Mori Ushinosuke
ci Sen-chou-zhi-zho(kamu nu Hulam: 森丑之助) nay i 1877 a mihcaan cacay a bulad sabaw enem a demiadan makatukuh i 1926 a mihcaan pituay a bulad sepatay a demiadan, nalecuhan i Dipun Jin-tu-wu-tiaw-si-ting(京都五條室町) u midesekay nu sicudaday a tademaw.
nikaudipan
mikawaway-kalumyitici Sen-chou-zhi-zho na nutawya tu micudad i Chang-chi(長崎) misiwbayan a picudadan, i sabaw enem a mihcaan na malakuday sunuk sa miliyas tu luma’, na nutawya sa malingatu mulakalak tacuwacuwa mininang(流浪) ku nikaudip.
i 1895 a mihcaan lima a bulad sa, na u mamuculilay a hitay mamibelinay(翻譯) a udip ku sakatayda i Taywan, i tida mikingkiw tu yincumin nu Taywan, kinapina tu musaliyuh tina Taywanay a subal muculil, mizizaw tu masadumaay a niyadu’, nipicunusan tu sakatineng nu tademaway, sakatineng tu laylayay, nu nina’ay atu nu ukakay nu lutulutukay pasu nu makalalaay, mamin sinanuten nida a malacudad.
sisa idaw ku sakasingangan tu nu Taywanay binacadan nu tademaway sikatineng (u malasatalakaway nu tumuk) a sakasenengan a ngangan.
i 1900 a micaan, ci Sen-chou-zhi-zho atu ci Niyaw-ci-lung-cang (鳥居龍藏) i Taywanay a buyubuyu’an mikingkiw tu nu tademaway, mananunut maydih midademec tu mikayakay tu nadatengan, tusa a demiad nikadungdungan sikainayi’ nu kakanan, sisa i nu dikudan, masaakaputay nu heni lakuwitan kya Ta-ta-cia-an(塔塔加鞍部), namakay nu ayawan a tadungduh atu nu etipan a tadungduh, i sepatay a bulad sabaw cacay a demiadan ya sananal katukuh han i satalakaway a buyu’.
i 1915 a mihcaan lima a bulad sabaw pitu a demiadan, nu Bununay a binacadan ya tumuk ci Lahu Ali i mahida idaw ku tabakiay a kawaw, nu dikudan ci Sen-chou-zhi-zho pangiha amana kau nipipenec a maykuwan tu nu yincuminay sakaudip a kakawaw, pakunida han ku yincumin misakaku.
i 1926 a mihcaan pitu a bulad, mikacaw tu balunga ya li-hu-wan, i teban nu bayu, i tini pituay a bulad sepatay a demiadan sikahedaw kadawidan, nu makayniay satalakaway nu mamikuwanay cinida tu ku kinapatayay mulebut sikahedih nu bayuan.
nidaduyan a aca(評價)
mikawaway-kalumyitici (宮本延人) paseneng cinida i nu ayawan Taywanay a yincumin malasayaway mikingkiway a tademaw, ci (鳥居龍藏) paseneng cinidaan i Taywanay a binacadan malasayaway mamikingsaay a tademaw.
ci (佐藤春夫) i ulic nu (殖民地之旅) (霧社) (1925年2月6日HS生記) sabaw tulu: nadikudan, picaliwayan tuluay hakiya a demiadan, makatukuh kaku i Taypak. mala(台灣蕃族誌) miulicay a labang cinida, aydaay nipiidang, yadah ku nipiedap kina taw i akuwan, nipicaliwayan miidang cinida tu ku paayaway, u duma sa, siwkay nida kaku tiya S mamikuwanay tu binacadan a tatapangan, uyni sa ci M氏(森丑之助).
u satedep sananay a manamuhay micudad a tademaw, i mahida hina tahekal caay katalaw tu nikadihan a tademaw, nakamuan, nipiadihan nida i nasubalan a binacadan, nayi’ tu ku mikiayawan tu tineng i cinidaan, u duma ku sikatawid atu sakasikadan, uyda sa namizizaw mikingkiw cinida, caay kaidaw nipidikec tu sapatalaw tu mukin(鐵).
nu masulitay tu a cudad nipatahekal(著作典藏與出版)
mikawaway-kalumyitikatukuh i 2011 a mihcaan 10 a bulad 20 a demiadan nikatinengan:
- 森丑之助/著，《集集拔仔莊間中央山脈橫斷探險報文》，國立中央圖書館台灣分館收藏。
- 森丑之助、中井宗三/著，《台灣山嶽景觀》，臺北:新高堂，大正2年，1913年。
- 森丑之助/著，《台灣蕃族圖譜》第一、二卷，臺北:臨時臺灣舊慣調查會，大正4年，1915年。
- 森丑之助/著，《台灣蕃族誌》第1冊，臺北:臨時臺灣舊慣調查會，大正6年，1917年。
- 森丑之助/著、宋文薰/譯，《台灣蕃族圖譜》，台北市：南天書局，1994年。
- 森丑之助/著、楊南郡譯註《生蕃行腳：森丑之助的台灣探險》，台北市：遠流出版社，2000年。
u dumaay sapalucekan a tademaw:
- 阿眉蕃語集
- 台灣蕃人寫真集