Niw-yi

kakiliman

Niw-yi紐約

nilaculan

niw-yi-si pulung nu ngangan u niw-yi , tini i amilika niw-yi nu timulan “cay kaw nu niw-yi a kitidaan”, u katuuday nu Amilika ku tademaw nu tukay , niw-yi a tukay u tatelungan , atu nu kitakit satabakiay a malacacay nu tukay , u sapakaynu tu cikiw sapilacul , papaliwalan , kalisiw pahusuay , mikuwanay , sapalangaw , atu sasalamaan odaw naming ku ni kacalilawan nu kitakit a tabakiay a tukay .

紐約市通稱紐約，位於美國紐約州南端（非紐約州首府），為美國人口最多的城市、紐約都會區的核心、以及世界最大的城市之一，是對全球的經濟、商業、金融、媒體、政治、教育和娛樂具有極大影響力的國際大都會。

Niw-yiu pulung nu kitakid kitidaan nu tungus i tini , kyu patucek han tu kitakit nu sapapaliw a kitidaan .

紐約還是聯合國總部所在地，因此也被認為是世界外交的中心。

Niw-yi panganganan tu kitakit u tatelungan nu tukay atu “ kitidaan nu kitakit” .

紐約也被稱為世界上最重要的城市和「世界首都」。

Niw-yi i tini Amilika nu walian , mitepal tu ta-si-yung a dadipasan , u satabakiay nu pahelak a minatu u Niw-yi atu niw-ce-si a minatu.

紐約位於美國東北部，濱臨大西洋海岸，坐擁世界上最大天然港口之一的紐約和紐澤西港。

u Niw-yi pulung idaw ku man-ha-tun kitidaan , huwang-hu-kitidaan , pu-lu-ke-li-kitidaan, pu-lang-ke-se , se-tay-ten a subal kitidaan lima a kakuwanan , u tungusay idaw naming ku sausi nu Niw-yi-cu nu kitidaan .

紐約市共有曼哈頓區、皇后區、布魯克林區、布朗克斯區、史泰登島區等5個行政區，每一個行政區也各自是紐約州的一個郡。

1898 a mihcaan, limaay a kakuwanan palaapien naming mu pulung mala aydaay nu niw-yi-se .

1898年，五個行政區合併為現在的紐約市。

Niw-yi u maminay nu Amilika sayadahay ku tademaw macacelcel ku tukat , 2012 a mihcaan sa u tademaw nu heni 8,336,697 ku muenegay itini nu pala asausi sa 302.64

acubu nu ing-li “783.8 acubu nu kuli” nu lala’ .

紐約也是全美國人口最密集的主要城市，2012年有8,336,697人居住於302.64平方英里（783.8平方公里）的土地上。

Niw-yi a tukay nu kitidaan maminay nu Amilika nu tukay a kitidaan u tademaw sa u saydahay , u tademaw makaala tu 1980 a emang , nika nu maminay nu pulung a musausi kuy nidada , I tabakiay a kitidaan nu tademaw sa makaala tu 2340 a eemang .

紐約都市區在全美的都會區中也高居第一，人口達到1980萬，同時也是全美最大的聯合統計區的一部分，在大區中人口達到2340萬。

Niw-yi nu Amilika a kamu atu tademaw nu heni a binacadan u yadahay ku cancanan a tukuy kuy tiniay , nuy tiniay akamu makaala tu 800 a sasamamuen , ni ka tu mihmihca tayniau a labang i Niw-yi makaalatu 5500 a emang , katuuday a kitidaan atu nipacizu tu kakatinengan tu.

紐約也是美國語言和人口族群最為多元化的城市，在此使用的語言達到800種，而每年來到紐約的遊客達到5500萬，許多區域和地標為人們所熟知。

u cayay kalecad nu Niw-yi maala nu kitakit masasingay u yadahay a tukay . u pasinbunnay nu putah tini i pay-law-huy a kakacuduan nu Niw-yi idaw ku “ amilika nu ziwzika a dadan” asingangan , nu kitakit katuuday a muculilay atademaw macacelcel tini muculil atu kitakit nu sasalamaan nu sapilacul nu kitidaan .

不同媒體還將紐約選為世界上被拍照最多的城市。時報廣場位於百老匯劇院區樞紐，有「美國十字路口」之譽，是世界上行人來往最密集的步行地段之一和世界娛樂產業的中心之一。

tukay yadah ku sangaw, kaytati aluma’ atu aaidangan u singanganay I kitakit . Niw-yi nu pakalisiway a kitidaan man-ha-tun a tukay nu huwal-ciy u tatangahan kuyni , singangan tu kitakid kitidaan nu pakalisiway , kitakit satabakiay a papaliyunan nu cen-cin tini masasupaliyun “ hida u sunganganay ku sausi nu ku-si” Niw-yi papaliyunan tu cen-ciyn itini tu .

城中的許多橋梁、高樓和公園世界聞名。紐約的金融區以曼哈頓下城的華爾街為龍頭，有世界金融中心之稱，世界上最大的證券交易所（按上市公司市值）紐約證券交易所也位於此地。

man-ha-tu nu pacakayay tu luma’ sa nu kitakit u satekesay tini , nu cung-ku akitidaan nu pangkiw nu tipan u macacelcelay ku muenegay nu tademaw itini

曼哈頓的房地產是世界上最為昂貴的之一，其中國城是西半球最為密集的華人聚居地。

Niw-yi nu sasaay a silamalay nu kitakit u sakapahay masabaluhayay a tukay u kakacawan masinanut, sademiad sa muculil 24 a tatukian cayay pahanhan miedap .

紐約地鐵是世界上最為發達的城市交通系統之一，提供24小時不間斷的服務。

Niw-yi u yadaha nu talakaway a cacudadan itini , pasu cang-cun-ten pulung a cacudadan nu ke-lun-pi-ya- nu tabakiay a cacudadan atu Niw-yi a tabakiay a cacudadan ina tu say a cacudadan u nu kitakit nipasilsil malu nu ayawan nu tulu bataan a cacudadan .

紐約同時還是許多高等學府的所在地，其中包括常春藤聯盟的哥倫比亞大學以及紐約大學這兩所世界排名前30的學校。

yu 2005 a mihcaan maminay nu Niw-yi 36% a tademaw u cayay kaw amilika naming caykaytiniay a ni lecuhan

在2005年，全市有36%的人口是非美國出生的。

Niw-yi tini i Niw-yi nu timulan atuwqalian , tini naming ku kitidaan i huwa-sen tun micidekay a kitidaan atu pu-se-tun nu laad , tukay nu Niw-yi micapi tu ha-te-sin a banaw , nu bayi aniculil tu balunga u tada madayum , kyu tiniay kalamkam macakat ku tukay mala cacubelisan tu papacakayay a kitidaan .

紐約位於紐約州東南部，大致位置在華盛頓特區和波士頓之間，紐約市緊鄰哈德遜河，海上運輸極其便利，這使其得以快速發展成為一個貿易重鎮。

Niw-yi maminay nu kitidaan tadaadidi’ ku man-ha-tun , se-tay-ten a subal, atu cang-taw , kyu katuud ku tademaw macacelcel .

紐約的大部分城區位於狹小的曼哈頓、史泰登島和長島，因此人口密度很高。

ha-te-sun abanaw micaliway i ha-te-sun nu kalikidan a sauwac micumud i Niw-yi atu niw-ce-si-cu ku laad .

哈德遜河經過哈德遜河谷流入紐約灣，是紐約市和紐澤西州的分界線。

malecad tu i Niw-yi nu walian a banaw macaliway i cang-taw- a bayu’ u pu-lang-ke-se atu cang-taw malaloyas .

一樣位在紐約市的東河流經長島海灣，將布朗克斯和曼哈頓與長島隔開。

Halay-mu a banaw tini I walian atu ha-te-sun a banaw nu laad , malaliyas tu man-ha-tun atu pu-lang-ke-se a kitidaan nu mikuwanay .

哈萊姆河位於東河與哈德遜河之間，分隔曼哈頓和布朗克斯兩行政區。

pu-lang-ke-se micaliway tu pu-lang-ke-se atu wiy-se-te-ce-se -te a kitidaan , nu Niw-yi-se masacayay u nanum nu balad .

布朗克斯河流經布朗克斯和威斯特徹斯特郡，是紐約市唯一皆為淡水的河流。

Niw-yi-se u maminay a kitidaan ni sangaan tu naming , namakay ni nu he-lan mikuwanay malingatu misa tabaki tu micunutu bayu miselen tini i man-ha-tun nu sasaan a tukay , nayi 1970 amihcaan katukuh 1980 a mihcaan pasu paw-tay aaidangan mikiyaku tu .

紐約市的大部分地區都被人為的修整過，自荷蘭統治時期開始就有大量的填海造地工程在曼哈頓下城等地進行，如1970至1980年代的砲台公園城市計畫。

Niw-yi-se pulung nu pala’ sa 468.9 acubu nu ing-li “1,214 cubu nu kung-li” duma sa 164.1 a cubu nu ing-li “425 a cubu nu kung-li” sa u nanum , 304.8 a cubu nu ing-li “789 a cubu nu kung-li” malaenal .

紐約市的總面積約468.9平方英里（1,214平方公里），其中164.1平方英里（425平方公里）為水域，304.8平方英里（789平方公里）為陸地。

labu nu tukay a talakaw sa tini i se-tay-ten a subal nu tu-te-a buyu’, makaala tu 409.8 a depah “124.9 a depah , nu mayn-in-cu nu timulan nu walian mududuc tu satalakaway .

城內最高海拔位在史泰登島的托德山，約409.8英尺（124.9公尺），是緬因州南部的東部沿岸的最高地。