Puketa
kakiliman
mikawaway-kalumyitiPuketa波哥大
nilaculan
mikawaway-kalumyitiPuketa “sipanya a kamu: Bogotá nu siyhu a kamu sa Puketa a kitidaan nu kanatal “Bogotá, Distrito Capital，musukep tu ngangan Bogotá D.C.” han, naw sopanya henay ku mikuwanay yu 1991 a mihcaan katukuh 2000 a mihca napangangan nan sen-ta-hu-pu-ke-ta “Santafé de Bogotá/Santa Fe de Bogotá”, nu ke-li-pi-ya a kitidaan atu kun-ti-ma-ka a kitidaan. U tademaw nu tukay a tademay 7,412,566ku tademaw “2018 a mihcaan, maminay a tademaw nu tukay sa 10,700,000 ku tademaw “2018” a mihca, u katuuday a tademaw namakayni i may-se-ti-su a tademaw,
波哥大（西班牙語：Bogotá），官方名稱是波哥大首都地區（Bogotá, Distrito Capital，簡稱Bogotá, D.C.），西班牙統治時期及1991年至2000年曾取名聖塔菲波哥大（Santafé de Bogotá/Santa Fe de Bogotá），是哥倫比亞的首都和昆迪納馬卡省的省會，市區居民數為7,412,566人（2018年），整個都市地區的人口為10,700,000人（2018年），大多數居民是麥士蒂索人。
nuytiniay u ke-lu-pi-ya a tukay, u nan-may-cu u kalamkamay a macakat nu tukay.
本市為哥倫比亞最大城市，也是南美洲發展最快的都市。
Puketa itini i lintun nu siyhu u “kitidaan” “Distrito Capital”, nu satalakawau tucek a kitidaan. u tatelungan nu kelupiya a dadan atu sapilacul lalngawan nu kitidaan, u sayadahay nu tasiy atu mikingkiway a kitidaan, atu yadahay a misakacuduay misalukiyaway, u sasingan tu cuda atu naemekan a kitidaan atu aidangan. Puketa nay 2014 a mihcaan nu kitakit u nipatinsu saka 52.
波哥大在哥倫比亞的行政地位是「首都地區」（Distrito Capital），由中央政府直轄。它是哥倫比亞的重要交通樞紐和經濟和文化中心，擁有該國數量最多的大學和研究中心，以及眾多劇院、圖書館和博物館和名勝。波哥大在2014年全球城市指數中排名第52。
Puketa u mikuwanay ku kawaw “kitidaan nu cung-tung” mamipatudek tu hulic “u lalubangan nu kanatal” atu huing “satalakaway nu huing” u paptudung tu hulic, nu masacacayay a sapilibang atu hulic tu talakaway a wiy-yun-huy” nutanul a kitidaan mikuli.
波哥大是行政部門（總統辦公室），立法部門（哥倫比亞國會）和司法部門（最高法院，憲法法院，州議會和司法高級委員會）中央辦公室的所在地。
tina kitidaan sa nu ke-lun-pi-ya a ngangan u GDP satalakawa a kitidaan, maminay nu kanatal a GDP upulung sa lulu nucacay a hun “24.7％”.
該市是哥倫比亞名義GDP最高的地區，幾乎佔該國GDP總量的四分之一（24.7％）。
tiniay a pahikukiyan sa nu ayl-tulatu hank u pangangam. ayl-tulatu u pahikukian nu kanatal nu la-tin-may-cu miculuay tu cacanan u satabakiay a pahikukian.
該市的機場以埃爾多拉多命名。埃爾多拉多國際機場是拉丁美洲貨運量最大的機場。
naemekan歷史
misanga tu sayku建城[編輯原始碼]
1538 a mihcaan 8ay a bulad 6 ademiad kung-ca-lu. Si-may-nay-ce.te.kuy-sa-ta naw u ci-pu-ca a tademaw nu adidiay a sayku u pa-ta-ka u imisa “talakaway a umaumahan sa” mihapiy a patideng tu Puketa.
1538年8月6日貢查洛·希梅內茲·德·奎薩達在原奇布查人的小城巴卡塔（意為「高的田地」）處正式宣布建立了波哥大。
ci kuy-sa-ta u niyadu’ nida sa u sipamya-kelanata a pangangan inabaluhay a sayku u sen-ta-huy “Santa Fe”, nika kalamkam idaw t uku mududucay a pangangan nudikuda micunus tun aw naayaway Indian a tademaw mabuwah tayni Puketa a ngangan, kyu ina tukay u ngangan nida sa u senta
Puketa “Santa Fe de Bogotá”.
奎薩達以他的故鄉西班牙格拉納達的名字命名這座新城市為聖塔菲（Santa Fe），但是很快就有人在這個名字的後面加上了原來印地安人地名衍生過來的波哥大這個名字，因此這座城市的全名是聖塔菲波哥大（Santa Fe de Bogotá）。
nika tuydaan amihcaan idaw kya tusaay a hitay tayni itini atu ci kuy-sa-ta malalaw tina sayku, sadikuday sa ci kuy-sa-ta pabuyan nida kinatusaay a hitay tu kalisiw kyu meduk satu.
但是同年另外兩支遠征隊也來到這裡與奎薩達爭這座新城市，最後奎薩達向這兩支遠征隊付錢後他們才撤回。
maydih pakasiwatan tu sikining ci kuy-sa-ta i 1539 q mihcaan 4 abulad kinacacay aca masasuada tinatusaay a hitaymasaduayaw nu ayawan nu hulic maydih mihapiy misanga tina sayku.
為了保障他的權利奎薩達於1539年4月又一次正式與這兩支遠征隊的首領從形式上和法律上宣布建城。
nisawacuan nany itawya atu mapulungay a kanatal sa
殖民時期和共和國時期[編輯原始碼]
u nisawacuan a tademaw nu Puketa sa u sin-ke-la-ta ha kunngangan, malecad tu katahena maladay tu aydaay a ke-lu-pi-ya u tatelungan nu sayku.
殖民時期波哥大是新格拉納達的首府，它與卡塔赫納一起是當時今天哥倫比亞最重要的城市。
itawya Puketa a binawlan u tatelungan nu hen isa u sibaluhay tu sipanya a tademaw, nama calilaw i Puketa kyu sikawaw tu maydih ku kelupiya a malacacay.
當時波哥大的居民主要是在新大陸出生的西班牙裔人，在他們的影響下在波哥大產生了哥倫比亞獨立運動。
1810 a mihcaan 7ay abulad 20 ademiad u kelunpiya sayaway namakay sipanya misacacay. Kanahatu u sipan-ya nadikudan nu mielulay Puketa, nika 1819 a mihcaan u ke-lun-pi-ya alaw han mamin tu misiteked.
1810年7月20日哥倫比亞首次從西班牙獨立，雖然西班牙此後重占波哥大，但是1819年哥倫比亞終於完全獨立。
tuyda a mihcaan u Puketa mala kiyidaan nu tabakiay a ke-lun-pi-ya a ngangan, nika kelun-pi-ya kalamkam malaliyas mala aydaay nu e-kuwa-tu, ke-lu-pi-ya atu wiyni-zuy-la.
同年波哥大成為大哥倫比亞首都，但是大哥倫比亞很快就分裂為今天的厄瓜多、哥倫比亞和委內瑞拉。
ayda u Puketa kinapina malepacaw ku lalabu u micalilaway sa nu masadepay atu pahelak sananay namakay 1899 amihcaan katukuh 1902 a mihcaan nu “lasubu a demiad nu lepacaw.
此後波哥大多次受內戰的衝擊，其中最有影響的是保守派和自由派之間從1899年到1902年的「千日戰爭」。