"Mexico" misumad laeday sasizuma
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
無編輯摘要 |
||
silsil 21:
==malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan==
<nowiki>https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A2%A8%E8%A5%BF%E5%93%A5</nowiki>
Muo-Si-Ke (墨西哥 Mexico)
== likisi歷史 ==
西班牙人於公元十六世紀四十年代因在附近找到礦藏而在瓜納華托築起堡壘，並於 1548 年把當地定名為 Real de Minas de Guanajuato，1555 年築起第一座教堂。
Si-Pan-Ya (西班牙) tademaw i kunyun sabaw enem a seci sepat a pulu’icapitu makatepatu ba’tu misangan i Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) tu pawlai, ini i cacay a malebut lima a lasubu sepat a bataan idaw ku walu a mihcaan panganga han tu Real de Minas de Guanajuato，cacay a malebut lima a lasubu lima a bataan idaw ku lima a mihcaan misanga tu misataday a kiwkay.
到了十八世紀，瓜納華托已成為一個白銀開採基地，曾經是墨西哥最富裕的城市，支持在市內築起華麗的巴洛克式建築。採礦業為社會上層帶來無窮之餘，卻加劇了貧富懸殊，埋下瓜納華托於十九世紀成為獨立革命基地的種子。
katukuh i sabaw walu a seci, Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) mala sanglacay a kin nu ka kutkutan, naw kalimucisang nu Muo-Si-Ke (墨西哥) a tukay, patideng tu bangcalay a Pa-Luo-Ke (巴洛克) a wayway nu luma’. mikutkut tu ba’tu sakakapah nu sakaudip, micunus tu saka sipida atu pakuyucay a nikaudipan, patideng tu Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) i sabaw tu siwaw a seci mala misitekeday a icelangny a tademaw.
瓜納華托沿河谷而建，屢受洪水破壞。殖民地年代防洪的方法是提升建築物底層的位置，並在城市多處築起大型排水隧道，但始終不能根治水患。直到 1960 年代，工程師築起大壩，並將河水改經地下溶洞才把水患控制著。
Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) mililis tu sawac patideng tu luma’, sawni kaletepan nu balad. nuiniy a niyaduay a tademaw tu sapipuud tu balat sa misa kapah tu i sasaay a ni papatidengan, i duse yadah kuni patideng tu sapalaliw tu nanum, caay ka hamin milaliw ku nanum. katukuh i cacay a malebut siwa a lasubu enem a bataan a mihcaan, sanga satu tabakiay a cacascassan, pakayda satu i sasa nu buhung mapalaliw kuyu nanum.
當年遺下來的排水隧道，後來被改為人行和車行的隧道，成為瓜納華托一大特色，幫助瓜納華托於 1988 年榮登聯合國世界文化遺產。
nanutawya unu babalaki ni sangan tu buhung nisa cilis sapalaliw tu nanum, samad hantu nu aydaay a tademaw mala caculilan atu kakaydan nu kadideng, mala Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托), mipadang tu Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托)i cacay a malebut siwa a lasubu walu a bataan idaw ku walu a mihcaan macakat i Languku tu kitakit nu lalangaw uliwan namaka babalakiya.
<nowiki>http://maya.go2c.info/view.php?doc=mxGuanajuato</nowiki>
== Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) kitidaan 瓜納華托地理 ==
墨西哥西臨太平洋，東傍墨西哥灣與加勒比海，通向大西洋，位於北緯14~33度及西經86~119度間。
Muo-Si-Ke (墨西哥) nutipan taypinyung, walian Muo-Si-Ke (墨西哥) atu Ciya-Le-Pi-Hay (加勒比海), pasayda i Ta-Si-Yang (大西洋), i peiwa sabaw sepat—tulu a bataan idaw ku tulu atu kadaan tutipan walu a bataan idaw ku enem –cacay a lasubu cacay a bataan idaw ku siwa.
沿海地區是海岸平原，而中部則是高原而且多山，包括許多火山。西部包括狹長的下加利福尼亞半島，把太平洋與加利福尼亞灣分隔開，東南部為地勢平坦的猶加敦半島，墨西哥最高點奧里荷屬沙巴山.
midungdung tu bayu u hayan pinyung, i cuopu’u kilangkilangan yadah ku bayu, pasu yadah nu nalamalan nu buyu’. tipan satanayu’sa nu Siya-Ciya-Li-Fu-Ni-Ya-Ban-Daw(下加利福尼亞島), taypinyung atu Ciya-Li-Fu-Ni-Ya-Wan (加利福尼亞灣) mababenis, waliyan timulan masa enal a Yiw-Ciya-Dun-Ban-Daw (猶加敦半島), Muo-Si-Ke (墨西哥) satalakaway nu Aw-Li-He (奧里荷) a Sa-Bak-San (沙巴山).
== micidekay a kapah特點 ==
．四百多年歷史的西班牙殖民地建築
．貫通市中心的地下行車隧道網
．彎彎曲曲、依山而建的城市佈局
．在墨西哥享負盛名的木乃伊博物館。
sepat a lasubu tu pina a mihcaan likis nu Si-Pan-Ya (西班牙) nisangan tu luma’.
idaw kuni pisangan tu pukang i sasa nu macimacian kaydaan nu kadideng.
sangangiwngangiw sa duducen ku buyu misanga tu luma’.
sasingangany nu Muo-Si-Ke (墨西哥) u maacakay nu tademaw i puoukun.
瓜納華托是墨西哥中部高原上一個美麗的西班牙殖民地山城，納華托比較繁華；亦可能因為適逢聖誕節假期關係，街上人非常多，只有早上才能感受到瓜納華托較寧靜的一面。
Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) i Muo-Si-Ke (墨西哥) teban nu niyadu’talakaway nu buyu sabangcalay nu Si-Pan-Ya (西班牙) kakitidaan a buyu. Na-Huw-Tuo (納華托) kusa limulakay; katukuhan tu ku pikulisimase , katuuda ku muculilay i patiyamay, sananal inai kumu culilay i patiyamay nu Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托).
瓜納華托蜿蜒的石子路和地下隧道是當地的一大特色，不過墨西哥人似乎覺得那裡的木乃伊博物館才是當地的最大特色，要排隊近一小時才能進場！
Kuw-Na-Huw-Tuo (瓜納華托) ngangiwngangiw sa ku adidiay a bebetuwan a dadan atu picidekan nu punkan, nika itidaay a tademaw saan uyu maacakay tu nu mapataya a tademaw ku sakapahay sa, anu mangalay micumud miadih a cacay a tatukiyan kya macumud sa.
海拔5700米，馬德雷山脈則是墨西哥的主要山脈。墨西哥大部分位於北美洲板塊，而下加利福尼亞半島則位於太平洋及科科斯板塊，地理上，有部分地理學家認為特萬特佩克地峽以東的部分屬中美洲；惟就地緣政治上而言，墨西哥與美國及加拿大同屬北美洲。
utalakaw lima a malebut pitu a lasubu a lawat, Ma-de-la (馬德雷) a buyu nu Muo-Si-Ke (墨西哥) u angangan nu buyu. Muo-Si-Ke (墨西哥) idaac i Pye-Mye-Cuo (北美洲) pankai, Siya-Ciya-Li-Fu-Ni-Ya-Ban-Daw(下加利福尼半島) ida i Tay-Pin-Yang (太平洋) atu Ke-Ke-Se (科科斯) pankai, kitidaan sa , idaw ku kitidaan nanay misulitay a tademaw saan Te-Wan-Te-Pye-Ke (特萬特佩克) ticir nuwalian sa Cun-Mye-Cuo (中美洲), nuitidaay a nakamuwan nu cence sa, Muo-Si-Ke (墨西哥) atu A-Mi-Li-Ka (美國) Ciya-Na-Da (加拿大) u Pye-Mye-Cuo (北美洲) ku sausi.
== demiad氣候 ==
墨西哥氣候多樣，北部是熱帶沙漠氣候，而在南部則有熱帶雨林氣候。墨西哥的主要河流有布拉沃河、巴爾薩斯河和亞基河。
Muo-Si-Ke (墨西哥) masa hicahica ku demiad, nuamisan sacaledasay nu likenlikenan a demiad, timul han kacaledesan a kilangkilangan a demiad. Muo-Si-Ke (墨西哥) angangangan nu lalaliwan nu nanum u Pu-La-Wo (布拉沃) sauwac, Pa-El-Sa-Se (巴爾薩斯) sauwac atu Ya-Ci (亞基) sauwac.
<nowiki>http://www.sog.com.tw/bzy/worldwide/north-america/maxico.htm</nowiki>
墨西哥是美洲大陸印第安人古老文明中心之一。世界聞名的古瑪雅文化、托爾特克文化和阿茲臺克文化都是墨西哥印第安人創造的。
Muo-Si-Ke (墨西哥) nu Mye-Cuo talu In-Di-An (美洲大陸印第安) a tademaw nu babalakiya a niyadu’.kitakit kasi nganganan nu Ku-Ma-Ya (古瑪雅) lalangaw, Tuo-El-Te-Ke (托爾特克) lalangaw atu A-Ce-Tay-Ke (阿茲臺克) lalangaw u Muo-Si-Ke (墨西哥) In-Di-An (印地安) a tademaw kupa lekalay.
墨西哥在不同歷史時期贏得了「仙人掌的國度」、「玉米的故鄉」、「白銀王國」、「浮在油海上的國家」等美譽。
Muo-Si-Ke (墨西哥) nuni kacaayan nu likisi idaw ku sandalu a kanatal「仙人掌的國度」、kupkupan a niyadu’「玉米的故鄉」、sanglacay a kinkinman「白銀王國」、munabaway i bayubayuwan a kanatal「浮在油海上的國家」a nika bangcalay asingangan。
1915年西班牙殖民者入侵墨西哥，1521年淪為西班牙殖民地，1522年在墨西哥城建立新西班牙總督區。
cacay a malebut siwaw a lasubu cacaay a bataan idaw ku lima a mihcaan Si-Pan-Ya (西班牙) a niyadu’tebunga nu Muo-Si-Ke (墨西哥), cacay a malebut lima a lasubu tusa a bataan idaw ku cacay a mihcaan mala Si-Pan-Ya (西班牙) a niyadu’,cacay a malebut lima a lasubu tusa a bataan idaw ku tusa a mihcaan itini i Muo-Si-Ke (墨西哥) patideng tu baluhay a Si-Pan-Ya (西班牙) cungduci han.
1810年9月16日，伊達爾戈發動起義，開始了獨立戰爭，為紀念這次起義，後來定9月16日為墨西哥獨立日。
cacay malebut walu a lasubu cacay a bataan a mihcaan siwa a bulad cacay a bataan idaw ku enem a demiad, E-Da-El-Ke (伊達爾戈) palekal malepacaw, misatadas malepacaw, mikining tuni kalepacawan, patideng satu siwaw a bulad cacay a bataan idaw ku enem a demiad u pisitekedan nu Muo-Si-Ke (墨西哥).
1821年8月24日宣佈獨立。翌年五月伊圖爾比德建立墨西哥帝國。1823年宣佈成立墨西哥共和國，次年建立聯邦共和國。
cacay a malebut walu a lasubu tusa a bataan idaw ku cacay a mihcaan walu a bulad tasa a bataan idaw ku sepat a demiad mihapu misiteked sa. saka tusa a mihcaan tu lima a bulad Yi-Tu-El-Bi-De (伊圖爾比德) patideng tu Muo-Si-Ke (墨西哥) tikuo (帝國)。
1846年美國發動侵墨戰爭。1848年墨、美簽訂和約，墨被迫將北部二百三十萬平方公里的土地割讓給美國。
cacay a malebut walu a lasubu sepata bataan idaw ku enem a mihcaan A-Mi-Li-Ka (美國) milepacaw midebunga tu Muo-Si-Ke (墨西哥). cacay a malebtu walu a lasubu sebat a bataan idaw ku walu a mihcaan Muo-Si-Ke (墨西哥) A-Mi-Li-Ka (美國) masasulit tu sakakapah, Muo-Si-Ke (墨西哥) pabeli hantu ku amisay tusa a lasubu tulu a bataan a wang pinfun kunli a lala kelicen sipabeli i A-Mi-Li-Ka (美國).
1867年法、英、西班牙等入侵者被趕出墨西哥。1910年民主革命爆發，隔年推翻迪亞斯政權。1914、1916年美國曾派軍入侵墨西哥，兩國一度斷交。1917年頒布憲法，宣佈國名為墨西哥合眾國。
cacay a malebut walu a lasubu enem a bataan idaw ku pitu a mihcaan Fa-Kuo (法國、Ing-Kuo (英國)、Si-Pan-Ya (西班牙) numi tebunga bahbahen patayda i Muo-Si-Ke (墨西哥). cacay a malebut siwa a lasubu cacay a bataan nu mihcaan malawlaw ku balucu misa ada’kalingtuwan, saka tusa a mihcaan belinen nuheni ku Ti-ya-se (迪亞斯) a kawaw. cacay a malebut siwa a lasubu cacay a bataan idaw ku sapat, cacay a malebut siwaw a lasubu cacay a bataan idaw ku enem a mihcaan A-Mi-Li-Ka (美國) miculcul tu hitay midebung tu Muo-Si-Ke (墨西哥), nina tatusaay a kanatal mapudun kani kasasu kapah. cacay a malebut siwaw a lasubu cacay a bataan idaw ku pitu a mihcaan patahekal tu sinfa, mihapu tu kanatal u Muo-Si-Ke (墨西哥) pulung nu kanatal.
* [http://www.cia.gov/ CIA]
* [http://www.mofa.gov.tw/default.html 外交部]
| |||