Papulacu

Paporacu巴布拉族

Cen-ha Tatu’ a basaan nu suo-han. 彰化縣大肚等社熟番

Paypu’-lazen拍瀑拉人

pulung nu tademaw caay ka tinengi 總人口 不明

kakenihan nu kitidaan 分佈地區

Taywan cuopu’ Ta-cuon Ta-tu’, Ta-cia, Sa-lu’, Lun-cen, Wu-ci,Cen-suy, Wu-zen atu Nan-tun nu dadipasan a enaalan, atu Nan-tuo Pu-li a niyaduan.

台灣中部臺中大肚、大甲、沙鹿、龍井、梧棲、清水、烏日和南屯一帶的海岸平原，以及南投埔里地區。

Kamu 語言

Papu’-layi “malawpes tu” 巴布拉語（已滅絕）

Layak “ kamu nu Taywan, kamun nu hulam” 漢語（臺灣閩南語、中華民國國語）

Nipisinciaan 宗教信仰

Taywan yuncumin-cu palutatengan, tuas a palutatengaan 臺灣原住民族泛靈信仰、祖靈信仰

kalecad nu binacadan atu nutaw “ Taywan yuncumin” u “ Taywan Nandaw-mincu”.

atu subal Tuon-nan-ya, Heh-cuo Mata-ciase- ciadaw, atu Tayun-cuo Mi’ke’-luoni-siya, Mia-la Ni-siya, Puoli Nisi-ya a “ Nandaw-mincu” tu sakalecad. Papu’-la “Papora、Vupuran、Bopalat、Basagar、Babusagar, palecad han tu Paypu’-lacu” u Taywan yun-cu-min, u tangabulan hank u sausi, kamu han namakayda i Tadu’-se’-zen tu sananay cinida pangangan tu Papula “ micapi tina ngihaan tu papu-la”.

相關族群和其他「台灣原住民」都屬於「台灣南島民族」和島嶼東南亞、非洲馬達加斯加島、以及大洋洲密克羅尼西亞、美拉尼西亞、波里尼西亞的「南島民族」相關, 巴布拉（Papora、Vupuran、Bopalat、Basagar、Babusagar，亦作拍瀑拉族）為台灣原住民，平埔族群之一，詞源來自大肚社人之自稱Papula（音近巴布拉）。

sumamad namakakenih tu nu aydaay a Taycu Tatu’ niyadu’an, Tacia niyadu’an, Salu niyadu’an, Luncen niyadu’an, Wuci niyadu’an, Nantun niyadu’an, atu Cinsuy niyaduan a masaenalay nu dadipasan. Papu’-lacu patideng tu Tatu’-wankuo nu angangangan nu binacadan, itini i Helan, Min-cen-he cence’ seci idaw kunipidebungan a kilukan.

早期曾分布於今臺中市大肚區、大甲區、沙鹿區、龍井區、梧棲區、南屯區和清水區一帶的海岸平原。巴布拉族為建立構成大肚王國最主要的民族之一，在荷蘭、明鄭和清治時期都有被討伐的記錄。

caypic-lucay mihcaan katukuh caypic-lutu mihcaan nina binacadan miwawies tu Cincaw a Tacia-sise a kawawan, itini nu likisian u satabakiay mipaculian a kawaw. nina masasuadaay nu binacadan, cuonpu tangabulan a binacadan pasu Dawka-secu nu pungsan secun, idaw ku pinaay nu Papu’-sacu atu Papu’-lacu malekep mapatay, mikuwanay tu Taywa a Cintin lawpesen nuhini ku tayniay i Taywan “ la’cu’s tayni ku lalabuay nu lumaan” tunipihapuan.

1731年－1732年該族反抗清朝的大甲西社抗清事件，為史載最大的熟蕃民變。也因為此民變，中部平埔族群包含道卡斯族崩山社群、部分巴布薩族以及巴布拉族慘遭屠殺，統治台灣的清廷取消漢人移民來台的「禁止攜眷」政令。caywal-tutu, Puli enalan nu timulan a Puhua-kemia-lan bansiaan, debungan ni Kuopay-nen ladayen nida ku mitadasay a tademaw mipacuk tu tademaw, nikudan satu mipulung tu Suysa-lan a Sawcu miawda tu nutipanay a Tangabulan enemay a binacadan mitadas tu Puli. itida maluk atu niyadu’ay a layak maaalaw tu kakalukan, ina tidaay a tademaw caay tu kasilaheci a maudip, Papu’-lacu mahida nu limaay a binacadan, mabulaw namin taydan i Puli.

1822年，埔里盆地南方的埔番蛤美蘭社，遭郭百年私自率領墾戶劫掠屠殺，後來連合水沙連邵族招西部平埔6族入墾埔里。在可耕地與部落遭漢人強佔、原鄉生存不易的情況下，巴布拉族就如同另外5族一樣，集體遷往埔里。

Taywan matinengay mudadiw ci Cay-yilin bayi nida u Papu-lacu a tademaw, u bainubai naw niyaduay u matinengay “mudadiway a tademaw” kaliwmaah a kuyumian tu pitu a bulat cacay a demiad mililid tu niyadu’ay a tademaw mituktuk mudadiw tu “Centin” a kawawan, tada lipahak tu mudadiw, dadiwdadiw sa musaungay ku udipudipan, mala “mitihtihay tu umah” dima a ngangan han u “milebut tu umah”.

臺灣知名歌手蔡依林的外婆即是巴布拉族人，她的外高祖母曾任部落中十分重要的「曲頭」－農曆七月一日敲鑼領唱召集大家一起來「牽田」的工作，唱到興致高昂時，就會邊跳邊抖，變成「抖田」或稱「跳田」。

kulitan ku udip 紋身 sakamusa ku Cinday Iyun-he ni kilukan “pakiw nu amisan, nikudan nu baluwan u lukedaw ku kulidan, nu pankiw nu limaan itida i udip” ina Papu-lacu idaw ku mikulit han a lalangawan nuheni.

根據清代郁永河的紀錄:「半線以北，胸背皆作豹文，如半臂之在體」巴布拉族有紋身的文化。

Sasalisinan 祭典

nipipaypayan tu palaw i Salu-se u tatayna nu Papu-lacu 祖靈祭上舞蹈的沙轆社巴布拉族女性

Puli niyadu’an, tu paymihmihcaan nu kaliwmaahn a demiad tu walu a bulat tusa a demiad, Papu-lacu i pipaypayan tu hedek, sikawaw kunuhini tu sining a tatamaan masasetset muculil mahida misalisinay tu tuas, makatukuh tu hedek nu kataydaan pahecek tu payapay, sayaway makaalaay nu talumaay a tatamaan, taneng mipili’ tu niyaduay a sabangcalay nu tataynaan malaacawa, nina kawawa han u “ muculi i umaumahan han” nu “Taywan a nakamuan han u cháu-chhân”.

埔里地區，每年農曆8月2日，巴布拉族在祖靈祭後，會讓部落中健壯的男子進行競走活動以祭拜祖先，在終點插上布標，首先取得並回來的勇士，可以選擇族中美女為妻，這個活動稱為「走田」 (台語：cháu-chhân)。

Pusan-se’ 普善寺 i Taycu Sali-se itida i Pusan-se’ a biyuan nu sapipaypay tu tuas han itida tu nu malukay a kuyumi tu waluay a bulat tusa a demiad. tu paymihmihcaan nu malukay tu tusaay a bulatan nu kuyumi, Papu-lun, Papu-la atu Anya binacadan sikawaw tu nikalaliyun tu sapilisin nuheni, tatama atu tatayna kaca asidikuc tu sumanahay aatu nitenunan a nisadikucan, pangangan han u “Selen”. Makakitinkitn tu lima mudadiw, u dadiw han kala lalumlaluman. Kaliwma han satu kasilacula tu pitu a buladan tu paybinacadan kanca sikawaw tu nika idawan tu ni kasilahecian.

而台中沙轆社在普善寺的祖靈祭為農曆八月初二。 每年農曆二月間，巴布薩、巴布拉與和安雅諸族會舉行換年儀式。男女皆披紅襖或以錦繡製成的衣物，稱『色練』。數十人挽手而歌，且歌聲婉轉哀戚。而農作在農曆七月收成間各族也會舉辦收穫祭。

kakanen tu demidemiad 飲食習慣

Papu-lacu u tapang nu kakanen u belac, kupkup, tubah, tali ku kan nuheni, tusa ku hemay nu kan nu Papu-lacu, cacay han u tada balac kuni sahemayan, cacay han u panay ni hudhudan a hemay, mangay satu kunipihudhud tu panay, sanaen nuheni tu tunuc, “ tutu “ han nuheni” “tutu/mahida nu Taywan a kukuy”.

巴布拉族的主食以米、黍、薯、芋為主。巴布拉族吃的飯有兩種，一種是用占米水煮的飯；一種是用糯米炊蒸的飯，糯米蒸熟之後，舂搗成餅餌，叫做「都都」(tutu/類似漢人的粿/粄)。