pu-ta-la-kung naemekan atu namakayca

kakiliman

pu-ta-la-kung naemekan atu namakayca 布達拉宮歷史沿革

nulaculan

641 amihcaan , cinida atu ni-pul-ta-ku-li a tapang atu cung-yun atapang masasu acawa ku heni, muwala tu cun-kung-cu atu en-ce kung-cu, i ma-pu-ze amisumas tu kitidaan.641年，他與尼泊爾塔庫里王朝和中原唐王朝聯姻，迎娶尺尊公主和文成公主，在瑪布日山上修建了宮殿。

ci sung-can kan-pu ya kuwan-se-in-pu-sa malanuheniay asamiyay, sisa hanu hu-cing a samiya nu kitidaan u “pu-ta-la-kung” kyu pangangan han tu, kyu “pu-ta-la-kung”.因為松贊干布把觀世音菩薩作為自己的本尊佛，所以就用佛經中菩薩的住地「布達拉」來給宮殿命名，稱作「布達拉宮」。

itawya pu-ta-la-kung idaw ku tabakiay a tu adidiay a kakabian makaala tu malebut, nika yu ce-sung-te-can kumikuwanay itawya s ana kelekelengan makatuduh matuduh tu kuduma .當時的布達拉宮有大小房屋一千間，但是在赤松德贊統治時期遭遇雷火燒毀了一部分。

nadikudan nu tu-lu-huwan nu tapang mapatay itawya, yalumanamin mamin a lawpes, siliwan sa tusa t uku papaypayan hanaw cay katuduh i tawya.

後來在吐蕃王朝滅亡時，宮殿也幾乎全部被毀，只留下了兩座佛堂倖免於戰火。

namain patideng tu pu-ta-la-kung kinapina tu a pacengcenh misanga, masikakuay ayda sa mahida tu .

布達拉宮在建成後又進行過多次擴建，方形成今日之規模。

1959 amihcaan , caysip a siki ci ta-lay-la-ma tan-cen-ciya-cu miliyas i si-cang. Namahida sa putalakung cayay tu pikawaw tunu mikuwanay a cancanan, paliwan sa u sapisinziya a kakawaw .1959年，十四世達賴喇嘛丹增嘉措離開西藏。此後，布達拉宮就不再是政治活動的場所，而只保留了宗教的功能。

1988 amihcaan , cung-huwa-zen-min kun-he-ku misulul tu cacay a iluc sapi kiyaku tup u-ta-la-kung misumad sapisanga . satabakiay a misumad nay i 1989 amihcaan malingatu, pakayni “palekal tu malumanay hidan misa baluhay” a nipisanga tu kawaw , palecad mikinsa tu malumanay a cancanan tu pangangan tu sikawaw .

1988年，中華人民共和國政府批准了一項規模浩大的布達拉宮維修計劃。大修於1989年開始，按照「整舊如舊」的原則進行施工，並同時開展調查和文物登記工作。

nipisanga yu mahida建築概況

namakahekal adihan seplu ku kaytati, u tatengaay sa siw a kaytatian, isasa sa sip nu baetu ani atulan hida u langat, kya idaw ku sapacuket . u maminay a pu-ta-la-kung masalumaay makaalatu emang ku kakabian, nu kilang naming a nisangaan, usasangaan tu ahebal nu kitidaan sa caylu a emang kuahebal.

從外觀看有十三層，實際只有九層，下方的四層是由岩石向上砌築的地壠牆，起支撐作用。整座布達拉宮有房屋近萬間，全部為木石結構，建築面積約13萬平方米。

uhekal nu langat nu tabakiay a baetu ani picihan amisangan, u kibetul nida sa tu hatu lim ku kibetul, uduma nu cabeng sa paemican tu mukin hidan u amutu a paseksek, kyu taneknek cay kadayum maluyuh.宮殿外牆用大塊花崗石砌築，厚度2至5米，部分牆體夾層內還灌注鐵汁，更加堅固。

ina saluma’ u hekal adihan sa mahida u mangicihay u pulung hamin han palaapi, u kaku nida tanektek nika sautiih sa .

宮殿在平面上是由許多矩形房屋拼合而成的，結構十分複雜。

miadih tu pabaw, u cancanan nu luma u talakaw tu apuyu’ idaw ku sasibay, nuayawan tu nudikudan mahida tu nika u tuminaw atu saloning nipisanga sa u hekal kulitan naming tu sumanahay,salengacay,takuliyaway, a nikulitan , mahidaay sa u sakasikadan sapisadep atu sakakapah sa , u kulit nida atu kaku idaw ku masametekay a kulit masa nu cang-cuwan-hu a lalihayan . 在縱向上，各種房屋高低錯落，前後參差有致，主次分明。建築的外部都用紅、白、黃三色粉刷，象徵威嚴、恬靜和圓滿，色彩和樣式都具有鮮明的藏傳佛教特徵。

u salengacay han aluma sa u cabeng nida kulitan tu salengacay kyu singangan . widasa nu ta-lay-lama a nikaudip, u kakabian nu heni , mamin sa pic a kaytati .

白宮因外牆為白色而得名。它是達賴喇嘛生活、起居的場所，共有七層。

u saipabaway nu talaylama a kakabian “u misuayawy tu cila” labunina luma’ sa u badahung u mabuhatay, micumud ku cilal , anu lab isa ida ku baybay tengten han amitahab , kyusingangan .

最頂層是達賴喇嘛的寢宮「日光殿」，殿內有一部分屋頂敞開，陽光可以射入，晚上再用蓬布遮住，因此得名。

u hekal nu pay-kun “ce” akaku u sakatapabaw a dada . nu walian idaw ku teban nu buyu idaw ku ahebalay a putah, u te-yang-siya han , nu talaylama a aadihan tu misagasu atu sikawaw tu cancanan a kitidaan . putah nu timulan atu amisan idaw ky cacudadan nu tiniay .

白宮外部有「之」字型的上山蹬道。東側的半山腰有一塊寬闊的廣場，稱作德央廈，是達賴喇嘛觀看戲劇和舉行戶外活動的場所。廣場的南北兩側建有僧官學校等。

u salengaca sumanahay a lima nusasaan atu ca-siya matatulin . ca-siya itini i sumanahay nu tipan , maydih tup u-ta-la-kung mamiedap tu lama a kitidaan, sayadahay namuenengay itinisa 25000 ku tademaw.

白宮在紅宮的下方與扎廈相連。扎廈位於紅宮西側，是為布達拉宮服務的喇嘛們的居所，最多時居住著僧眾25000多人。

U hekal nida a langat sa kulitan naming tu salengacay , kyu u maadihay sa u salengacan naming ku yadahay .它的外牆都是白色，因此通常也被看作是白宮的一部分。

u liwliw a kitidaan周邊情況

nudikudan nu buyu a kulakilangan後山園林

putalakung nu tumunaw anipisanga tu kaku ya nuwalian atu nu tipan pasay sasa amutulin , patatilesen tu tabakiay a langat. U talakaw niyaluma’ 6m, usasanu ahebal 4.4m u talakaw nu badahung 2.8m , ni cikcikan a lingga ku sapisanga , uhekal u lungganamin .

布達拉宮主體建築的東西兩側分別向下延伸，與高大的宮牆相接。宮牆高6米，底寬4.4米，頂寬2.8米，用夯土砌築，外包磚石。

U nuwalian nu langat,timilan,nutipan idaw k ulu kaytati nu panan , i walian atu timulan atu tipan amisan idaw ku masasingawaay a nipisanga .

牆的東、南、西側各有一座三層的門樓，在東南和西北角還各有一座角樓。

Ya luma’ nu cabeng hamin mahan nu putalakung naming .宮牆所包圍的範圍全都屬於布達拉宮。

u cabeng nu labuay sa nuayawan u “siy-cen” , malakalak i si-cang nu siy-hu i ke-siya a mikuwanay a sasikawawan , u huing, miinaay tu cudad atu hitay .

宮牆內的山前部分叫作「雪城」，分布著原西藏政府噶廈的辦事機構，如法院、印經院和藏軍司令部等。

dumasa pisakakawawan,kitidaan nu subayu,sapananum,suku  papululan tu ucacanan sapiedap itimimamin .

此外還有作坊、馬廄、供水處、倉庫、監獄等宮廷輔助設施也都設在這裡。

Inakitidaan nu dikudan nu langat idaw tu a tudi u “lin-ka”, u tayelungan kitidaan nu lung-wang a kilakilangan sasangaan, u nu dikudan nu pitalakung a aidangan .

宮牆內的山後部分稱做「林卡」，主要是一組以龍王潭為中心的園林建築，是布達拉宮的後花園。

saka lim tu kina talaylama muliyaw misanga tu putalakung tininamin miyala tu lala’ , kyu mala ilabuay a banaw . nadikudan sa nem tu a talaylamai teban nu banaw sanga sat u nemay a kaytati nu luma’ sawalen ku kaku misanga u dadingunamin , u labusa padengatu sasing nu lung-wang , kyu singangan sa u lung-wan a banaw han .五世達賴重建布達拉宮時在此取土，形成深潭。後來六世達賴在湖心建造了三層八角形的琉璃亭，內供龍王像，故此稱為龍王潭。

Sumanahay a buyu’ nu kawanan idaw ku sapaiyu hananay a buyu’ , inabuyu sa 17 tu asiki anisangaan u kitidaan nu ising nu heni a cacudadan.

紅山的右側有一座藥王山，山上有17世紀建造的一座藏醫學院。

nuayawan nu luma’ timilan idaw ku cacay “ta-ca-lu-kung a nisangaan tu sapikining” , nu tu-lu-huwan can-pu-ce-sung-te nipakawlah tu matinengay a hitay ci ta-ca-lu-kung mayi tang-kuwan-te a mihcaan “763 a mihcaan” mukelid tu hitay a malepacaw i cang-an kyu patideng .

宮前公路南側有一塊「達扎路恭紀功碑」，是吐蕃贊普赤松德贊為表彰其大將達扎路恭於唐廣德元年（763年）率兵攻掠長安而建立的。

iliwliw nina luma’ , tu capi ninamihcaan yadah t uku masangaay a papatiyamay a kakaitidaan, atu pu-ta-la-kung sakasikadan a wayway masasu belih ku hekal atu labu . 在宮牆周邊，近年來新建了不少商業設施，與布達拉宮莊嚴肅穆的氣氛形成強烈的反差。