pihacen mahachac nu imelang a libung nu Taywan

pihacen mahachac nu imelang a libung nu Taywan   嚴重急性呼吸道症候群台灣疫情

mikawaway-kalumyiti

2003 mihcaan tulu a bulad, pihacen mahachac nu imelang (SARS) nu libung a nikudan, maala ku Taywan.mahkataytayni i Tawan kina SARS, namakahicaay a imelangan, namakaycaay a nikalalidan, ahican mipuu’d kina libung nai’ henay ku watanan, macunus aca ku Taywan caay kaw kitakid nu kapulungan a padekuan(WHO) nu cabay, caay pakaala tu kalamkamay nu hinzian atu sapapadangaw, saisa inasyekay caay tu ka asuasu’ ku nikaudip atu nika lawlawan nu balucu’. 

2003年3月,嚴重急性呼吸道症候群(SARS)疫情發生後,台灣受到波及。在SARS入侵台灣之初,由於致病原、傳播途徑、防治方法均混沌未明,加上台灣不是世界衛生組織(WHO)會員國,無法獲得即時資訊及奧援,致使社會瀰漫著一股不安與恐慌的氣氛。

itini nina SARS a imelang atu mamilalid, hamaw sa a idaw tu ku mamingaay tina libungan, WHO atu Amilika a ci-pin-kun-ce-ci matatulin a tayni i Taywan miedap tu nikudan, u Cun-hua-min-kuo sihu malingatu misakawaw tinaahican mipuud tu sakaylibung a kawawan, tawya a libung naw namakaydaay i hekalay micumud alaw malimad mapatideng i Taypak He-pin-padekauan i labu nu kalalidan a niyadu’an tu libungan a kawawan, ahebal ku nikalalidan namakaamis Tawan ahebal satu taydan i cun, tumul Taywan. hican mipuud kina libung a kawawan mitamudungay tina kawawan u Sin-cen-yun-wi-sen-su misaahebal katukuh i Cun-hua-min-kuo-sin-cen-yun, hamin nu Sin-cen-yun, pasu Nei-cen-pu’,Kuo-fun-pu’ atu Cin-ci-pu’ nu si-cen-yun a sasaay a hamin nu mikuliay a tademaw, macunus aca nu paybinawlan, alaw itida i 2330 mihcaan pitu a bulad lima a demiad namaka Taywan WHO a SARS kalalidan malibung a mabulican ku ngangan.

在SARS致病原及傳染、防治方法逐漸明瞭,WHO及美國疾病管治局亦相繼派員協助後,中華民國政府隨即展開抗疫工作,當時疫情已由單純境外移入發展成台北市立和平醫院院內感染的社區疫情型態,影響範圍更由北台灣擴及中、南台灣。防疫重責也由行政院衛生署擴至中華民國行政院,整個行政院團隊包括內政部、國防部及經濟部等行政院下轄部會皆全力動員,再加上全民配合,終於在2003年7月5日台灣從WHO的SARS感染區除名。

kawaw nu sihu政府作為
mikawaway-kalumyiti

patucek tu micidekay a sasulitan制訂特別條例

mikawaway-kalumyiti
 

pacicien a sisatabu tu laway強制佩戴口罩

mikawaway-kalumyiti

mangalay tu nikawada’ nu SARS a nikalibungan misuayaw tu kakacawan a nikalalidan, itida sa i tu nikanan, anu i labu tu nu hikuki kanca a matabuan tu ku laway, anu u itiniay tu a mikacaway tu hikukian a tademaw, anu namukan satu, itini i labu nu hikukian kanca a matabu tu ku laway, duma satu nu micumuday nu balungaan a tademaw atu mikacaway tu balungaan a tademaw kanca a matabuan tu ku laway.

為降低SARS疫情對運輸業的影響,除食用餐飲時外,於機艙內應全程佩戴口罩;至其他國內航線之旅客,除食用餐飲外,於機艙內應全程佩戴口罩,另所有進出商港船舶上之船員及搭乘之旅客亦應全程佩戴口罩。

misiteked malaliyas tu lumaay a tademaw實施居家隔離

mikawaway-kalumyiti

lima a bulad tusa a lasubu nu demiad, Wi-sen-su ayda malingatu tu tu sakay malaliyas nu lumaay a tademaw, nina sapacici malaliyas a kawawan sadayumen sa, namakayni a demiad pulung han a musakamu u “malaliyas i luma’” idaw ku nikababenisan tu A,B an.

5月20日,衛生署為使現行居家隔離、專案強制隔離等措施簡化,即日起統一稱為「居家隔離」,並區分A、B級。

A ci: u caayay henay kaw malalucekay nu namalaliday nu SARS a tademaw, pasu lumaay a tademaw, kapud mikuli a tademaw, micudaday, u tadacabay atu patucekan a padekuan nu tademaw, itini i cacay a bataan nu pikisaan , sipakayda i mikuwanay a dan-wi anu mahang tu, kiya idaw ku sapidiputaw tu sakalecad a kawawan, acaay ka tahekal, u mahiniay a tademaw idaw ku mikuwanay tu sapikacawan tu kakadidengan.

A級:適用未採取妥適防護措施之SARS病患接觸者,如家人、同事、同學、親密朋友或特定醫療機構人員,在十天之檢疫期間,除經管理單位同意,並採合乎規定之保護措施外,不得外出,這類人員應由管理單位安排交通工具。

B ci: u namakayda i malibungay a niyadu’an taluma’, inai’ ku cancanan nu adada a tademaw, taneng sisatabu tu laway a tahekal “ mahida muculil, micakay tu tuud, mibakah tu tatuni’” anu mahida sinicu atu mahidaay u SARS a adadaan, kanca a patelay tu mikuwanay a kakulian idaw ku niwanan tu kakadidengan tayda i padekuwan paising.

B級:係指從高發病地區回來,無任何症狀之人員,可佩戴口罩外出(如:散步、一般購物、倒垃圾等),惟如出現發燒或其他類似SARS症狀,應致電管理單位安排交通工具就醫。

 

nikalalid nu nikudan後續影響

mikawaway-kalumyiti

milmek tu sasakamuen ku Cun-kuo tina libungan, sisa malahat katukuh i Ya-cuo nu kitakidan a kanatalan. Taypak Hepin padekuwan ilabu a sakalalid caay ka kalah misilud, sisa ina libung namaka Taypak malahad katukuh i cun timul a kitidaan. sisa lusepnum a tademaw ku malaliday, walcay a tademaw ku mapatayay. sipakayda i WHO anihapuan, Taywan namaka “SARS malibungay a niyadu’an” a mabulic ku ngangan mikikaka tu dumaan a kanatalan, Taywan sipnem demiad, Cia-na-ta nemsep demiad, Pei-ci piclim demiad, Sin-cia-puo picnem demiad, Kun-tun siwwal dimiad, sipakayni i sakay SARS nu kabiyalawan, mikikaka tu Sin-cia-puo, Sen-kun idaw ku laheci mikabiyalaw milaheci tina kawawan. itni i WHO “ SARS aidangan a katalawan nu niyadu’an” saan, u Taywan tuwal a dimiadan mabulic t uku ngangan, u saamelikay nu kitidaan, pasuTaypak sipcay a dimiadan, mikikaka tu Sen-kun, Kun-tun, Pei-ci kuyu mikikaka tu amilik.

由於中國政府隱瞞疫情,以致擴散至亞洲許多國家。台北和平醫院院內感染未及時處置,以致疫情由台北市擴散至中南部地區。導致346人染病, 81人死亡。依WHO宣佈,台灣從「SARS感染區」除名比各國均快速,台灣46天,加拿大60天,北京75天,新加坡76天,廣東90天,香港98天,由上證明台灣在因應SARS危機過程中,展現了比新加坡、香港更有效率及危機處理能力。就WHO「SARS旅遊警示區」而言,台灣全區僅花28天即從名單中除名,為最快速之地區,加上台北市也只有41天,比香港、廣東、北京都快得多。

idaw i tusepseplu mihcaan a SARS miput tu libung ni tanengan, Tawan sihu itida i caypic mihcaan tu nikuda tuseptusep mihcaan, mikawaw tina pihaceng picidekan milaliday tu haykikaku a imelan “ COWID-19” a kawawan, u sakapahay nu kitakidan a kanatalan.

由於擁有2003年的SARS防疫經驗,台灣政府在17年後的2020年,在處理嚴重特殊傳染性肺炎(COVID-19)疫情的作為上,一度被譽為全球表現最好的國家。

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9A%B4%E9%87%8D%E6%80%A5%E6%80%A7%E5%91%BC%E5%90%B8%E9%81%93%E7%97%87%E5%80%99%E7%BE%A4%E5%8F%B0%E7%81%A3%E7%96%AB%E6%83%85