katalawan a diheb

katalawan a diheb (kamu nu Hulam: 恐怖谷)

恐怖谷是英國作家柯南·道爾的一部以偵探夏洛克·福爾摩斯和其助手華生為主角的長篇偵探小說中的其中一篇故事。本篇最初是於1914年9月至1915年5月在The Strand Magazine連載。                        

katalawan a diheb nu Ing-koway mutesekay kutineng ci Ke-nan Taw-al u cacay a igaan misuninipay ci Sya-low-ke Bu-al-mu-s atu miedapay ci How-sen ku situngsay miigiay u tanayu’ay iga nu suninip a kungkuan tu zumaay cacay a kungkuan. uyni a iga saayaway i 1914 a mihcaan 9 a bulad katukuh i 1915 a mihcaan 5 a bulad tulin The Strand Magazine.

該小說並多次被翻拍成電影與動畫。描述在美國五大湖區蘊藏豐富煤鐵礦的基爾多山脈風河谷，多年前發生一樁聯邦密探破獲當地黑幫暴力犯罪事件，當時的聯邦密探道格拉斯設下了一個局，

uyni a kungku kinapina tu mapabelin pala igaen atu manga. patinakuay tu i A-mey-li-ke tu limaay a takuan sinidimut tu kayadahay a sikitang mukin si’elac tu nu Ci-al-tow buyubuyu’an a dihib, ayaw tu pinaay a mihcaan a kawaw nu Lyen-pang misuninipay mazakep ku tizaay a lumuwataw nu mialaway mipatayay a kawawaan, itawya u Lyen-pang misuninip ci Taw-ke-la-s misanga’ tu sapibikac.

將當地的黑幫一網打盡，逮捕了外號黑傑克的馬金奇，與他的手下幫派中號稱虎狼豹的三個厲害人物，而這次事件，竟與多年後英國鄉間豪宅的一樁命案有關，福爾摩斯再度大顯身手。

itiniay a lumuwataw masalil tu amin, mazakep tu kya singanganay tu Hey-cye-ke a Ma-cin-ciy, u caculculan niza tu lumuwataw a sakaput singangan tu tula’ lang, lukedaw tatulu ku icelangay a tademaw, tuyni a kawawan, pakayniay i pinaay tu a mihcaan Ing-kow a niyazu’an kakitaan a luma’ tu cacay mapatayay a kawaw, ci Bow-al-mu-s muliyaw aca paazih tu teneng nu icelang.

pabaliw tu mapatay nu luma’ (大宅疑案)

福爾摩斯一直透過一名告密者查探詹姆斯·莫里亞蒂教授的犯罪行為，這名告密者一向都是寄密碼給福爾摩斯，在最後一封信中，福爾摩斯解讀到一名叫道格拉斯的人會有不利。不久，來自倫敦的警探便上門邀請福爾摩斯協助查探道格拉斯的命案

ci Bow-al-mu-s pakayza tu cacay a tademaw pakukutay nu mitatengil ci Tan-mu-s Mu-li-ya-ti a cyaw-su a tahacebaay, uyni pakukutay a tademaw hatu pabeli tu mima ci Bow-al-mu-san, i sazikuzay a tigamian, ci Bow-al-mu-s mipudac tu cacay ngangan ci Taw-ke-la-s a tademawan acaay ka pabesu’t. caay ka tenes, makayniay i Lun-tun a taylin tayza mitakus ci Bow-al-mu-s-an papiedap mikisa mitatengild tu mapatayay a kawaw ci Taw-ke-la-s-an.

mikutay tu kudih pangangan (冒名頂替屍體)

福爾摩斯查探過現場，又詢問了死者的友人、太太及管家，發現案中有很多不合理的地方，於是便推測真正的道格拉斯未死，屋內的屍首另有其人。深夜，有人看到管家將一個防水布包，沉在圍著房子四周的水池，

namakinsa tu ni Bow-al-mu-s ku tizaay, mipalita aca tu mapatayay a cabay, acawaan atu mikuwanan tu luma’, maazih kuni a kawaw yadah ku cayay ka tatungus, u pizateng tatenga’ay a Taw-ke-la-s caay henay ka patay, labuay nu luma’ a kudih u zuma a tademaw. teban nu labii, izaw ku pakaazihay a tademaw ya mikuwanan tu luma’ cacayay a pupang, maheneknek milaup tu luma’ liwliw nu taku.

不久沉在水池中的防水布包被打撈起來，福爾摩斯根據布包中一根鐵啞鈴及窗台上的腳印方向其他線索，判定那人仍然躲在大宅中，地窖的門打開後，不出所料，真正的道格拉斯終於現身，並解釋他這次扮死的原因。

caay ka tenes maheneknekay i taku a pupang maala tu, ci Bow-al-mu-s miduduc tu i pupangan cacay a tye-ya-lin atu pabaway nu sasingalan tu nazipaan a pasayza tu zumaay a nazipaan, panutek uyza a tademaw itiza henay i tabakiay a luma’an milimek, namawawah kya masahelungay a panan hawsa, malecad tu pizateng, tatenga’ay a Taw-ke-la-s zikuz tahkal satu, pacuyaku sa cinizaan tuyni pasengi tu mapatay a lalekalan.

katalawanay misakapu a lisin (恐怖的入會儀式)

原來很多年前，道格拉斯亦是一名隸屬於平克頓偵探事務所的偵探，在美國協助搗破了一個犯罪集團，這個犯罪集團的餘孽，因為被臥底的道格拉斯所騙，老大被抓，總部被搗毀，餘黨一直想追殺道格拉斯，所以道格拉斯和管家他們，便合力製造這個詐死的騙局，希望能夠騙過追查此案的警探，以及對方的餘黨，在事情平靜過後，離開英國當地鄉村，前往英國在南非的領地，大城市開普敦，重新開始新的生活。

alaw pinaay tu a mihcaan, ci Taw-ke-la-s u tungusay i Pin-ke-tun nu misuninipay a misulimetay tu kawawan nu misuninipay, i A-mey-li-ka miedap mizakep tu cacay masakaputay a tahaceba, uyni u masakaputay a tahaceba a cumi, zayhan masakunga’ nu misakaliyuhan nu mikisaay ci Taw-ke-la-s, mazakep ku sakakaay, cung-pu mapecipeci’ ku cung-pu, u liwan nu masakaputay maydih milalaba’ mipatay ci Taw-ke-la-san, sisa ci Taw-ke-la-s atu mikuwanay tu luma’ nu heni, sapulung sa misanga’ tuyni a sakunga’ a pipatay, maydih a taneng misakunga’ tu milalabaay nu mikinsaay tuynian a kawaw a tayling, atu liwan a sakaput nu heni, i kasatezepan nu kawaw hawsa, miliyas tu itizaay a niyazu nu Ing-kow, tayza i Ing-kow Nan-bey a kakitizaan, tabakiay a tuse Kay-pu-tun, muliya malingatu tu baluhay a nikauzip.

caay papalaliw tu kamel nu Di’tu (難逃魔掌)

但是故事最後，道格拉斯乘船打算離開英國時，輪船到了公海上，不知為何，道格拉斯從甲板上掉到海裡，生死不明，消息傳來，福爾摩斯知道是莫里亞蒂犯罪集團動的手腳，結果道格拉斯仍然難逃魔掌，最終依然死在莫里亞蒂教授手中

nika sazikuzay a kungku, ci Taw-ke-la-s mikacaw tu balunga’ mayzih miliyas tu Ing-kow hawsa, katukuh tu ku balunga’ i Kung-hayan, mahicaay hakya, ci Taw-ke-la-s namakay salaed a sapad mahetik tu i bayu, kaliyuhan mapatayay hakya mauzipay henay, izaw tu ku sakatineng, ci Bow-al-mu-s matineng nu ni Mu-li-ya-ti a tahaceba a sakaput ku misabana’aya, azihan caay pakalaliw tu kamel nu Ditu ci Taw-ke-la-s, sazikuz mahizatu mapatay i lima ni Mu-li-ya-ti cyaw-sow.

pisatahawan ni “Bu-al-mu-s”《福爾摩斯冒險史》

《福爾摩斯冒險史》主要以夏洛克·福爾摩斯的助手約翰·華生第一人稱敘述角度來撰寫，這也是福爾摩斯探案系列的常用撰寫方式，之後的系列也僅有4篇不是以華生的角度敘述。《牛津國家人物傳記大辭典》一書內紀載亞瑟·柯南·道爾本人在撰寫《福爾摩斯冒險史》時，試圖點出社會上不公平的一面，例如國王背叛歌劇演唱家、繼父為了金錢偽裝成情人來欺騙自己的養女、一名貴族慣犯利用一位經營不善的當舖老闆犯罪、一名乞丐在肯特郡擁有一座廣大的莊園。

pisatahawan ni “Bu-al-mu-s” angangan uyni Say-low-ke Bu-al-mu-s u miedapay ci Ye-han how-sen u saayaway a tademaw makay kamu amisulit, uynian u ni Bow-al-mu-s a nitengilan tu mahiniay a pisulit, zikuz mahiniay sepap dada’ ku nisulitan caay ku ni How-sen a nakamuan. “Niw-cin a kanatal nisulitan i tabakiay zi-ting a tademaw” labu nu cudad ci Ya-se Ke-na- Taw-al ku misulitay tu “pisatahaw ni Bu-al-mu-s hawsa”, maydih mitanam patahkal tu pisakinih nu syakay, mahiniay Kow-wang mibelih tu miigiay nu mudadiway, padek a wama sakay kulisiw pasazuma sa mala u mamidang a misakunga’ tu nu uzipay a nipahabayan a tataynaan a wawa, cacay kakitaan u mananamay tu tahaceba miliyung tu cacay cayay kakapah ku nipisiwbay pipatampuan a tawki a tahaceba, cacay ya miaamay a tademaw i Ken-te a kakitizaan izaw ku cacay ahebalay a pipalumaan pipahabayan.

道爾同時表明他將福爾摩斯在這系列的短篇小說描述成一位在官方無能與貴族特權的不公正世界中，為社會提供另一種既新奇又公正的管道。柯南·道爾在1927年向岸濱月刊公佈他所喜愛的12篇福爾摩斯著。其中有4篇收入在《福爾摩斯冒險史》中，依序分別為他本人最喜愛的花斑帶探案，以及紅髮會（第2名）、波希米亞醜聞（第5名）、五枚橘籽（第7名）。本著作在1929年時被蘇聯政府認為是神秘主義創作而被禁止發行，但當地以禁書模式於黑市秘密銷售，廣受大眾好評，最後蘇聯政府於1940年取消本書的禁售令。

sakamu satu ci Taw-al mahiniay apuyu’ay a kungku ni Bow-al-mu-s patinakuay tu cacay u situngusa nayi’ay kuicelang atu situngusa nu kakitaan tu misakinih a kitakit, pawas tu syakay tu zumaay baluhay u mucelay a zazan. ci Ke-nan Taw-al i 1927 a mihcaan pazayza i An-pin kuyumin pakatineng tu kanamuhan niza sa 12 ku nisulitan ni Bu-al-mu-s. zuma izaw ku sepat nisulitan pacumun han i “pisatahawan ni Bow-al-mu-s” u zumbay nipasacidek tu nu uzipay niza tu sakanamuhan a How-pan sikelid tu misuninipan tuyni a kawawan, atu sumanahay bukes a sye-huy “saka tusa a singanganan”, Pow-si-mi-ya a kasikazan a kawaw tu “sakalima a singanganan” lima ku kama “sakapitu a singanganan”. uyni nisulitan i 1929 a mihcaan Su-lin cenbu hicasa u kaliyuhan a nisabalucu’an nisangaan a mapasatesepen patahkal, nika tiniay i pasatezepen tu cudad kahini i duutay a tuse kaliyuhan a pacakay, u kanamuhan nu binawlan, sazikuzay Su-lin a cenbu i 1940 a mihcaan palasawad han tu la’cus pacakay tuyni a cudad.

pakani nisulitan ni Bu-al-mu-s (關於福爾摩斯的著作)

柯南·道爾一共寫了60個關於福爾摩斯的故事，56個短篇和4個中篇小說。這些故事在40年間陸陸續續在《岸濱月刊》上發表，這是當時的習慣做法（查爾斯·狄更斯也是用類似的形式發表小說）。故事的主要發生在1878年到1907年間，最晚的一個故事是以1914年為背景。這些故事中兩個是以福爾摩斯第一人稱口吻寫成，還有兩個以第三人稱寫成，其餘都是華生的敘述。

nisutan ni Ke-nan Taw-al pulung 60 ku pakayniay ni Bu-al-mu-s a kungku, 56 ku apuyu’ay a nisulitan atu 4 ku nisulitan tu kungku a cudad. uynian a kungkuan i 40 a mihcaan kakilukilul sa i “An-pin a kuyumian” a musakamu tuyni a ulic, uyni itawya u nanam a kawaw “ci Ca-al-s Ti-ken-s au mahiniay malecad ku waway a musakamu tuyni kungku a cudad”.angangan nu kungku tini i 1878 a mihcaan katukuh i 1907 a mihcaan, u sazikuzay a kungkuan tini i 1914 a mihcaan ku mala u aazihan. yuni a kungkuan tusaay sa ni Bu-al-mu-s tu nu saayaway a tademaw nikamu a nisulitan, izaw henay ku tusa tu saka tulu a tademawan a nisulitan, u zuma ni How-sen tu amin anisakamuan.

a nisulitan (參考資料)

1. 中文維基網站-恐怖谷：https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%81%90%E6%80%96%E8%B0%B7_(%E7%A6%8F%E7%88%BE%E6%91%A9%E6%96%AF)#%E6%95%85%E4%BA%8B%E7%B0%A1%E4%BB%8B
2. 中文維基網站-福爾摩斯冒險史：https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A6%8F%E5%B0%94%E6%91%A9%E6%96%AF%E5%86%92%E9%99%A9%E5%8F%B2