nikalpacawan nu takubuwan a kawaw
kakilimaan
mikawaway-kalumyitii tawya 1878 a mihcan, satabakiyay a kawaw nu nyadu’ nu Sakidaya tu takubuwan, i tawya kaw adiding tu malawpes ku binacadan nu Sakidaya, madihi ku tumuk ci Kumud Padik tu binawlan nu nyadu’ a malawpes sa, kyu palima satu ci Kumud amikusang, sisa sihahanhanan henay ku binacadan nu nyadu’ ita katukuh ayda.
namahicahica acasaw ku nyadu’ nu mita asaca tu ku katuuday, ayda a hacacay hanaku mutelac tu nakamuwan nu babalaki.
1878 a mihcan
mikawaway-kalumyitii 1878 a mihcan, sayaway tayni a hitay nu Hulam, u hitayay hananay a hican caay pi'caw tu hitay, itawya sa sademidemiad sa ku hitay nu Hulam i liwliw nu Takubuwan sabelibelin sa, adihan nu babalaki nu Sakidaya sa malecad tu misalamaay nu wadi wawa, tuduma a demiad sa, tayni i niyanyadu’an nu binawlan misulut tu tipus paylumaluma', sakamu satu ku niyadu'ay, wamu tu namu sa demidemiad sa maduba', “misakunukunu i umaumahan, wyca ku mamaala, adasa amianin tu kakanen, mayca misaicelang maluk kya sikakanen, sa ku babalaki nu nyadu'”, kyu caay pabeliyi nu binawlan tu tipus. “ i tini a musakamu kaku i titanan, i tawya amatinetineng ku babalaki nu nyadu’ tu nika u hitay kuydaan, ida uhitay kuydaan sa cima saw ” caay katenes, sikuwang tu tayda i lumaluma’an, maleca tu waca uku mikukungay, u caayay pabeli tu tipus sapadeceng tu cepi’ nu kuwang, matalaw ku binacadan a palun tu cepi’ nu kuwang, kyai pabeli satu tu tipus.
malingatu tu siapunang ku binawlan
mikawaway-kalumyitinanu tawya sa, malingatu tu malinges ku binacadan nu nyadu’ay, sakamu satu ku duma a tademaw.“ tada u kukung kinabiyaw, satu ku kamu, dateng satu ku babalaki nu nyadu’ “ sademidemiad sa masasalama a mukan tu hansa, mikukung tu i nyaduay tu kakanen, mayca unikaluk tu umah kya idaw ku sakaudip saan amin kumi tabalay a binacadan.
u saka bales nu selal nu nyadu’ mitapal ku binawlan, caay kasumad adihan ku wayway ninahulam, hatida kunipaculi nu nyadu’ay, i cuwa ku nika sumadan mangaleb kunipi sawacu tu minawlan, dateng satu ku selal, anucaay kasumad pacicitu a mikukung tu nyadu’sa, acay pakeda sa kita anu caay paculi i, caay kacenun satu ku katuuday, kyu misamawmaw tu ku selal nu binawlan. matatengil tu kuselal, mamin matatengil ku kakelidan nu selal, twyada alabi salabi satu ku masakapahay nu selal, pakaynu mudungdung tu namaka sabatu way a sawac tawali, tahekal i dadisapan nu bayu, tu amaliyut muliyut mucukis aca “tu namaka cikasuwan a sawac,”hacining”
makatukah i pukpuk takuwal tatimul micumud i buntay nu hitay, cumud satu inikabi’ nu hitay, batelikbatelik hantu ku nikabi’pinay hakya ku nipatay, cay katenes balutmut satu mu laliu, katukah i Takubuwan halalhalan tu ku labi.
muadad tu tanyanyadu’an
mikawaway-kalumyitinanu tawya alabi, caaytu pa hanhan ku hitay nu hulam, sa demiad salabi satu tany anyadu’an, mu kilim tu namipacukay tu
hitay a tademawan, nika kapah kunika lalihud nu sakidaya, tusakay tina kawawan nayi’ ku matinengay, katukuh inika debung nu nyadu’ nu kabalan tawya tu katinendan.
sakatineng tu nidebungan
mikawaway-kalumyitiu sakatineng nu hulam tunika u sakidaya ku midebungay tuni kabi’ nu hitay sa, nawhica ku sakatineng, nu babalaki nu mita.
sakidaya, nasipadu tu kabalan ku babalaki nu nyadu’ napatawsi bacaywan, mabusuk sa sipalihud nida tu cabay kina kawaw
kyu mabelbelay nu hitay nu hulam kya babalaki nu kabalan sa, sipasubana’ hantu nuda i sakakay, kyukatinengan.
u lingatu mutiyk tu takubuwan
mikawaway-kalumyitimabanutay tu nu hitay ku kabalan sa, maliyut taynin nu hitay i takubuwan kudicem nu kuwang, musamawmaw tu tu sakidaya, amusinasin tu takubuwan, tatenga’ caayhen katenes tu cacay a labi, makadih kumi sebengay nu selal tunipi sadiwang nu tademaw i sauwac, kasenun satu patakus tu tumuk atu selal, balutbut sa twamin ku masakapahay a selal, malalabalaba’ tayda
i tadapanan mutena’ tunika takuwal nya hitay, sa tedetedep satu ku selal muhalhal tuni picumud nya hitay. mudikec twamin tuni dicem tu awk ku selal, ni palasul tu anu cumud saca kuhitzysa, kasenun han mucucek mu tusul ku takulaw tu dicem nuawk kasenun sa mapatay caay pikakuykuys ku tademaw.
masasetset tuyda a labi
mikawaway-kalumyiticumud sa ku sayaway a hitay, mausaw, kina cacayan mu cucuk tu iluc nuawk, talikunay sa caay pika kuykuys aca, caypi sa
awangawang aca unika tepek tu. pa kilulsatu mahida tu salabi saan caay pahanhan tah sananal sa, katukuh tu i halhalan ma
adihtu kunika saupu nukidu nuhitay, belutsatu pasukas kumukilulay i nudikudan, tuyda alabi salabi sa cayka kemet ku binawlan
tah sananal saupu satu ku kidu. u selal numita inay’kuma hicahicay aca.
sakinatusa anipi debung
mikawaway-kalumyitina mamin satu kuyniyan a kawaw, nay’tu kutekiteki nu hitay, sakamu satu kui nyadu’ay, “hakya matalatu ititaan mulaliu tu kya,” saan ku binawlanq, nika caay kuhida kunidateng nu tumuk, caykaw ni alialiu sananay caykanca amutiku henay, a manatu ka
baluduh saan ku kamu nutumuk. tatenga’ maedem ku cacayay a lipay, malaliwasak ku dadan nu hitay micumud i nyadu’,cacay
pakayni itada panan micumud, sakatusa a butay pakayni i tebun nu nyadu’ a dadan micumud. pakayniyay i tadapanan mi cumud a butaysa mahidatu malekep nu selal belih satu. pakayniyay i tebun a hitay, ahicannaca tada tahina kumi sebengay i tida, mali sapen kumi sebengay nu selal, kyu amed debungan nu hitay, cumudsa kasenun mupatay tu tatusay alaluma’an.
maka tengil ku selal tunika alawaw kyu, lalabalaba’ satu kuselal mu lawp tyami cumudsy a hitay, tu ama satedep kunipi debug
itawya alabi.ahatidatu kukamu aku tuyniyan a kakawaw. sakina tusa anipidebung nu hulam tu takubuwan, u sakacaay paka debung nu hitay tu nyadu’ nu takubuwan unika cebedan nu langat tu tungawen kyai, anu inay’ ku tungawen hakya cay paka lawa’ tu tabakiyay anipi debung nu hitaykya.
tuduhan ku nyadu
mikawaway-kalumyitiu saka tuduh nu takubuwan, u saka buliyas nu binacadan nu sakidaya, usasemsem nuhulam ulamal kyai, anucaay kaw lamal
caay kyalu kawameday malawpes, itawya kinatusa midemung ku hitay nu hulam, caay paka debung kyu awaw satu tu namaka gilanay a buntay, nami kingkiu tukya tusapi cudet tu awk, kumami balaw kyai tu nyadu nu takubuwan, kiu liuliu hantu nuhitay ku
nyadu’, mudikec amin tuacin ku hitay nay’ku walsayay. pasiketan tu kupa ku dicem nubucul, palamal hatu ku tangah nu bucul. teki’sa kutuki tu teban nu kalahukan, siu siu siu satuku bucul nu pana’ mahetik i tungatungawenan, cika tenes ciyap satu ku aw
awkan kasenun sa ma bangbang ku lamal ahican micapi tanangtang saan. sakamu saku babalaki: “kumami laliu tu kuka tuud day, inay’ku lalaliuwan, nubinawlan sa muhmuh satu i labu nu nyadu’.
cacay kulabi sika lawpes nu nyadu
mikawaway-kalumyiti”pi adada nu balucu’ makatengil tinakawaw” iawya halhal sananay tu tunika tuduh adatengen, liuliuen nu hitay ku takubuwan a
hican nu tademaw mulecis kyahaw, katukuh inipi cumud nu hitay, ma luedemtu ku langat nu nyadu’ i nay’tu ku padihingay tu
binacadan, cumudan tu nuhitay kunyadu’ a tacuwa mi cumimek amilimek ku binacadan. cumad satu ku hitay ilabu nu nyadu’,
dakephatu ku masakapahay atu bselal, pasa sikasikat hantu, u tumuk ci Kumud u padik aciIcep u kanasaw tal acawan pasa
siket hantu. la tayen patacuwa i nay’ku matinengay, siliwan satusa u babalaki twamin atu wadiwawa, tawya alabi pasasiket hantu. alan namin kunisiketan a tademaw,patacuwan hakya inay’ ku matinengay. teban nulabi malalihud ku babalaki, a papi
laliu papi hinang tu wadiwawa, sakamu hantu nu babalaku kya wadiwawa, kasi katalan twamin tatimul han, amanatu kata
luma’ ma lekepa kita u sakidaya mapatay. hantu nu babalaki kya wadiwawa balutbut satu.”simi hinangay satu nu adiwa itaw
ya makala tu 172 ka katuud pasu tatayna”
pihinangan nu binacadan
mikawaway-kalumyitimamin palaliu tu wadiw papi hinang sa, ma tatengil tu kulabu nuluma’ anuhican kusapi laliu milimek tunipi patay nina hulam, kya acaay ka lekep mapatay ku binawlan nu takubuwan, mamin satu matatengil umeduk tu milaliu, tucila satu inaynay’tu kui
takubuway amu enengay a tademaw. sakamu satu ku san bansya: ” malekep matuduh ku takubuwan “ saan amin kukamu nu
mi tapalay, “tacuwa tu” kya binawlan nu takubuwan a tademaw, kai naynay’ kuma adihay samin ku biyawbiyawan nu nyadu’.
“hang, aican caaypilaliu nu maudipay patudu’an tu kuwang.”
sayaway masaupu anyadu
mikawaway-kalumyitiu sakul micapi tu nu tipan i aadupan, tuyda al abi pakayni ipi daduman a panan mulaliu, tanin nu nyadu i cebecebedan milimek masaupu. u cipawkan dungdungen nuheni ku sawac nu namaka sabatuway, tahekal i dadisapan nu bayu', muliyut aca micumud tu sawac nu cikasuwan, tayni i bunelan. u cidaldalan nama laday atu cipawkan, miciwali i nuamisan nu lidaw itidatida satu muenang. u ciwidiyan namaluyaluy i cipawkan atu cibalbalan sa, makatukuh i bayusa u besuc nuheni tatimul, i pahutinan takuwalen nuheni talabun nu buyu’ tidatida satu tah ayda. u takubuwa a nyadu’ namalu ayaw tu kuheni mulaliw, sa cacaysa taydan nuheni i cascas mukayakay tubuyu' milimek i laelaedan nu ba'tu. katukuh i nika tapabaw nu namaka sakulay a masakapahay, tayni muwala tuheniyan, tawya mudebu. nukaunyadu’ nu takubuwan cay tu kahacica ku tademaw, adihsatu ku tumuk tu tademaw nu takubuwan cayen tu kapapina sa, tahinaen kyai tu tademaw nu nyadu’ dateng satu ku babalaki nu nyadu’ay tadatahina tu kutademaw,ahinaen kyahaw micidek misanyadu’, kanahatu aycuw aca patideng tu nyadu’ nay eneng han twaca i sakul midapu hantu nu katuuday kyu eneng satu isakul madadapu katukuh ayda.