nipaluma-ciwcangpu, ciwcangpo

ciwcangpu, ciwcangpo

Acorus gramineus

石菖蒲

(俗名：建昌蒲、山菖蒲、石蜈蚣、水劍草、昌陽、堯韭)

mauzip i Yacu, hali nanum , manamuh i tabal nu nanum. taneng sapisapayu'.

kagak kakuniza(科學分類)

sabul(域)：真核域 Eukarya

salaedan(界)：植物界 Plantae

panan(門)：被子植物門 Magnoliophyta

upiz(綱)：單子葉植物綱 Liliopsida

mata(目)：菖蒲目 Acorales

sapamat(科)：菖蒲科 Acoraceae

mikitinay(屬)：菖蒲屬 Acorus

hicahicaay(種)：石菖蒲 A. gramineus

u siwkay nu nipaluma

kakuniza	植物分類	()tabakiay a kilang ()adidi'ay a kilang (v)lutuk ()lutuk-balu ()masay ()zuma ()mahetik ku papah ()dauc landaway (v)zuma (v)yadah a mihca ku uzip ()cacay a mihca ku uzip ()1-2 a mihca ku uzip ()zuma
takalaw nu bayu'	生長海拔高度	20-2600m
mauzip subal	生長區域	i tabal nu nanum
nipaluma sasahicaan	栽種功能	yumah野生(v) mukan食用() sapayu'藥用(v) paazih觀賞() lidung遮蔭() zuma其他()
takalaw maka	株高	caay katalakaw, adidi' ku kaway
papah tanaya'	葉長
papah ahebal	葉寬
papah mapela'	葉瓣
balu ahebal	花徑
balu kulit	花色	sibalu i 2-6 a bulad
heci	果實	siheci i 7-8 a bulad
paenu	種子

u sanek nu nipaluma

1	sanek	味		7	dawmi	軟
2	letek	毒		8	siceka'	刺
3	cedam	甘,甜		9	dieku	溫	v
4	aledah	辣,辛	v	10	cuedet	寒,涼
5	atekak	苦		11	acak	乾
6	cupelak	澀		12	zuma	其他

malaheci tu imelang

1	pangangay	(生)津		27	kaliwates	(消)小疔
2	akacay-akuti	(減)燥熱		28	malebawa	(消)跌打腫傷
3	cuedet	(減)寒冷		29	akuti'	(消)燙傷
4	patezep tu izang	(消)出血		30	tunatun	(消)瘀血
5	paisi'	(利)排尿		31	tibeni	(消)泡疹、痱子
6	taluktuk	(減)發炎		32	kebing	(消)麻疹
7	sulalis	(退)發燒		33	sizaz	(消)濕疹
8	cebu' taluktuk	(消)尿道膀胱炎		34	butus	(消)水腫
9	mapudasay	(減)皮膚病		35	kalad nu bau	(減)蛇咬
10	atay taluktuk	(減)肝炎		36	bulad adada'	(消)經痛
11	adada'	(減)痛		37	cadi'ci	(減)心痛
12	sicedam isi	(減)糖尿病		38	pasicucu	(增)乳汁
13	ngidngid	(消)嘴破嘴角發炎		39	bali-malalemed	(減)風濕
14	teluhu	(消)濃痰		40	calenged	(止)皮膚癢
15	takulaw adada'	(減)喉嚨痛		41	sinawal	(減)暈眩
16	tuzu malebawa	(減)關節炎,風濕痛		42	manah	(消)痔瘡
17	mabanic	(消)腹瀉		43	pucu'	(消)淋巴痛
18	muta'	(調)嘔吐		44	buyu'	(解)中暑
19	masikata'	(調)便秘		45	suaw	(止)渴
20	adada' tangah	(減)頭痛	v	46	muni' ku banges	(消)皮膚潰爛
21	malihen	(怯)咳嗽		47	takalaw ku izang	(減)高血壓
22	makamaw	(減)感冒		48
23	milisawada'	(調)腸胃病，胃痛	v	49
24	walak	(解)中毒		50
25	maduka'	(消)破皮傷		51
26	puces	(消)膿包、大疔		52	zuma	其他(脹氣、心神不寧、頭痛、腦膜炎、鬱悶 咽喉炎、聲音沙啞)	v

pasubana i cacudadan a lacul

u cudad a ngangan	Acorus gramineus Soland
u sapamat a ngangan	Araceae(天南星科)
u Amilika a ngangan	Grassleaf Sweetfalg Rhizome

u zuma a cidekay a kamu, saungay misapayu' a cidekay

cidekay	ngangan	miungay
Sakizaya	ciwcangpu, ciwcangpo	v
Pangcha
Tayan
Paywan
Yuwatan	batu taptappaz tu sanpizin	v
Sejek
Taluku
Puyuma
Rukay	paripili	v
Cou	tavacin vatuvatua	v
Kabalan
Tau/Yami
Saw
Kanakanabu
Laaluwa
Saysia

u sulit nu zuma a kamu-Hulam atu Amilika

形似菖蒲，但植株矮小；根莖細長、具氣味 (根莖有特化的精油細胞(aromatic oil cell))。葉片線形，主脈不顯著，全緣、排成二列，花序較柔弱。肉穗花序(佛焰花序)單一頂生，著生於葉狀的花莛(scape，或作花葶)腋側，花莛被認為是花梗或及佛焰苞，具二束分離的維管束，花序軸頂端具分生組織，可以再發育為新的枝條。佛焰苞葉狀，較佛焰花序為長，狀似葉狀的花梗向水平方向的延伸，宿存。花由花序底向頂端綻開。兩性花，緊密排列，無苞片；花被片6枚離生，呈2輪(各3枚)；花絲長線形，扁平；花藥近軸側縱向開裂。雌花器略長於花被片，具2或3室，每個子房室中有胚珠數枚。倒生胚珠著生於頂生胎胚座上(orthotropous (atropous), pendent on apical placenta)；柱頭小。漿果或蒴果具種子數枚，基部具毛。花期為五月至六月，果期為七月至八月。

Acorus gramineus, commonly known as grass-leaf sweet flag, dwarf sedge, Japanese rush, and Japanese sweet flag, is a botanical species belonging to the genus Acorus, native to Japan, Korea in eastern Asia. The plant usually grows in wetlands and shallow water.

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan

《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

行政院原住民族委員會-原住民族藥用植物2009-p98

昆明植物研究所. 石菖蒲. 《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

Li, H. (李恆 Li Hen), Zhu, G. H. (朱光華), Bogner, J. 2010. ACORACEAE. In: Flora of Chian 23: 1-2.