nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti

nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti (所羅門王的寶藏)

《所羅門王的寶藏》（King Solomon's Mines）是英國小說家亨利·萊特·哈葛德（Hennry Rider Haggard）的成名作，於1885年出版。其靈感來自羅伯·路易斯·史蒂文生的《金銀島》。台灣1970年代東方少年文庫有出版這部小說中文注音版

"nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti" (King Solomon's Mines) u nu Ingguay a misulitay tu kungku nu aadihan a cudad, ci Heng-li Lay-te Ha-ke-te (Hennry Rider Haggard) a kasingangan nu nikalekuan a pisulitan, iti 1885 a mihcaan patahkal tu sapaadihan. nidatengan sa namakay i Lo-po Lu-i-se Se-ti-wen-senay a "nukingmay nu gingnay a subal". i Taywan sa iti 1970 a mihcaan ya nu walianay nu masakapahay sakay nu sulu nu ulic a nipatahkalan, tina nisulitan a kungku kaidawan tu nu hulamay a saedap tupiasip ya cuin hananay.

nu dikuday aadingan (背景)

據《聖經·舊約》記載，所羅門王是大衛王之子，出生於西元前1000年，是以色列第三位君王。統治以色列王國長達40年。被視為猶太人歷史上最偉大的國王。據說所羅門王在耶路撒冷建立一座聖殿，藏有無數的珍寶。

katinengan i "syesiw malumanay a sakelec" malasulitay, ya ci So-lo-men a tapang ni Ta-uy-wang a wawa, nilcuhan sa iayaw nu celahcan 1000 a mihcaan, nai I-se-liye a kanatal sakatuluay a hungti. pikuwan tu I-se-liye a kanatal sa malakuwit ku 40 a mihcaaan. mamelawen nu Yu-tay a tademaw sa u sakasenengan a hungti. nakamuwan sakay ci So-lo-menaun iti Ye-lu-sa-len patideng tu cacayay a kahemekan a kiwkay, idaw ku pidimutan tu caay kasausi nu budawan sa.

西元前597年，以色列被巴比倫王國征服，聖殿被毀，寶物下落不明。《所羅門王的寶藏》即透過這段歷史說明寶藏是放置在非洲的某個角落。2009年1月29日，美國考古學家湯瑪斯·萊維，宣稱在約旦南部發現傳說中的所羅門寶藏。

iti ayaw nu celahcan a mihcaan idaw 597 katenesan sa, ina I-se-liye a kanatal kademecan nu ya Pa-pi-lun hungtiay a kanatal, u sakahemekan a kiwkay sa tastasan, u nisupedan tu budawan sa sikaliyuhan caay tu kamelaw icuwaay tu hakya, "nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti"sipani tu sasulsulan misaheci a maysakamu tu likisiay a ngatu, pakatineng tu katuuday nani hicaen i mahida a midimut tuynian i Fey-cuo masadumaay a kalimucuan sa.i 2009 a mihcaan 1 a bulad 29 a demiadan, nu Amilikaay a miliclicay tu kasumamadan nu tuudtuud a sasaydan ci Tang-ma-se Lay-uy, pangiha iti ya nu Yiye-tan a kanatal satimulan idaw ku nikadihan tuya nakamuwan ni So-lo-men a budawan sa.

《所羅門王的寶藏》是哈葛德的代表作，甫推出即造成轟動，引發探尋寶藏的熱潮。哈葛德成為家喻戶曉的作家，林紓即翻譯了二十多部哈葛德作品。

"nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti" uni Ha-ke-teay a sapatademaway a nisulitan a kungku,mahka patahkal sa kalalawan tu nu hekalay sakasenengan sa, mapaciliw ku nidateng nu katuuday kakilkilul sa tu a mikilim tu budawan, ci Ha-ke-te sa mala u nu paylumaluma’an sikatinengan a misulitay tu kungku a tademaw, ya ci Lin-su hananay sa kasenun saan a mubelih tuya 20 kayadah nisulitan ni Ha-ke-te a kungku nu cudad.

imi nu kungku (大綱)

一位年輕人艾倫·夸特梅因（Allan Quatermain）是非洲狩獵獵人，一次偶然的機會下在開普敦到納塔爾省的船上認識英國爵士亨利·柯蒂斯和約翰·古德上校，柯蒂斯請他去找尋所羅門王寶藏的真相。在遼闊的沙漠深處，隱藏著所羅門王的寶藏，柯蒂斯爵士的弟弟，曾經因追尋所羅門王寶藏而一去不回。

masacacayay a masakapahay ci Ay-lun Ku-wa-te-mey (Allan Quatermain) nu Fey-cuoay a muadupay a tademaw, kinacacay a iti sikalitemuhan nu ungalal sa, iti sakatayda i Kaypu-tun sikatukuh i Natael a buluku i nikacawan tu balunga, masasuadih tuya nu Ingguay a singanganay u ciyese ci Henli, Keti-se atu ci Yehan.Kute tuluay ku kupa a hitay, ya ci Ketise milunguc tu cinidaan mikilim tu sapahecian tiya nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti. iti ahebalay nu tabukan kailabuan nu liwliw, sinidimud tu niya nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti,ya sabama ni Ketise Ciyese namikilul tu ya nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti kakayda satu nayay pananukas.

艾倫·夸特梅因與僕人翁波帕經過長途跋涉，終於來到了目的地，並且遇上了當地的國王茲瓦拉，茲瓦拉身邊的巫師妖婆葛考爾則誣稱艾倫一行人是會毀滅王國的一群人，茲瓦拉因此而感到害怕，正準備殺害艾倫一行人時，艾倫用掌心雷（即槍）震懾住茲瓦拉，以掌心雷的力量向茲瓦拉宣稱自己與夥伴是外星球的神，茲瓦拉因而畏懼而招待一行人進入皇宮，茲瓦拉在皇宮上展現其殘暴的本性。

ya ci Ay-lun Ku-wa-te-mey atu tubang nida ci Ung-po-pa na katenesan a muculil mulakuwit sa, nudikudan sa sikatukuh nunuheni i kataydaan, kalemetan malalitemuh atu itidaay tu a hungti ci Ce-wa-la, ya i tapiinganay ni Ce-wa-la a mapalaway a bayici Ke-kaw-el, patelitcini Ay-lunan a kaput amin u mami ngayaway palawpes tu hungtiay a nikaluyaluy sa, kyu matalaw kya hungti ci Ce-wa-la, sikaydih a mipatay cini Ay-lunan a kaput sa, ya ci Ay-lun uyda ya nukapalay a nidikec (kuwang) ku sapatalaw nida ci Ce-wa-laan, uynian nidikec ku sikaicelang pakatineng tu ci Ce-wa-laan, satu a maysakamu u makay i tapukuay dumaay a bunac kami hantu a paceba, ya ci Ce-wa-la sinakatalawan kyu palabang tu nu henian micumud i kakitidaan nu hungti,iti labu nu hungti a bi’su sa ci Ce-wa-la pazizaw tu nikakatal a balucu’an,

不久後，艾倫一行人得知翁波帕是前任國王之子，而茲瓦拉乃前國王之弟，趁國家政局不穩時在葛考爾的扶持下發動政變殺害前國王並控制國家，翁波帕在襁褓中被母親帶著逃離王國。

caay katenes sa, cini Ay-lun a kaput sikatinengan nu heni ci Ung-po-pa nau ayaway a wawa nu hungti, ya ci Ce-wa-la sa nau sabama nu ayaway a hungti, iti cxaay kasametek nu cengce sa, iti nidamaan ni Ke-kaw-el mingayaw patayen kya nu ayaway a hungti baludan mikelec nida ku kanatal, ya ci Ung-po-pa sa iti lutungay henay sa abibien nu wina a milaliw tina hungtiay a kanatal.

翁波帕為重掌大權，與對茲瓦拉不滿許久的王叔伊哈德聯手，在艾倫一行人的幫助下，以正統王室繼承人的身分為號召發動內戰成功推翻茲瓦拉，茲瓦拉本人則在最後的決鬥中被亨利爵士斬首。

ya ci Ung-po-pa kaydihan a muliyaw a sitatungusan a micaluk, mapulung atu baki nida ci I-ha-te malingesay tu pikuwan ni Ce-wa-la edapan nini Ay-lun a kaput, sanu tatungusanay a mamicalukay a udip mitakus tu sangangayawan i kanatal, kalekuan nu heni a mubelin ku kasahungti ni Ce-wa-la, ci Ce-wa-la hantu sa i sadikuday a tatukian sa litangahan niya Hen-li hananay aciyese.

翁波帕在登基後，兌現給予艾倫一行人的承諾，命令葛考爾帶領艾倫一行人去尋找索羅門王的寶藏，寶藏在地圖顯示所在地名頗不雅名雙乳山，葛考爾懼於翁波帕的權威只得不情願照做，到達目的地後艾倫一行人卻反遭葛考爾陷害，被關在歷代國王的墓穴中，葛考爾本人也遭到巨石壓死，艾倫一行人在尋找出口的同時，意外的找到了所羅門王的寶藏並成功找到出口逃出生天，途中亨利爵士甚至找回自己失散多年的兄弟，一行人在與翁波帕道別後榮歸故里。

kalahungtian ni Ung-po-pa i nu dikudan, sipahecian tu cini Ay-lun tu nakamuwan, paculcul tu ci Ke-kaw-el a miladay tayda mikilim tuya nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti, nipabacuan tuya budawan sa iti lacu’say nu nganganan ya mahtusaay nu cucu’ay a buyu’an, Ke-kaw-el caay kau sikaydih a misulul nika matalaw tu ka’tesan ni Ung-po-pa, palate satu a miladay tiya mamikilimay, katukuh tu i sikatukuhan sa tekelan ni Ke-kaw-el cini Ay-lun, pululen i likisiay nu hungti a padumenan, nika ci Ke-kaw-el sa sikapenec nu kulkulan nu ba’tu a mapatay, cini Ay-lun a kaput samakakilim tu tatahkalan, caay kau nipatengan sikatepa nu heni kuya nidimutan a budawa ni So-lo-menay a hung-ti, kalekuan a matepa nu heni ku sakatahkal lalaliwan a dadan, pilaliwan i teban nu picaliwayan nu tatukian sa, ya ci Henli a ciye-se sa matepa nida kya matenesay tu a mahdaway a sabama, tuwa ya masakaputay atu ya ci Ung-po-pa malakakawih tu sapiliyas nudikudan sa kasenengan a mutiku a taluma i niyadu’.

namakayiniay a nisulitan (參考資料)

中文維基網站-所羅門王的寶藏：https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%89%80%E7%BD%97%E9%97%A8%E7%8E%8B%E7%9A%84%E5%AE%9D%E8%97%8F