Sen-zuo-se siwyen atu kiwkay

Sen-zuo-se siwyen atu kiwkay聖若瑟修院及聖堂 

Sen-zuo-se siwyen atu kiwkay “ Pu-taw-ya kamu Seminário e Igreja de São José”, itida i Aw-men fun-sun-tan a tinsukiw siwyen a matatunduhay a luma’an, atu nu siwyen a Pa-luo-ke-waywayan a kiwkayan, ayaway naw u Ye-su-huy se a tademaw itida i cacay a malebut pitu a lasubu tusa a bataan idaw ku walu (1728) a mihcaan a patideng, ina Sen-zuo-se siwyen kiwkay patideng sa i cacay a malebut pitu a lasubu sept a bataan idaw ku enem (1746) katukuh i cacay a malebut pitu a lasubu lima a bataan idaw ku walu (1758) a mihcaan. Sen-zuo-se siwyen mahkapatideng naw u Ye-su-huy ku patidengay tina Sen-paw-lu syeyen “ aydaay a Ta-san-pa-pay-fun nu ayawan a nikakenihan a cacudadan, u maminnanam tu sakatayda i Cung-kuo neiti nu sapididuay a midinduay nu tademaw. Inasiwyen namaka cacay a malebut pitu a lasubu walu a bataan idaw ku sepat (1784) a mihcaan pinatu nu tademawan, idaw ku masausiay ‘ Pei-cin cuciaw tidaay a siwyen”, “ dindusi masakaputay a luma’an, “ Hung-cia ciawyi cacudadan, “ Aw-men-sen-zuo-se-li-siaw siwyen’, aydaay a pinganganan, sisa ina Sen-zuo-se kiwkay miklul tu Ye-su-huy anipatidenga a Sen-paw-lu kiykay “ Ta-san-pa”, sa idaw ku “ san -pa-cay” hakiya u “siaw-san-pa” ku ngangan.

聖若瑟修院及聖堂（葡萄牙語：Seminário e Igreja de São José），是一座位於澳門風順堂區的天主教修院大樓，以及屬於修院一部分的巴洛克風格聖堂，前者由耶穌會會士於1728年創辦，而聖若瑟修院聖堂則建成於1746至1758年之間。聖若瑟修院成立之初是同為耶穌會創辦的聖保祿學院（現大三巴牌坊前身）的分院，專門用以培訓往赴中國內地傳教的傳教士。該修院自1784年起數度易名，計有「北京主教管轄御修院」、「修士團體之家」、「皇家教育進修所」、「澳門聖若瑟利宵修院」以至現稱，又因聖若瑟聖堂的規模僅次於耶穌會士興建的聖保祿教堂（大三巴），故有「三巴仔」或「小三巴」之稱。

Sen-zuo-se siwyen amica namaka cacay a malebut pitu a lasubu tusa a bataan idaw ku walu a (1728) mihcaan kinapina pu’tan ku sapatideng, nika itini i Aw-men luitan u angangangan a kakiwyikuan, ina siwyen tatengaay nu angangangan u sapatayda i Cung-kuo labu sapidindutu nu tinsukiw a minanamay nu tademawan a kitidaan, u sapalekalaw tu Aw-men keci kiwyiku atu mangalayay minanamay nu tademawan, itini nu hulaman atu Amilika anikasasupaayawan, ina siwyen idawtu ku nipapinanaman tu tusaay a kamuan, misulit tu cudad nu hulam atu misabaluhay tu tineng a papasubanaan, atu yadahtu ku nipisulatan tu ziting, itini i Cin-caw a hulam Amilika nikasasuadihan idawtu ku masalaliday. sisa ina Sen-zuo-se siwyen yadahtu ku matinengay a tademaw, sisa pangangan han u Aw-men tinsukiw “ saw-lin-se”. 

聖若瑟修院雖自1728年創辦起屢遭停辦，但在澳門歷史上仍是當地最主要的教育中心之一，該修院除了是一個主要向中國內地傳播天主教的重要的人材培訓基地，亦是促進澳門科技教育與世俗教育重要的貢獻者；在中西文化交流上，該修院培養了一批雙語精英，編寫出一批漢語教材和創新的教學方法，以及主編了多種具權威性的中外字典，在清朝時期的中西文化交流史上作出了顯著的影響。由於聖若瑟修院人才輩出，故被稱為澳門天主教的「少林寺」。

tusa a malebut idaw ku cacay a mihcaan, Sen-zuo-se siwyen atu kiwkay makaala tu lin-he-kuo siaw-ke wen masakaputay Ya-tay-ci tuud nu sumamaday pidiputan a kawlah, tusa a malebut idaw ku lima a mihcaan, malaAw-men luit niyadu’an a masakaputay, Sen-zuo-se siwyen atu kiwkay malakitakid lalangawan namaka babalakiay a kasinganganan. tusa a malebut cacay abataan mihcaan, Aw-men nu sin-si-sye-huy itida i tinsukiw Aw-mem kiwkayan atu Aw-mem cicinhuy a nipacukelan, pangangan tu sakay luit a imian atu sakalalidan a Aw-men kiwkay a nicudadan atu Sen-zuo-se siwyen ni singaan tu nu sumamaday a cudadan, u “ tin-cu-cia Aw-mem ciaw-ci cudadan “ sabaw enem katukuh sabaw siwa a seci” u sakasingangan, malaheci pasayda i Lin-he-kuo ciaw-ke-wen-masakaputay misinsi pangangan tu Ya-tay kitidaan “ kitakid nadatengan nu ngangan”. 

2001年，聖若瑟修院及聖堂獲得聯合國教科文組織亞太區文物古蹟保護獎；2005年，作為澳門歷史城區的組成部分，聖若瑟修院和聖堂被列入世界文化遺產名錄。2010年，澳門文獻信息學會在天主教澳門教區和澳門基金會支持下，以提名人身分選出具有歷史意義和具有影響的澳門教區主教公署的檔案及聖若瑟修院所藏古籍，並以《天主教澳門教區檔案文獻（十六至十九世紀）》為項目名稱，成功向聯合國教科文組織申報列入亞太區《世界記憶名錄》。

luit 歷史

siwyen mahka pitadasan修院創辦初期

cacay a malebut pitu a lasubu tusa a bataan tusa a demiad a mihcaan, idaw ku cacayay misiwbayay a tademaw itida i Aw-meng pan-taw-kan-ten nuayawan a lala’an misangan tu Sen-zuo-se siwyen atu malumanay a kiwkay pabaluhay misangn tu tusaay a luma’an. cacay a malebut pitu a lasubu tusa a bataan idaw ku walu a (1728) mihcaan mapatay satu kiya misiwbayay, sipabeli han kina luma’ malaYe-su-huy kitidaan, Ye-su-huy kitidan sipicukaymas nuheni tu palutatengaan a cacudadan, tayay a mihcaan patideng tu siwyen.1732 mihcaan, inasiwyen pangangan han u “ Sen-zuo-se”, pakaicelang tu micudaday mikilul tu Sen-zuo-se “hatanengen ku kamu sayadahen ku kawaw “ a mamelawan, malanananaman a kawawan.  

1722年，一名商人於澳門半島崗頂前地現聖若瑟修院及聖堂舊址建造了兩所房子。1728年商人去世後，房子被贈送給耶穌會會士，耶穌會會士將之用以開辦神學課程，在同年正式創辦修院。1732年，該修院被命名為「聖若瑟」，以鼓勵學生效法聖若瑟「少說話多做事」的典範，作為學習修己治事的準則。

patayda tu tademaw mikuwan a zitayan 遣使會管理時期

mabahbahentu ku Ye-su-huy, ina Sen-zuo-se malasabisiay nu wawa, nikudan tayni ku cudad namaka Luo-maay patayda tu sehuy i Aw midayli tu Ye-su-huy a midindu atu cacudadan. katukuh tu cacay a malebut pitu a lasubu walu a bataan idaw ku sepat (1784) mihcaan siwa a bulad siwa a demiad, Pei-cin tidaay a okiwsaman ci Tan-se-sin “D. Alexandre de Gouveia” malingatu aca misatadan tu Sen-zuo-se siwyen, pahabay tacakat tayda i Cung-kuo-tali midinduay a dindusi, namaka Kuo-a-la-sa-lu taydaay i Aw-mem ci Mang-nu-ay-e.Ke-lei-ya.Wa-lun-te “Manuel Correia Valente” sunghuan malayencen. tawya idaw ku enemay a tademaw namaka O-cuo katukuh i Pu-taw-ya a sunghuan, minanamay henay ku nuheni idaw ku namaka Cung-kuo-talu nu sabaw tusa a tademaw, nu siwyen a micudaday minanam satu a makaala tu cacay a bataan nu mihcaan minanam, pinanaman aminam tu nu Hulam,igu, fawen,puwen, latinyi, cesye,sensye, sunsu a cudadan, idaw ku caayay kalasunghu nu tademaw tayda minanam i siwyen micudad. katukuh i cacay a malebut walu a lasubu cacay a bataan idaw ku lima (1815) a mihcaan, siwyen idaw ku waluay a Cung-kuo micudaday, tusa ku Ma-lay micudaday, sabaw enem ku Aw-men micudaday,cacay a malebut walu a lasubu tulu a bataan idaw ku cacay (1831) a mihcaan idaw ku pituay a Cung-kuo micudaday, tusa ku Ma-ni-la micudaday, sabaw tulu ku tidaay a micudaday.1823 mihcaan tayaay a sunghu atu itidaay a okiwsama caay kalecad ku nisimsiman sisa papilaliwen, tawya ina siwhuy yadah ku nai’ay nu tademaw,1850 mihcaan cacaytu ku liwan a sunghu siwa a bataantu ku mihcaan ci La-tin-wen.  

耶穌會被驅逐後，聖若瑟修院一度淪為孤兒院，後來羅馬傳信部委派遣使會赴澳接替耶穌會的傳教和辦學事務。到了1784年9月9日，北京教區主教湯士選（D. Alexandre de Gouveia）重新創辦聖若瑟修院，培養赴中國大陸傳教的傳教士，並由從果阿拉撒路到澳門的曼努埃爾·科雷亞·瓦倫特（Manuel Correia Valente）神父擔任院長。當時有6名從歐洲來的葡萄牙人神父，而在學人士中一度有12名中國大陸人；修院的學生一般至少需花十年時間學習，期間須學習中文、英文、法文、葡文、拉丁語、哲學、神學、算術等學科，也有一些不以神父為目標的當地人也能在修院就讀。到了1815年，修院內有8名中國學生，2名馬來學生，16名澳門本地學生；1831年有7名中國學生，兩名馬尼拉學生，13名澳門本地生。1823年，遣使會會士因與當時的主教意見不合而被迫離去，修院流失大量教職人員；1850年，院內只餘下一名年近90歲的神父教授拉丁文。

Hulam Amilika masasupaini 中西交流

papinanam maladindusi培養入華傳教士

Sen-zuo-se siwduing itini i tinsukiw matenes tu itini, yu mahida ina siwyue u Cung-kuo tinsukiw sapatayda tu mangalayay minanamay a tataydaan nu angangangan, ina siwyen yadahtu nipapinanaman tu tademaw taydan nami i Cung-kuo mididu a tademaw, minanamay a tademaw amica kawuAw-mem a tademaw, idaw ku namaka Cung-kuo a tademaw, pasu namakabataday nu O-cuo taydan i Sen-zuo-se siwyen minanam tu nu hulam a kamuan sa micumud i Cung-kuo midindu a midinduay nu tademaw mahida u Fa-kuo tademaw ci Luo-ni-ke, Mun-cen-sen, Tun-wen-yei, ilabu ci Mun-cen-sen itida i cacay a malebut walu a lasubu tulu a bataan idaw ku lima (1835) a mihcaan micaliway tu ci Sye-ma-tuo tatelungan tu Mum-ku-si-wan-ce ciawu sa, misaicelang tu Sen-zuo-se siwyen micuduh patideng tu micudaday, namahida, itini i Cin-na idaw ku limaay a tademaw malasunghuay tayda i Sen-zuo-se siwyen minanam.  

聖若瑟修院在天主教入華傳播史上佔有舉足輕重的地位，昔日修院是一所為中國天主教教區輸送人才的重要基地，修院培訓了大批前往中國內地傳教的人才，受培養的除了有澳門本地人，亦有中國內地人，也包括從歐洲遠赴聖若瑟修院學習中文後進入中國內地傳教的傳教士如法國人駱尼閣、孟振生、董文學等，當中孟振生在1835年接替薛瑪竇主持蒙古西灣子教務後，積極為聖若瑟修院推薦學生；此外，在江南有5名華籍司鐸是受訓於聖若瑟修院。

palekal tu sakay ciawyi a kawaw發展教育事業

itini i Aw-mem ciawyi, ina Sen-zuo-se siwduing amica ku nipipalekal tu Aw-mem a hucu nu ciawyi a likisian, u Aw-mem keci ciawyi a angangangan, itini inipalekalan tu Cung-kuo-ke-ci caiwyi a nikalahatan. mangalay tu sakatineng a keci miala tu Cin-caw mikuwanay tu sakakapah atu sakaytitaan idaw ku sapidindu itida i Cung-kuo, sisa amica u La-tin-kamu, sen-sye atu su-li sa, siwduing mahida u keci ciawyi, sisa, ina siwyen mahida u hucunu piciawyian, amica ku nipacakat tu mangalayay sa miala tu dumaan a mangalayay macakat a micudaday, mamin suayaw tu Aw-mem sehuy sakaudip nu sakalahat a tademawan, siwyen idaw aca ku nipalekal tu siwgugaku atu micelemay i bayu a kakulinan, pahabay tu tidaay a ticencei atu misiwbayay a tademaw. 

在澳門教育史上，聖若瑟修院除了開啟了澳門世俗教育的歷史，也是澳門科技教育的重要開端，在一定程度下促進予中國科技教育的發展。為了以先進的科技知識取得清朝統治者的好感與重用以有效地在中國傳教，故除了拉丁語、神學和數理科目外，修院也相當科技教育；此外，修院倡導平民教育，除了培養教徒外也招收非教徒學生，為了應對澳門社會經濟發展對人才的需求，修院也開設了商科和海員訓練班，培養當地政界和商貿人才。

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E8%8B%A5%E7%91%9F%E4%BF%AE%E9%99%A2%E5%8F%8A%E8%81%96%E5%A0%82