piyang a luma'

piyang a luma' （kamu nu Hulam: 糖果屋)

《糖果屋》又譯《漢賽爾與葛麗特》（德語：Hänsel und Gretel），是一則由格林兄弟所收錄德國童話。

"piyang luma'" pebelin aca "Han-say-al atu Ke-li-te" (Te-kow a kamu: Hansel und Gretel) u cacay cusil ni Ke-lin a calakakaan ni sulupan milu nu Te-kow nu wawa a kungku.

kungku (故事)

漢賽爾與葛麗特是貧窮伐木工人的小孩。由於害怕食物不足，木工的妻子，也就是小孩們的繼母，說服木工將小孩帶到森林，並將他們遺棄。漢賽爾與葛麗特聽到了他們的計畫，於是他們事先收集了小石頭，把石頭扔在地上，這樣他們就能沿小石頭找到回家的路。

Han-say-al atu ci Ke-li-te u pakuyucay miketunay tu kilang a tademaw a wawaan. matalaw a acaay kataneng ku kakanan, mikilangay a acawaw, uyza u padek nu wawa, saasu' sa ku kamu patayzaen kya wawa i kilakilangan, bakahen ku heni. ci Han-say-al atu ci Ke-li-te matengil tu ku lekakawaw nu heni, satu ayaw ku heni misuped tu adidi'ay ba'tu, sapiwai't i isasa, maheza u heni taneng miduduc tu adidi'ay a ba'tu a matepa ku sakataluma' a zazan.

在他們回來後，他們的繼母再度說服木工將他們丟在森林；這次，他們沿路布置的是麵包屑。不幸的是，麵包屑被森林中的鳥兒吃掉了，於是漢賽爾與葛麗特在森林中迷路了。

i taluma' ku heni hawsa, u padek a winaan nu heni muliyaw haca misaasu' tu kamu tu ya mikilangay bakahen i kilakilangan, uyni ayzaay, miduduc tu zazan kuheni tu nisanga'an tu laslas nu men-paw. caay ka lemed, laslas nu men-paw makaen nu i kilakilangay a ayam, satusa ci Han-say-al atu ci Ke-li-te i kilakilangan tu mungangaw.

在森林中，他們發現了一個用麵包做的房屋，窗戶是糖果做的。房子的主人是一個老婦人，她邀請他們進去屋內並盛宴款待他們。不過，那老婦人其實是一個壞巫婆，她建了這個房屋來引誘小孩子，這樣她就可以把小孩子養肥，並宰來吃掉。

i kilakilangan, maazih tu nu heni ku nu men-paway a nisanga'an a luma' u sasingalan nu piying nisanga'an. angangan nu luma' a tademaw u balakiay tu a tatayna, mitakus ciniza tuhenian micumud i labu nu luma' pakucisu tu heni, nika, uyza balakiay tu a tatayna tatenga' u makatalay a mapalaway, patizeng tu luma' ciniza amisabana' tu wawa, mahiza taneng tu ciniza pahabay a kizemu kya wawa, a pacuk hen mukan.

她把漢賽爾關起來，並要葛麗特為她服務，並要她給漢賽爾吃很多食物把他養肥，巫婆每次都會到漢賽爾的牢房叫他把手指伸出來，看看是否胖了起來，漢賽爾都會故意偷偷把細小的骨頭拿出去。

lubu han niza ci Han-say-al, a maydih papikawaw ciniza ci Ke-li-tean, a maydih pabeli pakaen ci Han-say-al tu yahay a kakanan papikizemu cinizaan, ya makatalay a mapalaway tayza tu ci Han-say-alan i pipululan a kakabi'an musakamu cinizaan patahkalen ku taludu' sa, miazih kizemu tu haw asaan, ci Han-say-al pateng sunuk sa patahkal tu adidi'ay a ukak.

巫婆因為年紀大，視力不好，以為那些小骨頭是漢賽爾的手指，已經吃那麼多竟然沒胖起來，巫婆再也等不及，決定直接把漢賽爾煮來吃。

zayhan balaki tu ku mihcaan niya makatalay a mapalaway, caaytu kakapah ku mata, nasa uysa adidi'ay a ukak ni Han-say-al a taludu' sa, yadah tu ku nikan caay tu kakizemu, caay tu pakahalhal kya makatalay a mapalaway, paketun sa kakayza hantu mingaay mukan ci Han-say-al.

當她在準備把漢賽爾煮來吃時，她要葛麗特爬進爐中去確認，不過葛麗特猜巫婆是要把她烤來吃，於是她騙巫婆爬進爐中，並把巫婆活活燙死。

yu misiluc ciniza a mingaan mukan ci Han-say-al hawsa, maydih cinizaa ci Ke-li-tean pakayakay micumud tya palud a palatatenga' nika ci Ke-li-te a cimasa a i't'i'ten niza mukan, mahinisa sakungaen niza kya makatalay a mapalaway mukayakay micumud tya paludan, mahinisa a pasemsem han paludas mipatay tya makatalay a mapalaway.

孩子們找到並且拿走巫婆屋內所有的珠寶後，他們找到回家的路，並與他們的父親重聚，這時孩子們的繼母已經死了，從此他們過著幸福快樂的生活。

wawa amin matepa satu hamin budawan niya makatalay a mapalaway amaala kiya budawab, matepa tu nu heni ku sakataluma' a zazan, a malecapu tu ama nu heni, ayza satu wawa amin u padek a winaan mapatay tu, namahiza kapah lipahak tu kunikauzip nu heni.

mipudac tu namakayzaan (來歷與分析)

和糖果屋的故事類似的有一類歐洲傳說。在這類傳說中，孩子落入壞人手中，後來又欺騙了他們。他們落入困境通常出於無心。這和一些英雄題材的傳說不同。

atu piyang a luma' a kungku malecaday izaw ku cacay nakamuan nu Uow-cu. i mahiniay a nakamuan, u wawa itiza tu i makatalay a tademawan, zikuz misakunga' aca tu henian. u heni malabades mahiniay caay ku nu balucu'ay. uyni atu zumaay a iyung a nisulitan tu nakamuan caay ka lecad.

在那類傳說中，英雄為了獲得財寶，參加流血運動或者尋求榮耀主動挑戰怪物或者壞人。格林兄弟是在卡塞爾附近的年輕女士Dortchen Wild那裡獲得這個故事的（這位女士後來成了威廉·格林的夫人），但是構成這個故事的元素幾乎在整個世界都有，這使得這個故事的起源難以分辨。

uyzaanay a nakamuan, u iyung a pakala tu kalisiw budawan, milihiza tu maizangay a watawat hakay mikilim tu sakasenengaw sakaku sa mingayaw tu micidekay a waway hakay u makatalay a tademaw. Ke-lin a malekakay i capi nu Ka-say-al u wakayay a tataynaan Dortchen Wild itiza pakala tuynian a kungku " uyni a tataynaan zikuz mala  acawa tu ni Wi-lin- Ka-lin", nika mala tuynian a kungkuan izaw amin i kitakit, uyni a lalekalan a kungku caay tu ka hapinang.

這個童話的格林兄弟版本已經成了一個對於19世紀的讀者而言輕鬆愉快的故事。然而很多批評人士認為其原始的版本可能源於中世紀的艱苦生活中由於饑荒而引起的普遍遺棄行為，起到訓誡小孩的作用。

uyni a kungku nu Ke-lin a calekakaan nisulitan a cudad mala u cacayaytu pakay 19 a lasubu a mihcaan u miasipay a tademaw tu kamu u lihalayay lipahakay a kungku. satu katuud ku misalikabay a tademaw ahicasa u saayaway a kungku nisulitan a cudad hakay makay i kasumamadan henay a kangelu' nu nikauzipan uyza u kangalayan a nikauzip amalilid males, u sapitudawa tu wawa ku mahiniay.

在格林兄弟的第一個版本中，沒有繼母這個角色，勸說父親遺棄兩個孩子的是孩子的親生母親。後來版本修改成繼母應該是考慮了社會影響，類似於對白雪公主的修改。

i Ke-li a calekaka u saayaway nisulitan a cudadan, nayi' ku saigian nu padek a winaan, musakamu tu ama mibakah tu tatusaay a wawa sa u wawa tu nu ina. zikuz makayzu kya saigian a cudad mala u padek a wina huntu a misapinang tu amacayat ku syakay, malecaday tu nikayzuan tu nu Salengacay suleda a kung-cu".

在故事中，孩子的母親或繼母恰好在孩子們殺死女巫後死去。這似乎暗示母親或繼母和女巫原本是同一個角色。在這個故事的一個俄羅斯變體中，孩子的魔鬼繼母（木匠的妻子）要她的繼女到森林中為她的生女借光，而她的生女是芭芭雅嘎，一種食人女巫。

i kungkuan, ina nu wawa hakay padek a wina tatungusa i wawaan amin mipatay tya tatayna a mapalaway zikuz pataysatu. uyni mahiza musakamuay tu wina anucay u padek a winaan atu mapalaway a tatayna nauyzaanay malecaday a igian a tademaw. uyni a kungku u cacay nu E-lu-s tu pasazumaay a uzipan, Di'tu a padek a wina nu wawa "mimukungay a acawa" maydih ciniza tu padek a tatayna a wawaan tayza i kilakilangan micaliw tu likat nu nilecuhan a tatayna a wawaan niza, nilecuhan a tatayna a wawa niza sa ci Pa-pa-ya-ka, uzumaay mukanay tu tademaw a tatayna a mapalaway.

salahad (衍生作品)

這個故事同樣涉及到食物、飢餓，以及讓孩子吃掉房子以便女巫吃孩子的情節。

這個童話按照AT分類法屬於327A類，這一類故事通常涉及到超自然的魔鬼。

uyni a kungku malecad macayat ku kakanan, mangalay, atu pakaen tu wawa tu luma' a mukaen ku tatayna a mapalaway tu wawa ku kahini. uyni a kungku mikilulay tu AT a pasasizuma tungusa 327A a kasasuma, uyni a kasasuma a kungku mahiniay macayat ku i kakaay a lalayan a Di'tu.

該故事被德國作曲家洪佩爾丁克配樂成為歌劇《漢賽爾與葛麗特》。女巫獵人：2013年電影。敘述「糖果屋」故事發生後的15年，韓賽爾與葛蕾特這對兄妹成為專門消滅世界各地女巫的獎金獵人。香港音樂組合per se以此故事為藍本的歌曲《粉碎糖果屋》(feat. Serrini)

uyni a kungku nu Te-kow nu mitesakay misanga'ay tu dadiw ci Hung-pey-al-tin ku mipatatungusay tu dadiw amala u miigiay a dadiw "Han-say-al atu ci Ke-li-te". miadupay tu tademaw tatayna a mapalaway, 2013 a mihcaan a iga. musakamuay tu "piyang a luma" kungku tahkal i 15 a mihcaan, ci Han-say-al atu ci Ke-lye-te uyni a calekakaan mala u simungay nu palawpesay tu kitakit paykitikit nu mapalaway a tatayna a kawlah tu miadupay a tademaw. Syang-kang sakaput a dadiw per se uyni a kungaku nuyzaanay tu a cudad a dadiw "mamelmelay a piyang a luma'" "feat Scerrini".

nakamuan (傳說)

芭芭雅嘎的典型形象是醜惡的老婦，她會乘坐石臼（或木臼）在森林移動或在天空飛行，並會用掃把與杵敲打石臼來改變速度和方向，要逃避乘臼而行的芭芭雅嘎幾乎是不可能的，因為不論跑的多快她的臼都能追上。

ci Pa-pa-ya-ka u wayway u lacu'say makatalay a balakiay a tatayna, mueneng tu ba'tuay a naba "kilang a naba" i byu'byu'an musaungay ancaay sa mubahel i tapuku, u saasik atu culay ku sakungkung u ba'tuay a naba a misumad tu sakadadaw atu paysayzaan, a milimek mikacaw tu naba ci Pa-pa-ya-ka hakay caayay tu kya, zayhan anu dadaw ku kaduba' makaletep tu ku naba niza .

據說，其住在長有雞腳的一間小屋裡，窗口面向著森林，門口則向著牆壁，一旦知道有小孩在森林迷路，就會使房子轉向，打開窗子，以便狩獵。也有傳說稱芭芭雅嘎的林中小屋築有人骨搭建的籬笆，外人可以從籬笆看出芭芭雅嘎吃了多少人。

sakukamu, muenengan i zaway ku tayayu'ay a kuku' a tulakuk i labu nu cacay adidi'ay a luma', sasingalan pasayza i kilakilangan, u panan pasayza i cabeng, anu matinge azizaw ku mungangayaw i kilakilangan a wawa, maniyul pasayza tu kya luma', wawahan ku sasingalan, caluway a miadup. izaw ku nakamuan ci Pa-pa-ya-ka i buyu'buyu'an nisangay tu adidi'ay a luma' izaw ku ukak nu tademaw ku a nipatizengan tu langa't, u tau taneng makay i langa't miazih ci Pa-pa-ya-kaan pinaay tu kunikan tu tademaw.

namakayiniay a nisulitan (參考資料)

中文維基網站-糖果屋：

  https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B3%96%E6%9E%9C%E5%B1%8B