"Zambia" misumad laeday sasizuma
刪去的內容 新增的內容
adidi’ pacumud tuway 17 masumad nu ayaway |
無編輯摘要 |
||
silsil 22:
==malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan==
Zambia 尚比亞
<nowiki>https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%B5%9E%E6%AF%94%E4%BA%9A</nowiki>
歷史
likisi
主條目：尚比亞歷史
Zambia 尚比亞 likisi
二千年以前，尚比亞本地居民就已不斷被外來居民吸收與融合。15世紀來，說班圖語的居民開始進入尚比亞，且在17世紀至19世紀時達到高峰。
nuayawan nu tusaay a malebut, Zambia尚比亞 itiniay a niyaduay atademaw macibul tu nutaway a tademaw maala ku balucu atu malalamlam tu atu nuheni. sabaw lima a seci, musakamuay tunu pantu (班圖) akamuay a tademaw malingatu tu micumud i Zambia (尚比亞), sakay tini i sabaw tu pitu katukuh tu sabaw tu siwaw a seci ku sakatalakaway numi cumuday.
19世紀中葉，歐洲殖民者及傳教士開始進入當地。
sabaw tu siwaw a seci , O-cuo (歐洲) mikuwanay atu midinduay a tademaw malingatu tu micumud tuna niyadu.
1888年，英國殖民者塞西爾·羅德斯從當地酋長手上取得了開礦權。同年，英國當局建立了南羅德西亞及北羅德西亞。
Cacay a malebut walu a lasubu walu a bataan idaw ku walu a mihcaan, Ing-kuo (英國) mikuwanay ci Say-si-e.luo-de-se (塞西爾·羅德斯) namakayda i tumuk nuheni maala tuku spikudkud tu ba’tu. nuwida a mihcaan Ing-kuo (英國) patideng tu Na-luo-de-si-ya (南羅德西亞) atu Pia-luo-de-si-ya (北羅德西亞)。
1924年，北羅德西亞成為由英國殖民官員統治下的保護地。1953年，南北羅德西亞與尼亞薩蘭合併，組成羅德西亞與尼亞薩蘭聯邦。
cacay a malebut siwaw a lasubu tusa a bataan idaw ku sepat a mihcaan , Pia-luo-de-si-ya (北羅德西亞) mala Ing-kuo (英國) nu mikuwanay a tademaw nu dadiputen. cacay a malebut siwaw a lasubu lima a bataan idaw ku tulu a mihcaan, Na-luo-de-si-ya (南羅德西亞) atu Ni-ya-sa-lan (尼亞薩蘭) mapulung kuheni，misakaput tu Luo-de-si-ya (羅德西亞) atu Ni-ya-sa-lan-lenpan (尼亞薩蘭聯邦)。
1962年的聯邦選舉中，非洲人贏得了大多數立法委員會的席位。隨後，立法委員會通過決議，呼籲北羅德西亞脫離聯邦，並要求更廣泛的自治民主權和公民權。
cacay a malebut siwaw a lasubu enem a bataan idaw ku tusa a mihcaan tu lenpan pisingkiwan, Fa-cuo (非洲) a tademaw yadah kuma alaay nuheni mala lipuing a tademaw. kilul satu, lipuingay a tademaw mahang tu tukawaw nuheni, sakamusa ku Pia-luo-de-si-ya (北羅德西亞) amiales tu linpan kamisa, mianin tu saka ahebal nu cece’mincu cucun atu kunmincun.
1963年，中非聯邦正式解散。1964年10月24日，北羅德西亞脫離英國獨立，改稱為尚比亞共和國。
cacay a malebut siwaw a lasubu enem a bataan idaw ku tulu a mihcaan , Cuo-fa-lanpan (中非聯邦) tatengay tu mibuliyasak sa. cacay a malebut siwaw a lasubu enem a bataan idaw ku sepat a mihcaan sabaw tu bulat tusa a bataan idaw ku sepat a demiad , Pia-luo-de-si-ya (北羅德西亞) miales tu Ing-kuo (英國) misiteked kunuheni，sumad han kungangan tu Zambia-kunhekuo (尚比亞共和國)。
獨立初期，尚比亞處境較為艱難。當時其中四個鄰國——羅德西亞、南非管治下的西南非，以及葡萄牙殖民地葡屬東非與葡屬西非都處於白人統治之下。
mahka misiteked tu nuayawan , Zambia (尚比亞) mangelu’henay kunu heni. tawya u sepatay nu biyawan a kanatal- luo-de-si-ya (羅德西亞)、 Na-fa (南非) anikuwanan nu Si-na-fa (西南非)，atu Pu-taw-ya (葡萄牙) mikuwanan a Pu-taw-ya (葡萄牙) nu Dun-fa (東非) atu Pu-taw-ya (葡萄牙) nu Si-fa (西非) u sanglacay namin kumi kuwanay tunu henian。
由於尚比亞支持非洲南部各國的黑人政治團體，使得該國與羅德西亞間的關係緊張，最終兩國邊界更因而關閉。
Zambia (尚比亞) pacuked tu Fa-cuo (非洲) nu timulan a kanatal nu lumeniay a tademawan nu masakaputay, sisa nina kanatal atu luo-de-si-ya (羅德西亞) kabalihenawan ku nika sacabayan nuheni, sadikuday satu nu lilisay nu kanatal nuheni caay hida satu caaytu kacumud.
其後，由中華人民共和國援建的坦贊鐵路緩解了運輸問題。贊比西河上的卡日巴水電站也提供了足夠的能源。
Sa, cun-hua-zn-min-kunhekuo (中華人民共和國) nipadang patidenga tu Tan-cen (坦鐵) dadan nu silamalay miwada’tu kawaw nu sapa tahekal nu tuud . u Can-pi-si-sawac (贊比西河) sawac nu Ka-z’-pa- nanum nu dingki (卡日巴水電) kapah tu kuni patuduc tu dingki。
尚比亞實施民主化政治，積極的社會政策與豐富的礦藏帶來的財富讓尚比亞擁有非洲大部分地區難得一見的開發水準。
Zambia (尚比亞) sikawaw mikawaw tunu tademawan a micucence, paka icelang tu sakaudip atu kasilaculan nu ba’tu ‘, pacuway tu sakaudip nu Zambia (尚比亞) mangalep tu ku sasihica nu F-cuo (非洲) niyaduay a tademaw saaykapah nu sakaudip a maadih.
2006年9月28日，總統和議會選舉舉行。10月2日，首席大法官宣布，利維·姆瓦納瓦薩獲得連任。多黨民主運動獲得議會150個席位中的70席，愛國陣線獲得36席，統一民主聯盟獲得26席。
tusa a malebut idaw ku enem a mihcaan siwaw a baulad tusa a bataan idaw ku walu a demiad, cungtun atu ihun misinkiw. sabawa a bulad tusa a demiad, nu sakakaay a satabakiay nu fuing , Li-wi.mu-waw-na-waw-sa (利維·姆瓦納瓦薩) maala tuni ka tulin asikawaw. nu katuuday a micudan maka alatu cacay a lasubu lima abataan nu pitu a bataan kuni kaala nuni sikiwan, nu aykuo tademaw maka alatu tulu a bataan idawku enem a kaalaan, tuni miculanmun han tusa a bataan idaw ku enem kuma a lay.
<nowiki>http://www.eliteholiday.com.tw/KQ_Zambia_Zambezi_river_LVI.html</nowiki>
尚比亞共和國（Republic of Zambia）位處非洲中部，為四面不靠海的內陸國家，面積約為台灣的20倍，境內多屬海拔一千公尺以上高原地形。
Republic of Zambia尚比亞共和國, kitidaan nu Fa-cuo (非洲) nuteban, caaya pililisay tu bayu a kanatal, ahebal nu lala’nuheni hatida nu (Ta-wan) a tusa a bataan a bay, ulabu nu talakaw sa cacay a malebu nu kunce ku pina anikatalakawan nu buyu.
由於礦產豐盛、政治相對穩定，曾是非洲第二富有之國家，在鄰近非洲國家中現代化與民主化的程度也較高，雖仍為中低收入國家，但已列入發展中國家行列。
sakasilaculan nu ba’tu cence nuheni matatungus, naw Fa-cuo (非洲) nu sakatusa ani kasi kalisiwan a kanatal, itini nu biyawan nu Fa-cuo (非洲) a kanatal sasiidaay atu misakapahay tu niyaduan a satalakaway anikaudip, amica kuni kasapakuyuc nina kanatal, nika umiduducay tu sakay micunusay a sakakapah nu sakaudip a kanatal ayda.
該國依地理風貌共分五區：加丹加高原區、東非大裂谷區、卡拉哈裏盆地區、盧安瓜—馬拉維高原區、盧安瓜河盆地區。
niyadu nuheni lima ku kakitidaan: Cia-tan-cia- talakway a buyubuyuan (加丹加高原區)、Tun-fa-ta-lie-masatepaday (東非大裂谷區)、Ka-la-ha-li-masabitangay a niyadu (卡拉哈裏盆地區)、Lu-an-kua-Ma-la-wi-talakaway a buyubuyaan (盧安瓜—馬拉維高原區) 、 Lu-an-kua-sawac nu masabitangay a niyaduan (盧安瓜河盆地區)。
熱帶性氣候的尚比亞，因海拔高相對濕度較低，氣溫較其他非洲國家涼爽，氣候溫和，全年可分三季，溫度約15至32度，全年皆以夏裝為主，冬季為5至8月，日夜溫差較大，加上高原地形的特性，只有這個季節的夜間須加保暖衣物。
kacaledesan nanay nu demiad nu Zambia (尚比亞), talakaw ku buyu masenged aca ku demiad, demiad nuheni miki banihiuw tuduma a Fa-cuo (非洲) nu kanatal, diheku ku demiad, mihcaan mala tulu ku puu’nuheni, capiwac han sabaw tu lima katukuh talu a bataan idaw ku tusa a du’, tu mihcaan u nulalud ku kasidikucan nuheni, kasienawan nuheni sa limaay a bulad katukuh tu walu a bulad, masasu hicaay kiya ku dimiad nuheni, macunus nu talakaw nu buyu nuheni, itinisa a cacay a puu’nu labii amicunus tu saka dihku nu dikuc.
尚比亞地廣人稀，全國人口僅為台灣三分之二，其中又有一半的人口居住於城市地區，城市化程度極高。由於銅、鈷等金屬礦產藏量豐富，有銅礦之國之美名，
Zambia (尚比亞) ahebal nu lala nuheni adidi ku tademaw, pulung nu tademaw mala tulu tu tusa nu Ta-wan (台灣), nu pankiw nu tademaw itida i tuday a niyaduan ku eneng, talakaw ku nikaudip nu tukaya a tademaw. u angtang 、 ku’ atu kim nu babatuwan ani katatungusan nu labu，idaw ku angnagtangan a kanatal han nu bangcalay a ngangan han kuni pangangan，
又加以土地肥沃、水利資源豐富，旅遊資源得天獨厚，以世界三大瀑布之一的維多利亞瀑布最廣為人知。人民主要從事礦業、農業、服務業，更以旅遊業發展與投資最為迅速。
macunus nunik sidamek nu lala nuheni 、matatungus aca ku nanum nuheni，kapah aca ku aaidangan，nu kitakit han saka tulu nu satabakiay a cascas nu Wia-tuo-li-ya–cascas (維多利亞瀑布) a cascas katinengan nu katuuday a tademaw, anganganan nu kakakawawin nu tademaw u ba’ba’tuan 、saka liywmah、mipadangay a kawaw，nu a laliwkuwan atu sapi cunusay tu kalisiw a kawaw ku amelikay a mikawaw。
除了著名的維多利亞瀑布之外，尚比亞擁有19個國家級野生動物園，以卡富埃國家公園面積最大，自然生態資源豐富，極具代表性；另外針對廣受歡迎的狩獵旅遊（Safari）開闢有32個狩獵管理區。
saka si ngangay nu Wia-tuo-li-ya–cascas (維多利亞瀑布), Zambia (尚比亞) idaw henay ku sabaw tu siwaw a kanatal nu aadupen nu kakitidaan, u Ka-fu-ay (卡富埃) a kanatal nu kakitadaan ku satabakiay nu lala，pakunida hananay ku saka tatungusay ani kasi laculan nu aaidangan, u saka aadihangan ku tayhiw, duma satu u saka namuhan nu aadupen nu（Safari）kitidaan idaw kunipi cunus misa ahebal tu tulu a bataan idaw ku tusa a aadupan nu dadadiputen a kakitidaan.
自2000年起便積極發展觀光旅遊，旅遊人數逐年以倍數成長。近年主要發展景點如：卡富埃國家公園、尚比西河、卡里巴湖等。
namaka tusa a malebut u aaidangan nu sapalekal tu aidangan nu laliwkuwan, numi liwkuay satu macunusmacunus ku taydaay amidang. kakataydaan nu angangan idaw ku: Ka-fu-ay-kanatal aaidangan (卡富埃國家公園)、San-pi-si-sawac (尚比西河)、Ka-li-pa-banaw (卡里巴湖) sa。
尚比亞人民同樣有著非洲民族的開朗天性，跳舞是他們表達生活與情感的傳統休閒方式，人人熱愛音樂、能歌善舞。尚比亞的城市建設街道寬敞，建築整潔美麗，有著英國殖民時期的氣息；
Zambia (尚比亞) a tademaw atu Fa-cuo (非洲) a binacadan malecad ku ka limulak nu balucu naheni, u palaw ku sakaudip nu sapatahekal nuheni atu sakalecad nu balucu a hahibangan a kawaw, manamuh naming ku tademaw tu dadadiwen、matineng mapalaw. Zambia (尚比亞) a tukay nipatideng tu kakaydaan tu dadan ahebal ku dadan, masilud ku nipi patideng tu luma atu nikatamelac nu dadadana, idaw henay ku nama kayniay a nipikuwan nu tawyaay nu Ing-kuo (英國) a wayway;
鄉村地區以小磚瓦屋為主，呈現民族特色。主要食物為玉米麵、麵粉、大米，佐以各類蔬果。
niyadu a kakitidaan u kawala’henay ku luma, masa misiteked kunu binacadan a silusi. kakanen nu angnagan u kupkup a tuwami、minfun、belac，atu cancanan nu lami atu heci。
* [http://www.cia.gov/ CIA]
* [http://www.mofa.gov.tw/default.html 外交部]
| |||