Wi-al-niw-s “Li-taw-wan a kamu Vilnius, [ˈvʲɪlʲnʲʊs] , ayza Li-taw-wan a kanatal angangan a tukay patizeng tu lice.

Wi-al-niw-s維爾紐斯

Wi-al-niw-s “Li-taw-wan a kamu Vilnius, [ˈvʲɪlʲnʲʊs] , ayza Li-taw-wan a kanatal angangan a tukay patizeng tu lice. tini i amis balat 54 tu 41 a ben, wali cin 25 tu 17 ben. 2020 a mihcaan hawsa, tiniay a tademaw 580,020 “hamin u Wi-al-niw-s a kuwan u tademaw 810,290”. malumayay a niyazu’ 1994 a mihcaan pala nu kitakitay a nisubelidan a lalangawan. Wi-al-niw-s  u 2009 a mihcaan nu Ow-cow a kahenulan a lalangawan.

維爾紐斯(立陶宛語:Vilnius,[ˈvʲɪlʲnʲʊs] ,現代立陶宛國土內的首都和最大城市,繼承自前蘇聯加盟共和國立陶宛蘇維埃社會主義共和國時代確立的首都建制。位於北緯54度41分、東經25度17分。2020年時,該市人口為580,020人(整個維爾紐斯縣的人口為810,290人)。其舊城在1994年被列入世界文化遺產。維爾紐斯也是2009年的歐洲文化之都。

 
 

i likisiay, Wi-al-niw-s zayhan nau kasa cin-ce atu kawa nu hitay u lalekalan nacaay kalecaday a kanatal. Wi-al-niw-s sa u kasumamadan a tuse nu likisi, migingnkiway tu likisi “Romas Batūra” asa nakamuan 1253 a mihcaan Min-taw-cya-s pakalahen tu mala Li-taw-wan a hungti a ci-cen Voruta, uyza Wi-al-niw-s. duduc tu Cye-s-wa-bu.Mi-ow-sen a kamu, “izaw ku mikuwanay tu Li-taw-wan, i zikuz nu piadupan i malikatay a lamal abi’, cisepi tu paliayaw. mahulak ku spnpi zikuz, nikabi’an niza nasawni patizeng tu tukay’.”

在歷史上,維爾紐斯曾因為各種政治及軍事的原因而曾屬於不同的國家。維爾紐斯是一座歷史古都。歷史學家Romas Batūra認為傳說中1253年明道加斯加冕成為立陶宛國王的京城Voruta,就是維爾紐斯。根據切斯瓦夫·米沃什的描述,「有一位立陶宛統治者,在一次打獵後在篝火邊睡著,做了一個預言性的夢。解夢以後,就在他剛才睡覺的地方建造了一座城市。」

uyni a tukay saayaway i nasulita mapatahkal i 1323 a mihcaan, u situngusay Ke-ti-mi-na-s i ayaw a mihcaan patigami ci Zow-wang al-se-al se milunguc amidiput tu Li-taw-wan acaay kaala ku Tiw-tun-s sapaput, mahukay tu hawsa, 1325 a mihca I a bulan 25 a dimiad muliyaw aca pasayza i Han-sa a kalakadum u angangan patigzamin tu tukayay, pasaicelang tu kakitaan, pasubayuay, misiwbayay, misamukinay taza silala’ay atu malukay kasasumaay a tademaw “Te-kow-atu Yu-tay” tayni mananel i Li-taw-wan, uyza sa i Wi-al-niw-say haymaws satu malahad tahkal tu i pulul nu Yu-tay a kitizaan.

該市第一次在文獻中被提及是在1323年,大公格迪米納斯在上年底寫信給若望二十二世要求庇護立陶宛免於條頓騎士團的劫掠,在達成和解後,1325年1月25日其再向漢薩同盟的主要城市發信,鼓勵貴族、騎士、貿易商、工匠到地主和耕農的各階層(德國人和猶太人)來立陶宛定居,於是在維爾紐斯就逐漸發展出一個龐大的猶太人社區,。

1362 a mihcaan anucaay 1363 a mihcaan Li-tawan nu situngusay ci Al-ci-al-ta-si sumilaway a kangangayawan mademec Cin-cang-han-kow zikuz, palahad tu lala’katukuh I Ci-pu-Po-tow-li-ya atu-U-ke-lan a ulaulangan, namahiza uyaan Ci-pu-low-s nu macakatay-Tong-cen-cyaw, S-la-bu kiwkay a kamu atu ulic nu laylay pacubuden tu i Wi-al-niw-s, tiniay pakutayen tu Ci-pu, i Pow-lan mapulung tu Pow-lan ayaw malilid ku tinsikiw, hiza satu mala anu S-la-bu Tung-cen a singku macakatay a angangan.

1362年或1363年立陶宛大公阿爾吉爾達斯在藍水之戰中大敗金帳汗國後,擴展領土至基輔、波多里亞與烏克蘭原野,同時原基輔羅斯的文明——東正教、斯拉夫教會語言和法律傳統都傳入了維爾紐斯,使得該地取代基輔,在與波蘭聯合並強化天主教影響前、一直是作為斯拉夫東正教文明的中心。

1378 a mihcaan Li-taw-wan nu situngusay Kay-la pabeli tu tiniay a tuse ci Ma-ke-te-paw tu kasitungus. i 1503 a mihcaan katukuh 1522 a mihcaanan, uyni tuse a liwliw patizeng tu cabeng, iza 9 ku panan nu tuse atu tulu ku pucekulan. Pay-low-s misulita lalangawan ci Bo-lan-si-s-ke. S-ke-li-na i Ye-mu 1522 a mihcaan hakya, itini patizang tu Tong-Ow likisian u saayaway a kitizaan miing-swa.

1387年立陶宛大公約蓋拉給予該市馬格德堡權利。在1503年到1522年期間,該市周圍建起了城牆,有9個城門和3座塔。白羅斯文人弗蘭西斯克·斯克里納 於約莫1522年左右,在該地設立了東歐史上第一個印刷所。

kezey經濟

Wi-al-niw-s nu Li-taw-wan angangan a kezey, Pow-low a bayuay a kanatal u satabakiay anganngan a gingku. kanahatu uyni a tukay u tademaw iza 15% a tademaw nu Li-taw- wan, utni a tukay GDP, macalap ku Li-taw-wan tu 35%. 2005 a mihcaan, duduc tu picakay a aca miasip tu tademaw palalecad GDP pakala tu33,100 Amilika a kalisiw, macaliway ku Ow-mung a nipalalecad.

維爾紐斯是立陶宛的主要經濟中心,波羅的海國家最大的金融中心之一。雖然該市人口僅擁有立陶宛的15%的人口,該市的GDP卻占立陶宛的35%。2005年,根據購買力平價估算的人均GDP大約為33,100美元,超過歐盟平均水平。

2004 a mihcaan Wi-al-niw-s nipaini tukanakay 460 a i’k Li-taw-wan “sakatusa tabakiay a tukay Kaw-na-s 150 i’k ku Li-taw-wan”, macalap ku 37% nu micumuday tu sulu nu Li-taw-wan. imahini, Wi-al-niw-s makay kanatal a nipatahk tu kalisiw iza ku 3.6 i’k dada’ ku nu Li-taw-wan, macalap ku nipasataan tu kalisiw tu 7.7%. hatiniay a demiad tabaki ku laed cen-bu situngusay tu cong-ya-cen-bu anikalalebu.

2004年,維爾紐斯貢獻給國家460億立陶宛里(第二大城市考納斯僅為150億立陶宛里),占立陶宛國庫收入的37%。同時,維爾紐斯從國家得到的撥款僅有3.6億立陶宛里,占其上繳款項的7.7%。其間巨大的落差導致市政當局與中央政府的衝突。

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan

mikawaway-kalumyiti

[1]