ace-hay-mu-cen

kakiliman

ace-hay-mu-cen 阿茲海默症

nilaculan

ace-hay-mu-cen kamu nu la-ting ;Morbus Alzheimer、nu teku a kamusa; Alzheimer-Krankheit、nuamilika akamu sa; Alzheimer's disease ,nipisukep amisulit AD,

阿茲海默症（拉丁語：Morbus Alzheimer、德語：Alzheimer-Krankheit、英語：Alzheimer's disease，縮寫：AD），

wiynian sa matabal nu babalaki maungang ku tangah, nu babalaki a ungang nu tangah, u mahaymaway a imelang, duduc sa tu tuki amasumad haymaw sa mangaleb ku singki mutadikud a imelang, u mahiniay a imelang sa u mitawalay han enem katukuh pitu mahiniay naming.

俗稱早老性痴呆、老年痴呆，是一種發病進程緩慢、隨著時間不斷惡化的神經退化性疾病，此病症佔了失智症中六到七成的成因。

hinaadihay matabal katinengan sa u apuyu’ nikatawal “caay pakadateng tu nakamuwan atu aydaay a kawaw”, ina imelang haymawsa micapi tu tahekal, pasu utiih musakamu u matawal a tacuwa, “matawal tu dadan” mhicaay hakiya ku wayway,hinalibut nayay ku wantan, cay tu katatudung maliyuh tu wayway nu udup yadah ku cay katatudung.

最常見的早期症狀為喪失短期記憶（難以記住最近發生的事），當疾病逐漸進展，症狀可能逐漸出現，包括語言障礙、定向障礙（包括容易迷路）、情緒不穩、喪失動機、無法自理和許多行為問題。

yu pihaceng lenukan sa, u imelangay mahicaykiya atu sayku kaisa paayawan nu luma’ micidek, haymaw sa matawal ku cacanan, sadikuday sa patay satu.

當情況惡化時，患者往往會因此和家庭或社會脫節，並逐漸喪失身體機能，最終導致死亡。

u mahiniay a imelang miadih tu tademaw, nika anu siimelangay tu mahiniay sa nikaudip tulu katukuh siwa a mihcaan.

雖然疾程因人而異，但診斷後的平均餘命約為三到九年。

ace-hay-mu-cen hananay caay henay katinengiayda.

阿茲海默症的真正成因至今仍然不明。

ayda u ace-hay-mu-cen palahiyaen u tadikuday a singki a imelang sa, u mahiniay samakaala tu pituku katalawan atu nu luma a lalid idaw ku kangki, nuduma a sakatalawan sa idaw ku dukanu tangah, lawilaw atu talakaw nu idang.

目前將阿茲海默症視為一種神經退化的疾病，並認為有將近七成的風險因子與遺傳有關；其他的風險因子還有頭部外傷、憂鬱症和高血壓。

taluayaw nu imelang atu punu’ nu mahidaay u calaycay tu pulabul nu mahidaay u tiekuk masaatilad mahneknek atu Tau hananay salengacay nu tiekuk idawku kangki.

疾病的進程與大腦中的纖維狀類澱粉蛋白質斑塊沉積和Tau蛋白有關。

anu paising tu ace-hay-mu-cen pakaynin imelang nu imelangay, u waywa, ukatineng punu’ nu sasing a mikinsa atu idang a kinsaan naming akay idaw tu namakayniay a imelang sa.

要診斷阿茲海默症，需根據病人病史、行為評估、認知測驗、腦部影像檢查和血液採檢來排除其他可能的因素。

yu mahka katinengan ku mahiniay a imelang u mahidaay tu nu babalaki sa. anu tatenga sa pakaynin i tangah nu cacanan a mikinsa.

疾病初期的症狀常被誤認為是正常老化。確診則需藉助腦部組織檢驗。

u punu’ atu udip nu icelang, mana kasusu miselep tu ace-hay-mu-cen a sakatalawan. ayda inayay ku sapaiyu atu sapakapah tu udip nu ayyu a kakanen mikapah tu mahiniay a imelang.

腦力和身體運動、避免肥胖都有助於減少罹患阿茲海默症的風險。目前沒有實證證明特定藥物或營養補充品對疾病治療有效。

ayda inayay ku sapi pulu’ atu sapibelin a paiyu, idaw sa tahina atu pasatedep musumad tu imelang.

目前並沒有可以阻止或逆轉病程的治療，只有少數方法或許可以暫時緩解或改善症狀。

u mahiniay a imelang maydih asikulan nu taw, u mahiniay sa u sautiihay nu musikulay, u mahiniay asasikulan mangelu pasu sayku, usakaudip, u wayway, atu kalisiw cay kahatini acacay.

疾病會使患者會越來越需要他人的照護，這對照護者是一大負擔；這樣的照護壓力涵括了社會、生理、精神和經濟等各個層面。

sapilatlat tu udip kapah musumad tu kaudip tudedemiay nu imelangay, kapah masumad nadikudan.

運動計畫能改善病人的日常生活功能，並可能可以改善預後。

namakayni i kapawan nu wayway atu mahicaay hakiya atu cay katineng tu cima paculi tu singki a sapaiyu, cay kakapah ku mahiniay micunus tu sakapatay dada, sisa caay pisulul tu mahiniay.

由失智症狀引起的行為異常和思覺失調常以抗精神病藥治療，惟其效益不高且可能增加死亡率，因此通常不建議使用。

yu sayaway早期[編輯原始碼]

ce-hay-mu-cen a imelangay minanam midateng tu cacanan, sadikuday sa u ising ku patucekay tu imelang, u duma tahinaay a imelangay sa, u kamu masatedep, patudung tu satedep, matineng tu satedep “matawal tu”atu musaungaycay tu katatudung nidateng tu wayway catu kalecad katinengay ku wayway.

阿茲海默症病患的學習與記憶障礙會愈見明顯，最後使醫師能確認診斷。在少部分病患中，語言障礙、執行障礙、認識障礙（失認症）或技能執行障礙（失用症）會比記憶障礙更明顯。

a-ce-hay-mu-cen cayay kaw maminay a kawawmatawal u duma acacay ku micalilaway, anu nuaydaay akawa madateng, u imelangay anu matenestu cay tu pakadateng tu kawa namahica, emaema sa musakamu u kamu tu nidateng atu nabalucu’ a dateng “u udip mikawaw tu canan, anu u alatip kusakan tu hemay” u mahiniay sa caay picalilaw ku mahiniay.

阿茲海默症並不會對所有記憶能力都有同等的影響，相對於新近發生的事情或記憶，病患長期的情節記憶、語義記憶和內隱記憶（身體記住如何做一件事，例如使用叉子吃東西）受到的影響比較少。

a-ce-hay-mu-cen a imelangay u kamu misaemaema sa u mahiniay sa u namhini henay alaw han maliyuh tu ku laway musakamu, atu miadih tu sulit mala u tiihay tu.

阿茲海默症患者的語言障礙主要為原發性進行性失語症，特徵是病患可使用的詞彙變少，且流暢度降低，導致病患的口語和書面表達變得困難。

i mahini sa, u imelangay matineng hanay musakamu tu madayumay a nidateng; anu taluayaw musaungay sa u “ misulit,mikulit, atu sidikuc” akay tahekal ku cayay katatudung nu wayway utiih “cay tu katineng”, nika u mahiniay alahican cayay katinengi masilangkaw.

在這一時期，病患通常還能適當表達簡單的想法；當進行精細動作時（如寫作、畫圖、或是穿衣），可能會出現些微的動作不協調和計畫困難（失用症），但這些徵兆常會被忽略。

duduc sat u imelang, u a-ce-hay-mu-cen a imelangay alahica mamin ku kawaw pasu yadahay a kawaw, nika u katuuday tu mahiniay papisaungayay maydih tu a edapan atu kantukan.

隨著疾病進展，阿茲海默症病患通常仍能獨立完成許多事情，但是大部分需要認知功能的活動可能就需要協助或是監督。

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan