alungdas

alungdas (kamu nu Hulam: 錦蛇)

錦蛇屬，蛇目游蛇科的1屬。

milecaday tu alungudas, u bau samataan mingaduya a bau nu cacayay a milecaday.

masadumaay a ngangan (各種名稱)

u zuma a kamu:

nu Hulam:錦蛇

nu Amilika:elaphe

nu Lipun:ナメラ属（ナメラぞく)

salaedan(cie)：Animalia(Amilika a kamu)

panan(men)：Chordata(Amilika a kamu)

upiz(kang)：Reptilia(Amilika a kamu)

mata(mu)：Squamata(Amilika a kamu)

sapamat(ke)：Colubridae, Colubrinae(Amilika a kamu)

mikitinay(su)：Elaphe(Amilika a kamu)

kaliwasak nika udip (分佈範圍)

有50種左右，均無毒。分布於亞洲、歐洲和美洲。中國產16種，全國各省區都有分布。南和西南地區種類和數量均較多。

idaw ku lima a bataan a bauan, inai namin ku duku. kaudipan han i Ya-cuo, O-cuo atu Min-cuo. i Cuo-kuo han sabaw tu enem a babauan, hamin nu kitakit idaw namin ku ka udip nuheni. timul atu nutipan timul a kititaan abauwan yadah henay ku bau.

sakaudip (身體)

錦蛇屬，頭較長，與頸部區分明顯，眼大小適中或較大，瞳孔圓形。

alungdas sa masa tanayu’ ku tangah, atu liel kapah kuni kakenisan, matahan caay kaw tabakiay ku mata tanengay ku tabaki atu sitabakiay, masa kimulu ku mata.

體較長，圓柱狀或略側扁。背鱗19~27行，平滑或微起棱；尾長，尾下鱗成對。

udip masa tanayu, kala kimulmulan atu kala epingan. Kulul han idaw ku kines sabaw siwaw〜tasa a bataan idaw ku pitu a balat, lupenuc atu kala sansan kakuwan, u kikul, sasa’ nu kikulay a kinesan mahatatusa namin.

上頜齒11-24枚，幾乎等大本屬共有50餘種，分布於亞洲、歐洲和美洲。我國產16種，河北分布有8種。

pabaway a ngipen sabaw tu cacay 〜tusa a bataan idaw ku sepat ku ngipin, nu sakalecad a bau’han makaala tu lima a bataan ku pina a babauan, nika laklak amaudip han i Ya-cuo, O-cuo atu Min-cuo. itini ititaan sa makaala tu sabaw tu enim a bau’wan, He-pai ka udipan nu bau’an walu a babauwan.

錦蛇屬大多是中型或大型蛇類，分布廣而數量多，一般都具有鮮艷美麗的斑紋。

alungdas han u tebanay atu tabakiay caay kaw tabakiay a bauan, ihebal anika laklakan a maudip han yadah henay, hucunu a bauan bangbangcal masadit ku kulit.

主要以齧齒目和食蟲目動物等小型獸類為食，不但有觀賞和實用價值，並且對抑制有害動物的數量增長也起到不容忽視的天敵作用。

angangan ku kan nubau han u mahidaay u edu’ pawalil atu cilekay atu adidiay a aadupan ku kakanen, idaw ku adihan atu tatengaay a acaan. mipatay tu lacusay a cilekay miwada’ tunikayadah tu ada nuheni acaay pikasingalih tu ada nuheni.

nanam nuheni maudip (生活習性)

錦蛇棲息於山區或平地、樹林及草地。剛接觸時有些個體攻擊性很強，但很容易馴化。

alungdas sapahanhan nuheni i buyu atu enal, kilangkilangan atu lutuklutukan. mahka masa suayaw kita tu alungdas misuayaw ititaan mangalay mi’dis titaan, anu caay kita paculi sa meduk satu cinida.

地面生活或樹棲。多於白天活動，也見於黃昏及夜間。

kaudipan nuheni atu sasa nu kilangkilangan. i demiad ku nuheni a midang, alahican i sangsangdep atu labii tahekal muculil a midang.

卵生，每年5月左右交配，夏季產卵，每次產2-13枚，約1個月孵化，溫度低時，孵化期可延長至2個半月，仔蛇全長約40公分。

matitiay a bauwan, tu mihcaan a limaay a buladan a patakis, laludhan kasi ti’kukan, kasi ti’kukan han tusa 〜sabaw tu tulu ku nika titian tu ti’ku , makaala tu cacay a buladan matiti’ tu bau, anu sienawsa ku demiad tadikuden tu tusay a pangkiw a buladan amadidi’ tu bau. matiti’ satu tu bau makala tu sepat a kunfun ku tanayu nu mahka muculalay a bauan..

錦蛇主要以蛙類、小型哺乳動物、小型鳥類或鳥蛋為食，由於牠沒有毒性，當牠捉到獵物時會以纏繞的方式將獵物勒住，使其窒息身亡，再慢慢地把獵物吞下。

alungdas angangan nu kakanen han u balaut, uedu, pawalil, adidiay a ayam atu tiekuk nu ayam ku kanen, inai ku duku nu alungdas, anu madakep nuheni ku kakanen libeten nuheni i sayaway, sa hamawsa nai ku hanhan sa patay satu, hamaw hantu nuheni a mukan.

4月上旬到10月下旬均見其活動。以魚、蛙、蝌蚪、蜥蜴、蛇、鳥、鳥蛋、小型哺乳類和軟體動物等為食。

sepatay a bulat katukuh i cacay a bataan a buladan tahekal amidang. u buting, balut, pacainul, kakitil, bau’, ayam, ti’ku nu ayam, mahidaay u’du, atu mamuniay aadupan ku kanen nuheni.

kaudipan mulecuh (生長繁殖)

卵生、亦有卵胎生的種類。黑眉錦蛇7～8月產卵1～12枚，多於晚上或清晨產出，經2～3個月孵出。幼蛇具卵齒。

lecu’ han mala bautu, idaw ku matitiay u ti’kuk a malabau. sikalaway tu lumeniay a alungdasan i patuay 〜waluay a bulatan asi tikuk siti’kuk sa cacay 〜sabaw tu tusa ku ti’ku nilecuhn, i labiy sa atu kanihalan a matiti’ tu bau, nu tusa 〜tulu a buladan sa matiti’ tu bau. mahka matitiay a bau idaw tu ku ngipen.

papahanhanan (棲息)

棲息於沿海低地及內陸平原、丘陵和山區、在流溪、水稻田、池塘及其附近常見。

papa hanhanan nu bau han i Ililis nu bayubayuan a mueneng atu masa enalay a kitidaan, masa babuyay a kitidaan , buyu, sawac, lakulakuwan, takutakuan atu ililis nu lumalumaan a hina adih.

有的種類生活于山坡或路旁、茶山、玉米地、乾燥荒坡、灌叢、墳地及石堆等處。村邊甚至住宅內也有發現。

idaw ku dumaan a bau i buyu nu tapadtapadan atu tapal nu dadan, uciyauciyaan, kupkupan, maacakay a kitidaan, kilangkilangan, lunemluneman atu nika saupuan nu ba’ba’tuwan. alahican maadih ita i niyadu atu ilabu nuluma’.

ahican kya matalaw ku bau (防蛇的方式)

在屬於生物的自然棲地上，人們蓋了房舍，有了房舍自然而然會引來許多鼠類。

pakunida han nanay a maudip nu buuwan, patideng tu tuluma ku tademaw, idaw satu kuni palumaan hidasatu aida ku edu tayni i lumalumaan.[1]

然後鼠類再引來蛇，還有一項因素是居家環境比較溫暖。

idaw satu ku edu Kilul satu ku bau atayni, idaw henay kuduma a kawawan luma han diheku sisa kataynian nu bau.

秋冬季來臨時，提供了蛇類最佳避寒場所。

balangbangan kasienawan a demiadan, sakapahay nu bau miliyas tu sienaw tayda i dihkuay a kitidaan.

蛇類其實不想與人類發生衝突，但是從以前到現在，總是有許多民眾不了解蛇類習性以及不懂得尊重自然，將蛇視為邪惡的生物，因而對蛇毫不留情的打死。蛇類幫人消除鼠患，人類卻不但占領牠們的家園，而且還不懂得感恩與尊重。

bauhan kaisa masasuada tu tademaw hana sasu linges, nika nanu ayawtu makatuku ayda, hatidaay tu nu tademawan cacay henay ka nanam tu wayway nu bauwan caay atu caay kasikad tu bau, palu adaen ku bau, sisa anu makaadihtu tu bau kanca mipatay. mipadang ku bau tu tademaw mipatay tu edu, tademaw hantu umialaway tu kakitidaan nu bau, caay pikukay atu mika sikad tu bauwan.

人類可以選擇不喜歡蛇類，但必須懂得尊重，也就是說要避免致牠們於死地。

tademaw han taneng acaay ka namuh tu bau, nika amatineng a masikad tub au hananay, amana makaadihsa tu bau han kanca amipatay .

而有些民眾可能會有疑惑，如何避免讓自家出現蛇類呢？

idaw henay ku hatidaay tu nu bibawlan ahicasa, ahican nu i luma acaay paka adih tu bau sa.

其實比較直接的解答是：若想要達到百分之百的效果，當然應避免於自然棲地蓋上房舍，也就是不要干擾自然。

sisa kasenu’ sa ku tademaw apatukil, anu maka alatu cacay a lasubuan a kilacan, sisa amana pisangan tu luma ku kapahay, amana pilawlaw tuni ka udip nuheni.

但若不得已自家就是在自然棲地上而又要防止蛇類進入民宅，目前比較實際的方式是盡量將自家清理乾淨，不要堆放太多雜物，因為雜物多正好提供了蛇類最佳的棲息區域。

nika anu pacici tu misanga tu lumasa ahica a caay picumud ku bau i luma, ayda hantu amisa dimel tu liklik nu luma, amana pisaupu tu cacanan, maupu ku cancanan u lalimekan naca nu sakapahay a tataydaan nu bau.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

Wright, A.H. & A.A. Wright. (1957). Handbook of Snakes of the United States and Canada. Comstock. Ithaca & London.
TIGR爬蟲類資料庫：錦蛇屬(Amilika a sulit)
中文百科-錦蛇屬：https://www.newton.com.tw/wiki/%E9%8C%A6%E8%9B%87%E5%B1%AC
牠不可怕，牠是我鄰居──台灣常見家蛇：https://e-info.org.tw/node/102924