Sinka
Sinka
mikawaway-kalumyitiu sulit nu Hulam: 新化部落
台東縣達仁鄉新化村
從深山遷移下來新建立的據落。新化村和南橫公路的利稻村,並稱為台東縣海拔最高的兩個部落。
新化村的人原本是處於大鳥溪與大竹高溪中、上游深山的Jujaagas、Juvangas、Gaguvulan、Jugagulai、Chinbalan、Pinajazan、Guvalan等社,在1914年發生了「南番事件」,原住民與日警的衝突,使得事後Guvalan先遷移至現址附近。
u siwkay nu niyazu'
mikawaway-kalumyitii Taitung a kuwan nu niyazu’ nu Sinka. u kasalumaluma’ nu Sinka sa, 18 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 42 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 41 ku tademaw, pakalatu 98%. u zuma sa, cay ku Ingcumin, 1 ku tademaw, pakalatu 2%.
u asip nu tademaw
mikawaway-kalumyitiu kasabinacadan, Paywan(Paiwan) 88%, zumazuma 10%.
u paywan a niyazu'
mikawaway-kalumyitiu Paywan a niyazu' kuyni, katuud ku Paywan a tademaw itini mueneng. mikoku 40 a mihcan, minkoku a kuwan patuzu' palimad ku niyazu' tayza i capiay a buyu'. patizeng ku Sinhua, Sinseng, Sengmaw, tulu a niyazu', pulung han pangangan ku Sinhua chun. kya niyazu' sa, izaw ku tademaw mabulaw tu Tasi, Tupan, Taypan, Cyacinlin, Taniaw, Sangwu, Kucuang, Nansing atu Tayhu. Sinhua chun izaw ku tulu a Paywan cidekay a niyazu', izaw ku isasa'ay, izaw ku ipabaway. ipabaway a niyazau' sa, u tabakiay a niyazu', i sawaliay nu Cinshuiying sumamaday a zazan. u kakawsan nu heni namakay malumanay a kakitizaan, itiza i Pingtung sian Taywu siang Cyasin. maka ayaw 360 a mihcan, mabulaw tayza Taitung sian Talen siang, satipan-satimul nu Taylili buyu'. minkoku 13 a mihcan, ka Lipunan patuzu' kya niyazu' a tademaw mabulaw tayza i Saucya niyazu'. minkoku 42 a mihcan, mabulaw aca tayza i ayzaay a Sinhua. zayhan maliyas ku tademaw tayza i tusu, sisa, papulungen ku Sinseng, Senmaw, saupu han cacay a chun.
民國40年時,政府主導其餘部落往淺山遷移,建立了新化、新生、森茂等三個部落,合稱新化村。而上述部落中,部分人口則是遷往大溪、土坂、台坂、加津林、大鳥、尚武、古庄、南興、太湖等地。新化村是由三座高低相隨的排灣族部落組成,最上面的姑子崙部落是浸水營古道東段附近的一座大部落,社人的祖先原居屏東縣泰武鄉的佳興舊址,約三六0年前遷徙到台東縣達仁鄉太里力山西南方,經過一世紀後,再遷居到姑子崙。民國十三年日警命令姑子崙社人遷入「紹家」部落,民國四十二年再搬到現在的新化,因人口外流嚴重,而與新生、森茂合併為一村。
u Sakizaya a tademaw
mikawaway-kalumyitii Taytung a kuwan, caay katuud ku Sakizaya. inayi' ku Sakizaya a tademaw itini.
u cidekay nu Taywan yincumin
mikawaway-kalumyiticidekay | 民族別 | cidekay | 民族別 |
Sakizaya | 撒奇萊雅族 | Rukay | 魯凱族 |
Pangcha(Amis) | 阿美族 | Cou | 鄒族 |
Tayan(Tayal) | 泰雅族 | Saysia | 賽夏族 |
Paywan(Paiwan) | 排灣族 | Kabalan | 噶瑪蘭族 |
Yuwatan(Bunun) | 布農族 | Tau/Yami | 雅美族 |
Sejek(Sdeeq) | 賽德克族 | Saw | 邵族 |
Taluku(Truku) | 太魯閣族 | Kanakanabu | 卡那卡那富族 |
Puyuma | 卑南族 | Laaluwa | 拉阿魯哇族 |
u siwkay nu Yincumin
mikawaway-kalumyitiu Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal.
u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan.
u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw.
silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'.
i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa.
u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah(Amis).
situlu ku kakuniza nu Yincumincu,sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.
tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2017 a mihca 12 a bulad
mikawaway-kalumyitipulung sausi | Pangcah | Tayan | Paywan | Yuwatan | Rukay | Puyuma | Cou | Saysiat | Yami | Saw | Kabalan | Taluku | Sakizaya | Sejek | Laaluwa | Kanakanabu | zuma |
559,426 | 208,525 | 89,563 | 100,164 | 58,132 | 13,258 | 14,051 | 6,629 | 6,596 | 4,596 | 778 | 1,459 | 31,320 | 917 | 9,921 | 391 | 330 | 12,796 |
271,683 | 102,059 | 42,433 | 48,467 | 28,017 | 6,410 | 6,772 | 3,146 | 3,169 | 2,271 | 374 | 716 | 15,142 | 461 | 4,938 | 205 | 168 | 6,935 |
287,743 | 106,466 | 47,130 | 51,697 | 30,115 | 6,848 | 7,279 | 3,483 | 3,427 | 2,325 | 404 | 743 | 16,178 | 456 | 4,983 | 186 | 162 | 5,861 |
tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihcan 3 a bulad
mikawaway-kalumyitipulung sausi 560820 ku tademaw, Pangcah izaw 209203 ku tademaw, Tayan izaw 89958 ku tademaw,
Paywan izaw100591 ku tademaw, Rukay izaw 13303 ku tademaw, Puyuma izaw 14118 ku tademaw,
Cou izaw 6635 ku tademaw, Saysiat izaw 6601 ku tademaw, Yami izaw 4599 ku tademaw,
Saw izaw 780 ku tademaw, Kabalan izaw 1466 ku tademaw, Taluku izaw 31446 ku tademaw,
Sakizaya izaw 930 ku tademaw, Sejek izaw 9975 ku tademaw,
Laaluwa izaw 398 ku tademaw, Kanakanabu izaw 330 ku tademaw.