"Democratic Republic of the Congo" misumad laeday sasizuma

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci [[Joseph Kabila]], micakat a demiad sa i 2001 a mihca 1 bulad 26 demiad.

 

 

Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) ,Fa-kuw a kamu, République démocratique du Congo, miwada tu nisulitan,”RDC”,i tini i Fey-zhou(非洲)  i tepan nu kanatal, u kamu tu Min-cu-kang-kow(民主剛果)（DR Congo）han, Cang-kow-cing剛果（金）（Congo-Kinshasa）han, tukus nu lala’ kaahebal pakala tu 234.5 a mang ping-bang-kung-li(平方公里), sakatusa tabakiay uynu dada’ i A-rl-ci-li-ya(阿爾及利亞) atu kitakit tu saka sabaw cacay a tabakiay a kanatal, u tademaw malabas tu 8,700 a mangaan i kitakit a tademaw saka sabaw enem ka katuud, Fey-zhou(非洲) a tademaw saka sepat nu katuuday a kanatal, satusa i kitakiday a tademaw saktuuday nu Fa-yu-kow-cia( 法語國家) a kamu nu kanatal, kahenulan a tuse u Cin-sia-sa(金夏沙).

 

 

民主剛果的前身為剛果自由邦與比屬剛果，1960年6月30日獨立建國。由於建國時與鄰近稍早獨立的原法屬剛果同樣以「剛果共和國」做為國號，國際社會在兩國名稱後括注首都名稱以作區別，因此又被稱作剛果共和國（利奧波德維爾）[註 2]，簡稱剛果（利）。1964年8月1日改國名為剛果民主共和國[8]。1971年10月27日，時任總統蒙博托為去殖民化而將國名更改為薩伊（法語：Zaïre），1997年5月17日，洛朗·卡比拉領導的剛果解放民主力量同盟攻占金夏沙推翻蒙博托政權，並恢復國名為剛果民主共和國至今。

i tusaay a kanatal a ni pangangan hawsa, pasu kahenulan a tuse, u ngangan pala u kasazuma , namahini a singangan aca tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」Li-aw-bo-de-wey-lr（利奧波德維爾）[, Cang-kow-cing剛果（金）（Congo-Kinshasa）han ku ngangan, 1964 a mihcaan pitu a bulad cacay a demiad, pasumat tu ngangan nu kanatal Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國)  han tu, 1971 a mihcaan cacay bataan a bulad tusa bataan izaw ku pitu a demiad i kala cung-tungan ni Men-bo-tuo(蒙博托) u tayzaay micumut a tademaw pasumat han ku ngangan nu kanatal Sa-yi(薩伊)（法語：Zaïre）han, 1997 a mihcaan lima a bulad sabaw pitu a demiad ci Luo-lang-ka-pi-la(洛朗·卡比拉) amikeliday tu Cang-kow-cya-fang-min-cu-li-lang-tung-meng(剛果解放民主力量同盟) micumut mingayaw tu Cing-sya-sa(金夏沙) pabaelin tu ni kuwanan Men-bo-tuo(蒙博托), mahiza a panukas tu ngangan nu kanatal Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國) katukuh ayza.

 

 

1998 a mihcaan malinga’tu tu sakatusa a ngangayaw nu  Congo(剛果), uynian a kanatal mapelpel tuway, zayhan uynian a ngangayaw macalap ku siwaay nu Fey-cow(非洲) a kanatal pakala’ tu 20 ku sibakudangay nu icelang, namahini pangangan han tu “Fey-cow(非洲) a ngangayaw i kitakit u kitakitay” a nu mahini i 2003 a mihcaan masasulit tu sakakapah a letek, nika winikalalebu, mahini tu malalid tunian a kanatal i nuwalian a kakitizaan, mipacici’ mipenec mikacaw tu tatayna atu zumaay tu kakaydihan nu uzip u kapelpel kahizaan i kitakit u sa talakaway, uynian a ngangayaw, namakay 1998 a mihcaan mapatay ku tademaw tu 540 a mang.

ayza nipangangan tu Kang-kow-kung-he-kow「剛果共和國」a kakitizaan, ayaw nu  waluay a mang a mihcaan izaw tu tademaw nu muengay, i saayaw nu kasumamadan a laylay malingatu tu ku Congo(剛果) Ban-tu-cen(班圖人) a tademaw mabulawamin uheni i ayaw nu kasumamadan tu 2000 a mihcaan katukuh ayaw nu kasumamadan tu 500 a mihcaan namakay saetipan nuwamisan mabulaw tayza i masahelingay a kakitizaan, uyniantu a mihcaan pasu nu ayaway mabulaway a mihcaan, katukuh tu pabelin tu micunuday a tademaw, Ban-tu(班圖) a tademaw mabilaw mikitay tu i tizaay nuenengay nu By-ke-mi-zen(俾格米人) binacadan a tademaw, kuheni u lalangawan papulung pacumut tu ayzaay a Congo(剛果) nu timulan a kakitizaan, Ban-tu(班圖) a tademaw namakay satipan  Si-fey(西非) a kakitizaan nu Fey(非 ), minanam tuway tu sakalu atu numukingnay a sadiket atu mikawaw, nu Congo(剛果) Ban-tu(班圖) a kamu ku angangan a kamu.

 

民主剛果位於中部非洲西部，赤道橫貫其中北部，東接烏干達、盧安達、蒲隆地、坦尚尼亞，北鄰南蘇丹、中非共和國，西界剛果共和國，南界安哥拉、尚比亞。剛果河自東向西流貫全境，另外有烏班基河、盧阿拉巴河等重要支流。東部邊界自北向南有艾伯特湖、愛德華湖、基伍湖、坦干依喀湖和姆韋魯湖等湖泊。

 

Min-cu-kang-ko(民主剛果) i tepanay nu kanatal satipan nu Fey-cow(非洲) , teleklal (赤道) mibaladay nu tepan a nuwamisan, nuwalian matatules tu U-kang-da(烏干達),Lu-an-da(盧安達),Pu-long-di(蒲隆地),Tan-san-niy-ya(坦尚尼亞), nuamisan nu belaw Nan-su-dan(南蘇丹), Cung-fay-cong-he-cow(中非共和國), nusatipan a kenis tuKang-kow-kung-he-kow(剛果共和國), nutimulan a kenis u An-ke-la(安哥拉),San-piy-ya(尚比亞) Kang-ko-he(剛果河) a sauwac, namakay nuwalian pasayza satipan malikit i mahamin nu kanatal, nuzuma izaw ku U-pan-ci(烏班基) a sauwac, Lu-a-la-pa(盧阿拉巴) a sauwac u kahenulan nu likit nu sauwac, nuwalian a lilis nu kenis namakay amis pasayza i nutimulan izaw ku Ay-bu-te(艾伯特) a taku,Ay-de-hua(愛德華) a taku,Ci-u(基伍) a taku,Tan-kan-i-ke(坦干依喀)a taku atu Mu-uay-lu(姆韋魯) a takuan.

 

剛果民主共和國的位置在非洲中部，位於非洲赤道心臟地帶，地大物博，為非洲僅次於阿爾及利亞的第2大國。全國總面積2344858平方公里[20]。北鄰中非共和國，東北和南蘇丹接壤。東鄰東非地塹，峭壁深谷，水深奇秀，與烏干達、坦尚尼亞、盧安達和蒲隆地相接。南與安哥拉毗連，東南界尚比亞，西界剛果。西南部剛果河下游一隅瀕大西洋，海岸線只有37公里長[21]。