culen
misanga ku culen(陀螺):
mikawaway-kalumyiti
sapisanga a tuud：lalidec、datay、zakes、laudaw.
sakapet tu sapisaanga：bakan、takini’、salusasuls.
u kanamuhan nu wawa nu Sakizaya ku culen a sasalamaan. i tawiya 1878 a mihecaan sa, bulawan nu Kuwaping ku Sakizaya nay Takubuwan a maliwasak tayza niyazu’ nu Pangpangcahan a mauzip. nika, mazu’ay i Takubuwan, Kazuzuwan a babalaki miasekaytu tu culen a sasalamaan.
u culuk nu hican：balaten ku nipiketun tu kilang.sawantanen ku dicem nu disdis.malu tangah nu culen. mahiza i nabacu u takini’ ku sapisadimel misakimulu’. sipakayza nu zumaan sapidisdis ami palat. mahiza i nabacu. haymaw han a midicem. namahiza isasa tulu sinci amiketun. naniketunan sa mahiza i nabacu. i makasasa’ nina kilang sa disdisen misa dicem. malu tatizengan nu culen a malinen. masangay tu paheci atu pahalhal：u kamu nu sakizayaay sa iza ku cacayhina balakay tu culen a tademaw. sasi ngangan sa ci butung. u canacanan ku nipasubana’ ni butung tu niyazu’u sakaluk atu sakilisin a kawaw. mala 「taneng a dietu」、「pakakanay a dietu」atu 「pataungay a dietu」nu sakizayaay.
u tapang nu kamaya, lalidec, zakes, datay ku icelangay sipisanga’ tu culen. u heci nu datay matiya u culen, maliyuh ku wawa misanga’ tu celen. sisa, kalaculen han nu wawa ku heci nu datay a misalama. u heci sa nu datay cacay a miheci kiyu siheci, nayi’tu ku heci sa, nayi’ ku culen sasalamaan nu wawa. sisa, mitudung ku babalaki tu heci nu datay a misanga’ tu culen a pasalama tu wawa. tangasa sa anini malasasalamaantu nu wawa nu Sakizaya ku culen.
”Culen ni Butung”(福通上天梯)
mikawaway-kalumyitii tawiya, micudad ci Tiway. sayun tu nikauzip nu laylay nu babalaki sa, iza ku ”u Culen ku sapitadas(墾荒) ni Butung a Paluma tu tananuman” sanay a kungku. masulit i ”kungku nu Pangcah a cudad”, anini sa mapangangantu ku Sakizaya i Kitakit nu Taywan sa. Balicen ni Tubah. Kumud tu kamu nu Sakizaya ku kungku ni Tiway. sayun iza masulit ku, ”Culen ni Butung” a kungku.
namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan
mikawaway-kalumyiti童玩學族語-財團法人花蓮縣帝瓦伊撒耘文化藝術基金會