獲得農業經濟碩士。現在，戈巴契夫有兩個孫女和一個曾孫女。

Su-len mabuliyas atu Su-kun makaysan蘇聯解體和蘇共解散

caysiw siwcay mihcaan caytu bulad tulim demiad, micidek patideng tu kanatal, mangalay tu sakacaay kalepacaw nu Su-len kanatalan, pacicien ci nida papiales, Su-len tatengan mabulasak.  

1991年12月25日，獨立國家國協成立後，為了避免蘇聯境內爆發內戰，他被迫宣布辭職，蘇聯正式解體。

caysiw wallim Ke-pa-ci-hu  1985年的戈巴契夫

在最高蘇維埃主席團主席台演講的戈巴契夫

tu labi pituay ku taku, ci Ke-pa-ci-hu itida i zimusiw nu Cun-tun, misuayaw tu sasiki , pasayda tu kitaki atu kanatal musakamu. sakamusa ci nida “ misiteked kita patedeng tu syehui a kawawan, musaluimeng kaku tu tuud nu Su-len cungtun a kawawan. nina pabalucuan u nakamuan tu nu maku sa”, patideng kaku tu binacadan a nipisiteked , patideng tu pulung nu sakaidaw nu kinlian, tawya idaw ku nipiliwan tu len-mun kanatal, mahida tu ku nikasilud nu kanatal. nika pasayda i dumaan a dadanan mulahat patideng, milawpes atu mipela ku kapahay sa, mahiniay caay kaku pituyi”. misuayaw kaku tu kanatalan nu tademaw balihenaw tu tabakiay sakasenengan a balucuan, a patayni tu ba’ketay nu kasasilahecian”. i tilibi, ci Ke-pa-ci-hu mahicaay kiya ku bihid, kalaluman ku kamu, nu naayaway a nikabawbawan nu zitay atu nu aydaay a zitay malaluman sa a datengan. kapah adihen ku bihit malawilaw ku nabalucuaan a mihedek musakamu, “ palutatengan kaku, nikapulungan nu mita anipatidengan aidaw aca ku heci sa, mita a tademawan nikaudipan a mutikuac tayda tu min-cu sehui sa”.

晚上7時，戈巴契夫在總統辦公室，面對著攝影機、向全國和全世界發表了辭去蘇聯總統職務的談話。他說：「鑑於獨立國家國協成立後形成的局勢，我停止自己作為蘇聯總統職務的活動。作出這一決定是出於原則性考慮。」「我堅決主張各族人民的獨立自主，主張共和國擁有主權；同時主張保留聯盟國家，保持國家的完整性。但是，事實上卻是往另一條道路發展，支解和分裂國家的方向占了上風，對此我是不能同意的。」「我還對我國人民失去一個大國的榮譽感到不安，它會給所有的人帶來十分沉重的後果。」電視中，戈巴契夫神色黯然，語音悲切，前蘇共創業時的輝煌與此時謝幕的淒涼形成舉世難忘的對比。但表情嚴肅的他以樂觀的預言結束了演說：「我相信，我們的共同努力會遲早結出碩果，我們的人民將會生活在繁榮昌盛和民主的社會裏。」

Su-len mabulasak a culil nu cen-ce蘇聯解體後的政治動向

i tida i Su-len tu nikabulasak, hatidaay tu nu E’-luo-se binacadan a nikaudip tadikud aca, mahitik ku kalisiw, yadah ku miaamay i dadan atu macunus nu miubiay a tademaw. saan tu ci Ke-pa-ci-hu ni sumadan tu kanatalan atu utiih a nikaudipan aw ci nida ku sisikiningay sa, idaw ku musakamuay sa nina Su-kun hatidaay tu katenes nu nipikuwan malacen-ce atu syakay nu wenday a sakacaay ka taluma’ nu lahecian, idaw ku sananay tu ci Ye-sinan tada kalamkam tu misumad tu sakaykapah nu nikaudipah ni sumadan sa, saka ci nidaan sat u kinlian nai’ku kapahay a lihalayay nu nikasumadan tu sakaudip sa.

在蘇聯解體後的一段期間，絕大多數俄羅斯人的生活水準有了極大程度的倒退，盧布大幅貶值，路邊乞丐與刑事犯罪大量增加。保守勢力認為戈巴契夫的改革應該對國家的分裂沒落和許多困難負相當大的責任；也有親歐美人士認為這是蘇共長期統治所形成的各種政治及社會經濟問題積重難返的結果，其他人則認為這是葉爾辛實施了過快的經濟自由化和私有化改革，或是為了個人權力沒有實施完整的自由主義市場經濟改革所致。

kapatayan 去世

nikapatayan ni Ke-pa-ci-hu戈巴契夫之死

tusep tutu mihcaan wal bulad lusep demiad tu labii, mihapu namaka padekuan nu E’-luo-se cungtun seu’ci , sadikuday nu mililiday a tademaw ci Ke-pa-ci-hu tawya labii matenesay tu ku imelang caay tu pakabilu ku sapayu hida satu mapatay, mihcaan nida siwcay ku mihcaan. 

2022年8月30日夜間，俄羅斯總統事務局中央臨床醫院發布消息稱，蘇聯最後一任領導人戈巴契夫當天晚上因長期重病醫治無效去世，終年91歲。

kapahay a nakamuan正面評價

saan ku tidaay a tademaw ci Ke-pa-ci-hu patalakaw tu nikaudip, mahedek tu ku Su-kun a atekekay atu ma’desay, kapah tu nikaudip, fa-ce atu lahalay, pakunida satu kina Tun-o kanatal a palekal, mahedek tu ku nikalepacawan a nikaaedis, namaka E-luo-se nu likisian a miadih mapatideng tu ku nikasumadan a zitayan. mabulesak tu ku Su-len atu nipiliyas ni Ke-pa-ci-hu, uyni u niladayan ni Ke-pa-ci-hu tu nisumadan tu nipaini nu inaan a hedekan, nikudanay a Ye-e-sin atu aydaay a pu-tin, nai’ ku nipililid tu E’-luo-se midayday tu Ke-pa-ci-hu kalingatuan a nisumadan, sa ladayen nu heni ku E’-kuo misabaluhay patayda i duutay a maedesay a waywayan. ci Ke-pa-ci-hu a sapisumadaw a papanutekan u mangalay misumad tu E’-luo-se malaaydaay a min-cu kanatal, nika Ke-pa-ci-hu a sayaway u Su-len a mi-cu-se-hua cuyihua. 

一些西方人認為戈巴契夫崇尚普世價值，結束了蘇共的專制和暴政，使民眾獲得了民主、法治和自由，並使得東歐國家自主發展，結束了世界範圍的冷戰對峙局面，從俄羅斯歷史發展的宏觀角度看開創了一個大的改革時代。蘇聯解體和戈巴契夫退出歷史舞台，只是帶有戈巴契夫印記的一個改革時代的結束，而他之後的葉爾辛以及現在的普丁，沒有帶領俄羅斯繼續戈巴契夫所開始的改革，而是將俄國重新帶回黑暗的威權體制。而戈巴契夫的改革在終極目標上是把俄羅斯改造成為一個現代化的民主國家，不過戈巴契夫的初衷是蘇聯的民主社會主義化。

la’cusay a nakamuan負面評價

左翼人士、俄羅斯民族主義者、現代俄羅斯一些高層領導人甚至一部分前蘇聯異議人士，如亞歷山大·季諾維耶夫將戈巴契夫視為俄羅斯民族罪人和共產主義的叛徒；他們認為戈巴契夫對內對外改革政策過於草率且脫離實際，他對西方特別是美國近乎幼稚的過分信賴，戈巴契夫虛榮心強，為了博取西方國家的讚美而依照西方希望的去做，常沉醉在西方的讚美中不能自拔，導致了蘇共亡黨及蘇聯亡國的嚴重後果，違背了他建設「民主的社會主義蘇聯」的初衷，也背叛了共產主義事業，使得俄羅斯淪為「原料附庸」（儘管戈巴契夫一直表示自己不是使俄羅斯擅自獨立的主犯）[23]，並導致了蘇聯解體後俄羅斯經濟大衰退、嚴重通貨膨脹等問題。

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B1%B3%E5%93%88%E4%BC%8A%E5%B0%94%C2%B7%E6%88%88%E5%B0%94%E5%B7%B4%E4%B9%94%E5%A4%AB