"Democratic Republic of the Congo" misumad laeday sasizuma

刪去的內容 新增的內容
Sabak5388sasukamu | paanin
Sabak5388sasukamu | paanin
silsil 16:
u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci [[Joseph Kabila]], micakat a demiad sa i 2001 a mihca 1 bulad 26 demiad.
 
Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) (法語:République démocratique du Congo,簡寫為RDC),是位於非洲中部的國家,簡稱民主剛果(DR Congo)、剛果(金)(Congo-Kinshasa)[註 1]。陸地面積約234.5萬平方公里,是非洲第2大(僅次於阿爾及利亞)、暨世界第11大的國家。人口超過8700萬[6],是世界人口第16多、非洲人口第4多的國家,同時是世界人口最多的法語國家。首都暨最大都市為金夏沙。
 
Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) ,Fa-kuw a kamu, République démocratique du Congo, miwada tu nisulitan,”RDC”,i tini i Fey-zhou(非洲)  i tepan nu kanatal, u kamu tu Min-cu-kang-kow(民主剛果)(DR Congo)han, Cang-kow-cing剛果(金)(Congo-Kinshasa)han, tukus nu lala’ kaahebal pakala tu 234.5 a mang ping-bang-kung-li(平方公里), sakatusa tabakiay uynu dada’ i A-rl-ci-li-ya(阿爾及利亞) atu kitakit tu saka sabaw cacay a tabakiay a kanatal, u tademaw malabas tu 8,700 a mangaan i kitakit a tademaw saka sabaw enem ka katuud, Fey-zhou(非洲) a tademaw saka sepat nu katuuday a kanatal, satusa i kitakiday a tademaw saktuuday nu Fa-yu-kow-cia( 法語國家) a kamu nu kanatal, kahenulan a tuse u Cin-sia-sa(金夏沙).
 
【例】
民主剛果的前身為剛果自由邦與比屬剛果,1960年6月30日獨立建國。由於建國時與鄰近稍早獨立的原法屬剛果同樣以「剛果共和國」做為國號,國際社會在兩國名稱後括注首都名稱以作區別,因此又被稱作剛果共和國(利奧波德維爾),簡稱剛果(利)。1964年8月1日改國名為剛果民主共和國。1971年10月27日,時任總統蒙博托為去殖民化而將國名更改為薩伊(法語:Zaïre),1997年5月17日,洛朗·卡比拉領導的剛果解放民主力量同盟攻占金夏沙推翻蒙博托政權,並恢復國名為剛果民主共和國至今。
 
來源:[1]
nu binawlanay a nisakaku Kang-kow-ze-yu-bang(剛果自由邦) kakuniza a sakaput atu By-su-kang-kow(比屬剛果), 1960 a mihcaan enem a bulad tulu bataan a demiad misakaku patizeng tu kanatal, uyni patizeng tu kanatal hasa, atu belaw i saayaway misateket tu uyzaanay u Fa-kow(法國) tungusay nu malecaday tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」, mala u macu’ tu nu kanatal a syakay,i tusaay a kanatal a ni pangangan hawsa, pasu kahenulan a tuse, u ngangan pala u kasazuma , namahini a singangan aca tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」Li-aw-bo-de-wey-lr(利奧波德維爾), Cang-kow-cing剛果(金)(Congo-Kinshasa)han ku ngangan, 1964 a mihcaan pitu a bulad cacay a demiad, pasumat tu ngangan nu kanatal Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國)  han tu, 1971 a mihcaan cacay bataan a bulad tusa bataan izaw ku pitu a demiad i kala cung-tungan ni Men-bo-tuo(蒙博托) u tayzaay micumut a tademaw pasumat han ku ngangan nu kanatal Sa-yi(薩伊)(法語:Zaïre)han, 1997 a mihcaan lima a bulad sabaw pitu a demiad ci Luo-lang-ka-pi-la(洛朗·卡比拉) amikeliday tu Cang-kow-cya-fang-min-cu-li-lang-tung-meng(剛果解放民主力量同盟) micumut mingayaw tu Cing-sya-sa(金夏沙) pabaelin tu ni kuwanan Men-bo-tuo(蒙博托), mahiza a panukas tu ngangan nu kanatal Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) katukuh ayza.
 
民主剛果的前身為剛果自由邦與比屬剛果,1960年6月30日獨立建國。由於建國時與鄰近稍早獨立的原法屬剛果同樣以「剛果共和國」做為國號,國際社會在兩國名稱後括注首都名稱以作區別,因此又被稱作剛果共和國(利奧波德維爾),)[註 2],簡稱剛果(利)。1964年8月1日改國名為剛果民主共和國[8]。1971年10月27日,時任總統蒙博托為去殖民化而將國名更改為薩伊(法語:Zaïre),1997年5月17日,洛朗·卡比拉領導的剛果解放民主力量同盟攻占金夏沙推翻蒙博托政權,並恢復國名為剛果民主共和國至今。
1998年開始的第二次剛果戰爭,讓這個國家滿目瘡痍。因為這場戰爭涉及了9個非洲國家和大約20個武裝勢力,因此也被稱為「非洲的世界大戰」。儘管在2003年簽署了和平協定,但戰鬥仍在該國東部地區繼續。在剛果東部,強姦和其他性暴力的發生率被認為是世界上最高的。這場戰爭自1998年以來造成540萬人死亡。
 
nu binawlanay a nisakaku Kang-kow-ze-yu-bang(剛果自由邦) kakuniza a sakaput atu By-su-kang-kow(比屬剛果), 1960 a mihcaan enem a bulad tulu bataan a demiad misakaku patizeng tu kanatal, uyni patizeng tu kanatal hasa, atu belaw i saayaway misateket tu uyzaanay u Fa-kow(法國) tungusay nu malecaday tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」, mala u macu’ tu nu kanatal a syakay,
 
nu binawlanay a nisakaku Kang-kow-ze-yu-bang(剛果自由邦) kakuniza a sakaput atu By-su-kang-kow(比屬剛果), 1960 a mihcaan enem a bulad tulu bataan a demiad misakaku patizeng tu kanatal, uyni patizeng tu kanatal hasa, atu belaw i saayaway misateket tu uyzaanay u Fa-kow(法國) tungusay nu malecaday tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」, mala u macu’ tu nu kanatal a syakay,i tusaay a kanatal a ni pangangan hawsa, pasu kahenulan a tuse, u ngangan pala u kasazuma , namahini a singangan aca tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」Li-aw-bo-de-wey-lr(利奧波德維爾)[, Cang-kow-cing剛果(金)(Congo-Kinshasa)han ku ngangan, 1964 a mihcaan pitu a bulad cacay a demiad, pasumat tu ngangan nu kanatal Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國)  han tu, 1971 a mihcaan cacay bataan a bulad tusa bataan izaw ku pitu a demiad i kala cung-tungan ni Men-bo-tuo(蒙博托) u tayzaay micumut a tademaw pasumat han ku ngangan nu kanatal Sa-yi(薩伊)(法語:Zaïre)han, 1997 a mihcaan lima a bulad sabaw pitu a demiad ci Luo-lang-ka-pi-la(洛朗·卡比拉) amikeliday tu Cang-kow-cya-fang-min-cu-li-lang-tung-meng(剛果解放民主力量同盟) micumut mingayaw tu Cing-sya-sa(金夏沙) pabaelin tu ni kuwanan Men-bo-tuo(蒙博托), mahiza a panukas tu ngangan nu kanatal Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) katukuh ayza.
 
1998年開始的第二次剛果戰爭,讓這個國家滿目瘡痍。因為這場戰爭涉及了9個非洲國家和大約20個武裝勢力,因此也被稱為「非洲的世界大戰」[9]。儘管在2003年簽署了和平協定,但戰鬥仍在該國東部地區繼續。在剛果東部,強姦和其他性暴力的發生率被認為是世界上最高的[10]。這場戰爭自1998年以來造成540萬人死亡[11][12]
 
1998 a mihcaan malinga’tu tu sakatusa a ngangayaw nu  Congo(剛果), uynian a kanatal mapelpel tuway, zayhan uynian a ngangayaw macalap ku siwaay nu Fey-cow(非洲) a kanatal pakala’ tu 20 ku sibakudangay nu icelang, namahini pangangan han tu “Fey-cow(非洲) a ngangayaw i kitakit u kitakitay” a nu mahini i 2003 a mihcaan masasulit tu sakakapah a letek, nika winikalalebu, mahini tu malalid tunian a kanatal i nuwalian a kakitizaan, mipacici’ mipenec mikacaw tu tatayna atu zumaay tu kakaydihan nu uzip u kapelpel kahizaan i kitakit u sa talakaway, uynian a ngangayaw, namakay 1998 a mihcaan mapatay ku tademaw tu 540 a mang.
 
== '''laylay歷史''' ==
 
現被稱為剛果民主共和國的地區,在8萬年前即有人類居住。早期的歷史開始於剛果班圖人的遷移浪潮,他們在公元前2000年到公元前500年從西北遷移到盆地地區,期間包括前殖民地時期至推翻殖民者時期。班圖人的遷徙取代了本地土著俾格米人,他們將其文化融合進現代剛果南部地區。班圖人從西非地區學習了農業和鐵器的使用方法,以剛果的班圖語系語言為主要方言。
 
ayza nipangangan tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」a kakitizaan, ayaw nu  waluay a mang a mihcaan izaw tu tademaw nu muengay, i saayaw nu kasumamadan a laylay malingatu tu ku Congo(剛果) Ban-tu-cen(班圖人) a tademaw mabulawamin uheni i ayaw nu kasumamadan tu 2000 a mihcaan katukuh ayaw nu kasumamadan tu 500 a mihcaan namakay saetipan nuwamisan mabulaw tayza i masahelingay a kakitizaan, uyniantu a mihcaan pasu nu ayaway mabulaway a mihcaan, katukuh tu pabelin tu micunuday a tademaw, Ban-tu(班圖) a tademaw mabilaw mikitay tu i tizaay nuenengay nu By-ke-mi-zen(俾格米人) binacadan a tademaw, kuheni u lalangawan papulung pacumut tu ayzaay a Congo(剛果) nu timulan a kakitizaan, Ban-tu(班圖) a tademaw namakay satipan  Si-fey(西非) a kakitizaan nu Fey(非 ), minanam tuway tu sakalu atu numukingnay a sadiket atu mikawaw, nu Congo(剛果) Ban-tu(班圖) a kamu ku angangan a kamu.
 
== '''lala’ nu hekal地理''' ==
 
== '''lala’ nu hekal地理''' ==
民主剛果位於中部非洲西部,赤道橫貫其中北部,東接烏干達、盧安達、蒲隆地、坦尚尼亞,北鄰南蘇丹、中非共和國,西界剛果共和國,南界安哥拉、尚比亞。剛果河自東向西流貫全境,另外有烏班基河、盧阿拉巴河等重要支流。東部邊界自北向南有艾伯特湖、愛德華湖、基伍湖、坦干依喀湖和姆韋魯湖等湖泊。
 
Min-cu-kang-ko(民主剛果) i tepanay nu kanatal satipan nu Fey-cow(非洲) , teleklal (赤道) mibaladay nu tepan a nuwamisan, nuwalian matatules tu U-kang-da(烏干達),Lu-an-da(盧安達),Pu-long-di(蒲隆地),Tan-san-niy-ya(坦尚尼亞), nuamisan nu belaw Nan-su-dan(南蘇丹), Cung-fay-cong-he-cow(中非共和國), nusatipan a kenis tuKang-kow-kung-he-kow(剛果共和國), nutimulan a kenis u An-ke-la(安哥拉),San-piy-ya(尚比亞) Kang-ko-he(剛果河) a sauwac, namakay nuwalian pasayza satipan malikit i mahamin nu kanatal, nuzuma izaw ku U-pan-ci(烏班基) a sauwac, Lu-a-la-pa(盧阿拉巴) a sauwac u kahenulan nu likit nu sauwac, nuwalian a lilis nu kenis namakay amis pasayza i nutimulan izaw ku Ay-bu-te(艾伯特) a taku,Ay-de-hua(愛德華) a taku,Ci-u(基伍) a taku,Tan-kan-i-ke(坦干依喀)a taku atu Mu-uay-lu(姆韋魯) a takuan.
 
=== liwliw a kakitizaan位置與地形 ===
 
剛果民主共和國的位置在非洲中部,位於非洲赤道心臟地帶,地大物博,為非洲僅次於阿爾及利亞的第2大國。全國總面積2344858平方公里[20]。北鄰中非共和國,東北和南蘇丹接壤。東鄰東非地塹,峭壁深谷,水深奇秀,與烏干達、坦尚尼亞、盧安達和蒲隆地相接。南與安哥拉毗連,東南界尚比亞,西界剛果。西南部剛果河下游一隅瀕大西洋,海岸線只有37公里長[21]
 
Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) a kakitizaan i teban nu Fa-cow(非洲)nu kanatal , i tiza i Fey-cow(非洲) balicu’ nu teleklalan a kakitizaan, tabaki ku lala’, tabaki ku lala’ aazihan tu aatupan, Fey-cow(非洲) uyni dada’ A-el-ci-li-ya(阿爾及利亞) u sakatusa tabakiay a kanatal, mahamin a kanatal pulung nu hekal a lala’ 2 344,858 Ping-bang-kung-li( 平方公里_) nuwamisan a balaw u Cung-bey-kung-he-ko(中非共和國), nuwalian nuamisan atu Nan-su-dan(南蘇丹) matatules ku lala’, nuwalian a balaw u Dung-bey-kung-he-kow(東非地塹) masaapilis ku ilabu ku diheb, talulung ku nanaum salungan azihen atu U-kan-da(烏干達) Tan-san-ni-ya(坦尚尼亞)Lu-an-da(盧安達) atu pulung-di(蒲隆地) matatulas, nutimulan atu An-ke-la(安哥拉) matatules mababelaw nuwalian nutimulan San-pi-ya(尚比亞), satipan kenis nu Kang-ko(剛果), satipan nutimulan i salikit a sauwac Kang-ko-he(剛果河) , i salikit kalimucu’ Ta-si-yang (大西洋), dadipsan 37 Kung-li(公里) katanayu’ dada’.
 
== '''cen-ce政治''' ==
 
剛果為總統共和制政體,總統由直接普選產生,任期7年,可連選連任一次,為國家元首、政府首腦和軍隊最高統帥,有各部部長任免權,且部長只對總統負責。議會分參議院和國民會議兩院,兩院均有立法權。參議院66席,其中60名由地區選舉團間接選舉產生,另6名給普爾地區待選,任期6年,每3年通過抽籤改選三分之一;國民議會153個議席,由直接選舉產生,任期5年,可連選連任。總統與議會兩院共同擁有立法創議權,但總統無解散議會的權力,國民議會也無罷免總統和彈劾政府的權力。如總統職位空缺則由參議院議長代行其職務。現任總統為德尼·薩蘇-恩格索。
2001年1月18日,洛朗-德西雷·卡比拉被下屬軍官拉什迪·米澤勒(Rashidi Mizele)刺殺身亡,其子約瑟夫·卡比拉回國後接任總統,執政至2019年1月24日。
 
2006年7月30日,剛果(金)舉行總統和國民議會選舉。[23]8月20日,獨立選舉委員會宣布,總統選舉中無人獲得50%以上的選票,約瑟夫·卡比拉和讓-皮埃爾·本巴進入第二輪選舉。[24]10月29日,第二輪總統選舉舉行。[25]11月15日,獨立選舉委員會宣布,卡比拉當選總統。[26]12月30日,安托萬·基贊加被任命為總理。[27]
 
2001 a mihcaan cacay a bulad sabaw pitu a demiad, Lo-lang-de-si-lay-ka-pi-la(洛朗-德西雷·卡比拉) mapatasasa nu saba a sakakaay nu hitay mapacuk mapatay tu ci La-sen-di-mi-ze-le(拉什迪·米澤勒)(Rashidi Mizele), u wawa nu Ye-se-fu-ka-la-pi(約瑟夫·卡比拉) taluma  i kanatal mala Cung-tung(總統), mikawaw katukuh i 2019 a mihcaan 1 a bulad 24 a demiad.
 
2006 a mihcan 7 abulad 30 a demiad, Kang-ko-cing(剛果金) mikawaw ku Kung-tung(總統) atu Ko-mi-iy-huay(國民議會) amisingkiw, 8 a bulad 20 a demiad, misaketeday misingkiw ku Uay-yuan-huay(委員會) sakamusa,pasingkiwan tu Kung-tung(總統) nayay ku pakaalaay tu 50% kaipapaw a paya,  ci Ye-se-fu-ca-pi-la(約瑟夫·卡比拉) atu Zang-pi-i-rlben-pa(讓-皮埃爾·本巴) misingkiw aca tu sakatusa apisingkiw 10 a bulad 29 a deniad, sakatusa makakutay misingkiw tu a a Kung-tung(總統) 11 a bulad 15 a demiad, misatekeday misingkiway a uay-uang(委員) sakamusa, ci Ka-pi-rl(卡比拉) ku masingkiway a Kung-tung(總統),12 a bulad 30 a demiad, ci An-tuo-ban-ci-can-cia( 安托萬·基贊加) mala u Cung-li(總理).
 
cin-ci經濟
Congo(剛果) u cung-tung-kung-he-ze(總統共和制) ni palekecan nu zen-bu, u cung-tung u nisingkuwan, pitu a mihcaan ku kala cung-tung kapah malalit misingkuw kina cacay aca u cung-tung a kanatal, talakawang a tapang nu kanatal(國家元首) mikeliday tu cenbu a tademaw atu satalakaway nu hitay a tademaw u sakaku kaput nu hitay a hitay nu sakakaay(政府首腦和軍隊最高統帥), caay pikuwan, u sakakaay nu kanatal a uyza situngusy tu cung-tung dada’,u kasaupuan nu cence amicayzi sakatusa a picaygian a giing(議會分參議院) atu nu binawlan a pikaygi(國民會議) tusa a yung(院), situngus tuni hulic sakatusa a pikaynian a pikaygi (參議院) 66 ku aenengan u zuma 60 ku tademaw u nikakitizaan misingkiw pabesut ku nisikiuwan tu kya a tahkal, u zuma 6 a tademaw pabelin tu Pu-rl(普爾) a kakitizaan  amisingkiw, 6 a mihcaan ku palatapangay, pay tuiu a mihcaan nama awas tu nitusiyan, pasumat nisingkuw tulu pala cacay han, nu binawlan a pikaygi(國民會議) 153 ku aenengan nu(議席), kya kapah tu misingkuw 5 a mihcaan kunikalatapang kapah lalit asa amisingkuw lalit asa palatabang, cung-tung atu pitatengilan tu kawaw nukanatal(議會) tusa a situngus tuni hulic sakatusa a pikaynian a pikaygi (參議院)yunh(院) mapulung izaw ku nu hulic tu nu pitatengilan tu kawaw nukanatal(議會)sakuwan ,nika u總統 caay kasitungus a palasawat tu pitatengilan tu kawaw nukanatal(議會), Ku-min-yi’-huy(國民議會) caay yaca kasitungus mipaales tu Cung-tung(總統) atu amikuwan tu paales tu cenbu(政府) a sakuwan,mahizaay  u nayaay Cung-tung(總統) u Can-yi’-yuan-yi’-zang(參議院議長) ku mikutayay tu kawaw, nu ayzaay a Cung-tung ci  De-ni-sa-su-en-ke-suo(德尼·薩蘇-恩格索).
 
自1980年代中期以後,剛果的礦產資源已經大幅減少,雖然在1960年獨立後是繼南非之後非洲第二個工業化國家,但是它誇大了「高速」發展中的採礦業和農業部門的勞動生產率。第一次和第二次剛果戰爭及1996年開始的衝突[34]大大地衰弱了剛果的國民產值和財政收入,並給國庫增加了高額外債。數次戰爭共造成500多萬人喪生,其引發的饑荒和疾病導致該國約三分之二的人口營養不良。
現行憲法於2002年1月20日全民公投通過,為該國歷史上第八部憲法。獨立後長期由剛果勞動黨一黨執政,該黨於1969年12月31日由已故總統馬里安·恩古瓦比創立,宣稱為共產主義政黨。1990年宣布放棄馬克思列寧主義,並開放黨禁。該黨在1992年多黨制選舉到1997年10月內戰結束間曾退居在野黨。
 
經濟
ayzaay pikawaw tu hulic i 2002 a mihcaan cacay a bulad tusa bataan a demiad makaawas u tademaw ami singkiwuynian a kanatal I laylay, sakawalu ani hulican ahamin u tademaw pahulican, namisateket hasa matenes u Congo-law-dung-dang-yi-dang(剛果勞動黨 一黨) mikawaway, uynian a sakaput a dang i 1969 a mihcaan sabaw tusa bataan a bulad tulu bataan izaw ku cacay a demiad, yuza mabelecay a Cung-tung(總統) ci Ma-li-an-en-ku-wa-pi(馬里安·恩古瓦比) ku patizenay sakamu sa mala u Kung-san-ku-yi’-cen-dang(共產主義政黨).1990 a mihcaan sakamu sa amiales tu Ma-ce-se-liye-nien-ku-yi’(馬克思列寧主義), atu mihulak tuni u satezepan a dang, uynian a sakaput i tini i 1992 a mihcaan kayadah nu tang-ce(黨制) nisingkiw  katukuh 1997 a mihcaan cacay bataan a bulad tu ngangayaw nu lalabu pahecek tu nanialesay nuengengaay nu zumaay a sakaput.
 
makay 1980 a mihcaan a tepan nu ciday hausa,  Congo(剛果) a 礦產 nulaculan mawada tu, kanahatu i 1960年 namisateket tulin i Nan-bey(南非) hausa Fa-cow(非洲) a sakatusa ku kikay kusi nu kanatal, nika satabaki satu uyni kasakalamkam a malahat u mikimmay atu miba’tuay atu malukay u niu kange’luan kaizaw, saayaway atu sakatusa pingangayaw nu Congo(剛果) atu1996年 mmalinga’tu tu macacukah, tabaki satu kini sakalawacu’ nu Congo(剛果) a tademaw nu kanatal nisangaan a aca atu caysan nu kanatal nu micumuday, a pabelinen ku suku nu kanatal micunus tu ku talakaw, tu ku nu nutawan a kinapinanay tu a ngangayaw, mapatay tu 500 a man kakatuud nu  mapatayay a tademaw, malilit tu a makunga’lay( 饑荒) atu imelang uynian a kanatal, pakala tu tulu (三分)a tusa ku tademaw caay ka kapah ku uzip.
== '''lala’ nu hekal地理''' ==
剛果處於非洲中西部。東部和南部以剛果河及其支流烏班基河為界河,同剛果民主共和國相鄰。西部與加彭接壤,北部則同喀麥隆、中非共和國為鄰。西南接安哥拉。大西洋海岸線較短。
 
malukay農業
首都布拉薩市位於剛果河畔,同剛果民主共和國的首都金夏沙毗鄰。
 
剛果民主共和國是一個農業國家,農業發展具有很大潛力。由於境內氣候溫濕,土地肥沃,因此農產品十分豐富,大多數為熱帶農作物,主要的農產品有棕櫚樹,其所產製的棕櫚油佔重要地位。此外也盛產咖啡、可可、椰子、棉花、菸葉、稻米、蔬菜、鳳梨、玉蜀黍、甘蔗、落花生、橡膠、香蕉和茶葉等。
北部屬剛果盆地,海拔約200~300米,多沼澤;南部是海拔500~1000米的高原,沿海有狹窄低地。
 
剛果民主共 u malukay a kanatal, malahad發展 tu nikalukan, u lalabu nu kanatal masenged sidamek tu lala’ mahini u nikalukan atuud yadah satu, hatu i kakuti’ay paluma’, u ngannganan nu nipalumaan u a zung-gu-su(棕櫚樹) a kilang, misangatu zung-gu(棕櫚) a simal u kahenulan  kuni , uyza satu nipalunaan nu kuhy(咖啡) ce-ce(可可)、sanasay(椰子),kupa(棉花),papah nu katasaku(菸葉),tipus(稻米),lami’(蔬菜), padingat(鳳梨), kubkub(玉蜀黍), tebus(甘蔗), kalitang(落花生),galasu(橡膠), paza’(香蕉) atu uza(茶葉)amin.
Congo(剛果) i tuniay Fay-cuw(非洲) tepanay satipanay,nuwalian atu nutumulan Congo(剛果) a sauwac atu u saciliw nu sauwac U-pan-ci(烏班基) a sauwac malaulilis nu saauwac, malecatay Democratic Republic of the Congo(剛果民主共和國) malamelaw, satipan atu Cia-pung(加彭) matatules ku lala’, nuwamisan sakalecat tu Ce-may-lung(喀麥隆),Cung-fay-kung-he-kuw(中非共和國) malabelaw,satipan nutimulan matatulas tu An-ke-la(安哥拉) Ta-si-yang( 大西洋) a dadipasan apuyu’.kahenulan a tuse u Pu-la-lung(布拉薩) a tuse i tini i Congo(剛果) nu sauwacan, malecatay tu Democratic Republic of the Congo(剛果民主共和國) a kahenulan a tuse mababelaw tu Cing-sia-sa(金夏沙).
 
tademaw人口
nuwamisan tungusay nu Congo(剛果) masahelungay a lala’, u talakaw nu buyu’ pakala tu 200~300 mi, tasutasunay a lala’,nutumulan a talakaw nu buyu’500~1000 mi ku tilakaw nu butu’, u lilies nu bayu mabebet i sasa ku lala’.
 
據2016年人口統計資料,剛果民主共和國境內共計有254個部族,以班圖語系為語言的約占總人口的84%,主要為剛果族、恩加拉族、盧巴族、蒙戈-恩庫恩杜族、隆達族、蘇古族等,其餘為講蘇丹語的阿贊德族和尼洛特語系的阿盧爾族和俾格米人等;官方語言為法語,主要語言有林加拉語、基剛果語、契盧巴語和斯瓦希里語。居民中55%信仰天主教,35%為新教,其他宗教共計10%。
== '''cing-ci經濟''' ==
剛果共和國經濟包括農業和手工業,工業部門以石油和相關產業為主,已經替代林業成為剛果支柱產業。1980年代,由於石油價格上漲,剛果的國民生產總值以百分之五的速度增長,成為非洲增長最快的國家之一。1994年,非洲法郎暴跌50%,導致1994年全年通貨膨脹率達到61%。自此後剛果開始在世界銀行和國際貨幣基金組織的支持下進行經濟改革。1997年由於內戰爆發,改革中止。現任總統上台後表示了繼續私有化改革的意願,但因為石油價格的波動和政局一直不穩定,現政府在內政和經濟方面仍然處境艱難。於2018年6月22日成為石油輸出國家組織的成員。
 
tutuc tu 2016 a mihcaan年 pulung nisulitan a tademaw Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) i lalabu nu kanatal pulung izaw ku 254個 ku ni kasaniyazu’ nu binacadan, Pang-tu a kamu(班圖語系) a kamuan musakamuay tuynian a kamu pakala tu pulung 84% ku tademaw, Congo(剛果)a binacadan, Nen-ciy-la a binacadan(恩加拉族), Lu-pa a minacadan(盧巴族), Men-ke-en-ku-en-tu a men-ke-en-du a minacadan(蒙戈-恩庫恩杜族), Lung-da a binacadan(隆達族), Su-ku a binacadan(蘇古族) amin, u liwan satu u kamu Su-dan a kamu(蘇丹語)A-can-de a binacadan(阿贊德族) atu Ni-lu-de a kamu(尼洛特語系)A-lu-rl a binacadan (阿盧爾族) atu Pa ke-mi a banacadan(俾格米人)amin, kamu nu kanatal u  Fa a kamu(法語), angangan a kamu izaw ku Lin-ciy-la a kamu(林加拉語)Ci-kang-ku a kamu(基剛果語) Ci-lu-pa a kamu(契盧巴語) atu Se-wa-si-li a kamu(斯瓦希里語), u binawlan 55% ku u Tin-si-kiw,35% u baluhay a singku, nu zumaay pulung 10%. [https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%88%9A%E6%9E%9C%E6%B0%91%E4%B8%BB%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD]
剛果共和國 a cing-ci pasu nikalukan atu nalimaan, nukusian nu simalay atu mahiniay u nilaculan ku nganngaan, mapakutay tu nu kilangay mala u nu Congo(剛果) tu nitukelan a nilaculan, 1980 a mihcaan u simal nu kazizeng makakat tu ku aca Congo(剛果) nu ni u nisangaan nu kanatal a tademawpulung tu lima(國民生產總值以百分之五) kalamkan sa a makakat, malau Fay-cuw(非洲) sakalankamay makakat a kanatal,1994 a mihcaan ,Fay-cuw-fa-lang(非洲法郎) a kalisiw maselap(暴跌) tu 50%, malalit 1994 a mihcaan paymihcaan mabuwah katukuh 61%, namahizaas Congo(剛果) malingatu tu I kitakit a kingku atu kitakit a kalisiw, Ci-ceng-cu-ce(基金組織) tu pidama’ (支持)mimikawaw tu misapasumat tu cing-ci ,1997 a mihcaan mabuwah kungangayaw ku lalabu,masatezep tu kuni kasumat ayzaay a Cung-tung(總統) hinisa tulin sa maydih tu nu uzipay amipasumat nika zayhanku aca nu simal taoaoaw tasasa’ nayay ku pinang atu zen-bu caay katanetek, ayzaay a zen-bu lalabu nu pikawaw atu cing-ci mahizatu mangelu’,2018 a mihcaan eneng a bulad tusa bataan izaw ku tusa a demiad mala u Se-iyu-su-cu-ku-ciy-cu-ce(石油輸出國家組織) a tademaw.
 
=='''malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan'''==
第72行 ⟶ 第86行:
* [http://www.mofa.gov.tw/default.html 外交部]
* [https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_current_heads_of_state_and_government List of current heads of state and government]
*中文維基百科:剛果民主共和國:[https://zh.wikipedia.org/zh-twwiki/%E5%88%9A%E6%9E%9C%E6%B0%91%E4%B8%BB%E5%85%B1%E5%92%8C%E5%9B%BD https]
[[kakuniza:Sabak Nubu]]