"Dawu" misumad laeday sasizuma

刪去的內容 新增的內容
Kimli mikusasukamu | paanin
Kimli mikusasukamu | paanin
silsil 1:
[[tangan:Dawu Township.svg|thumb|Dawu]]
 
'''Dawu''' (Hulam a sulit: 大武鄉) a sakuwan ku [[Taitung]]. kumud nu kalesakan, 62.59 km². (kalesakan(kalesakan nu linpanti 5.7 km², kalesakan nu pawliwti 43.47 km²), u kasabinawlan, 4,435 ku [[tademaw]]. u kasalumaluma’ sa, 1,781 ku luma’. ilabu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 3,151 ku ingcumin a tademaw. u kasabinawlan, Pakalatu 71% (Paiwan) ku kasabinawlan. u Paiwan ku sakalaniyazu’.
 
== nikasakuwakuwan ==
silsil 11:
大武鄉(排灣語:Palangoe)位於台灣臺東縣東南方,北臨太麻里鄉,東濱太平洋,西及南鄰達仁鄉,為台灣東西部之間的重要交通孔道。
 
ina Dawu hananay a kenis sa, (nuu Palangoe)kamu anu kamuPaiwan: saPalangoe), i nu Taywanay pusungkuPusungku sawalian masatimul ku eneng, micapi tu ya TaimaliTay-ma-li a kitidaan nu kenis, kawalian sa u TaypingTay-ping-yang a bayu, nutipan atu nu masatimu malbiyaw tu ya Daren (達仁鄉) a kanis, masa nu kasawalian atu nutipanay nu Taywan kasahenulan a cacaliwayan nu kakaydaan a dadan.
 
本鄉背倚中央山脈,山地多平原少,有大武溪、烏萬溪、朝庸溪,氣候主要屬熱帶季風氣候,但隨海拔高度不同仍有所差異。鄉內居民有原住民排灣族、閩南、客家、新住民等多元族群,產業以農業及漁業為主,工商業並不發達。
 
nudikudan nu kitidaan sa ya Cung-yang(中央) hananay a buyu’buyu’anbuyubuyu’an, u masabuyu’ay ku nikakiyadah tu enal, idaw kya Dawu a sauwac, UwangU-wang a sauwac, Caw-yung a sauwac, u demiad sa masanumasa nu kacaledesan nu puu’ay pimihmihcaanpaymihmihcaan, nika sikacaay kalecad nu katalakaw nu buyu’ sa caay tu kalecad ku demiad. i labu nu kenis sa idaw ku yin-cu-min ya Paiwan, Layak, ngayngayNgayngay, atu mahkatayniay nu dumaay kanatalay a tademaw, u sakasilacul nu kaidaw sa, u nu malukay atu nu pahabayay tu buting ku sakasitungus, u sakay nu pakusiay atu musamukingay sa caay kalukedaw.
 
歷史 sakay nu likisi
 
歷史== sakay nu likisi (歷史) ==
大武鄉早期為排灣族原住民的活動範圍,舊稱「巴塱衛」,排灣族語意即「拿棒子打」。早年排灣族自山區移居大武溪口附近時,為避開無法利用的沼澤、溼地,便會以棒子敲打加以鑑定,故得名。
 
ina Dawu a kenis sa namakay i kasumamadan sanu PaywanayPaiwanay a binacadan a pilatlatan a kakitidaan, malumanay a nipangangan sa u (Palang"Pa-wiy)lang-wi" han, nakamuan nu PaywanPaiwan a binacadan sa u ("midekec tu sapekpek sananay)" saa imi. i mahida sa u PaywanPaiwan hananay a binacadan namakay i buyubuyu’an a kitidaan mabulaw, taynien i tapiingan nu Dawu a sauwac, miliyas tu sikacaay a enengan nu lanulanuan sa, midikec tu unuc mipekpek tu sakacaay kaelul, sakatineg tu icuwai cuwa ku nipabacu, kyukiyu mahini ku kasingangan i hekal.
 
日治時期,將此地易名為「大武」,於1920年設置區役場,1937年改設大武庄,劃歸台東廳台東郡管轄。戰後合併原台東郡蕃地部份設台東縣大武鄉,1946年將山地部分劃分出來,另設達仁鄉至今。
 
i kadipunankaDipunan a nipikuwan sa, sipasumaden tu kina kitidaan tuyatu ya ("Dawu)", iti 1920 a mihcaan sa patideng tu zimusiwyakuba, i 1937 a mihcaan pasumad hantuhan tu a patideng tuyatu ya Dawu hananay a niyadu’, sipainien palanupala nu pusungayPusungay a mamikuwan, nadikudan nu nikalalais sa, pulung han tu nu layakLayak atu nu yin-cu-minay a kenis patideng tina Dawu hananay, 1946 a mihcaan sa sipalatusaen a patideng tu kenis, katukuh ayda ku nipatideng tina Daren hananay a kenis.
 
醫療 u sakay nu sapaising
 
醫療== u sakay nu sapaising (醫療) ==
大武鄉目前尚屬臺灣的無醫鄉之一,鄉內設有的公立醫療院所,僅有位於大武村的大武衛生所。距大武鄉最近的公立醫院,是往北約60公里,位於台東市的衛生福利部台東醫院。
 
u Dawu hananay a kenis sa sakaaydaay nikaidaw tu sapaising kainayian a masausi i Taywan, sakay nu kenisay a sapaising sa, uyda sa u nu pakumcedaypakumeceday i niyadu’ nu Dawu. u sakacapian nu tabakiay a sapaising sa, pasay nu amisan hakay makaala tu 60enemay a kunglibataan a kung-li kabaad nu caculilan, ya nu pusungayPusungay a pakakumeceday a paisingan, u kitidaan sa i tukay nu Pusung siaadihan nu tademaw a tayda.
 
 
旅遊 u aidangan
 
== u aidangan (旅遊) ==
浸水營古道,又稱三條崙古道。
 
u YingshuiyingCing-shuy-ing hananay a caculilan atu sakayakayan a dadan, idaw aca ku nipangangan tu ya masatuluay nu kasumamadanSan-tyaw-lun a cacaliwayan a dadan han.
 
 
歷史 sakay nu likisi
 
 
歷史=== sakay nu likisi (歷史) ===
因1874年發生牡丹社事件,清廷遂展開了闢建開山撫番的工程,當地原住民排灣族政權商榷後,開鑿了幾條通往後山的越嶺道。1882年,清朝官員周大發等人負責監修這條平埔族馬卡道族人移民東部之路,當初古道起點附近有三條崙石頭營的屯軍負責古道防務,因此清代地方誌將此道稱為「三條崙道」。
 
namakay i 1874 a mihcaan nasikawawna sikawaw tu ya MutanMu-tan hananay a pingayaw a kawaw sa, u kalahungtian a mamikuwanay sa , idaw ku nipisangaannipisanga’an nu sapadadan tu sikalihalay tayda i pusungPusung atu Pingtung, itidaayi tidaay tu a binacadan mamin a matatengil tu sakikawaw, nudikudan sa mikukkut tu kakaydaan i nu sakatayda inakai naka. i 1882 a mihcaan, u tapang nu mamikuwanay nu hulamHulam ci Cow-ta-huwa a tademaw, cinida ku mamikantukay sikining tu misakapah a misapal tu sikayda, sapangaay a kaydaan nu tangabulanTangabulan ya MakaMa-ka-taw hananay a binacadan mabulaw tayda i pusungkuPusungku, i mahida sa kalingatuan nu sacumud a kitidaan idaw ku tuluaySan-tyaw-lun ba’tuway nu hitayay a pisebeng a kalahitayan, simuku tu cacekulan tu canacanan miading, kyukiyu u kakitidaan nu imahidaayi mahidaay sa sipangangan han tuyatu (masatuluayya a(San-tyaw-lun kakaydaan a dadan han).
 
 
當時身亡的官兵埋於忠英祠。清末時期包括八通關古道在內的多條古道都迅速廢棄,只有三條崙道路暢通無阻。胡適的父親胡鐵花於光緒十八年曾在台灣任職台東知州,當時便是利用這條古道過去台東述職。
 
imahida sa u mabelecay nu hitay sa sipitadem i masayiyungan a papadenga a kitidaan. i dikudikudan nu masahungtiay a nipikuwan sa, kaylabu nu ya Batongguan kasumamaday a dadan pasukiyadahay nudumaay a dadan, mamin kasenun sa siales caay tu sikaydaan, uyda satu ya masatuluay nu cacunmudan a dadan ku sikayda i pusungPusung, macaluay ku nipicaliway nu kalalacalan. u sikatinengan a tademaw ci Hu-tehuwa wama ni Huse hananay, iti ya kuwang-si 18 a mihcaan sa, na i Taywan pusungPusung malamikeliday a tapang, kutusisa uynian kasumamaday a dadan ku sikatayda i pusungPusung a musakawaw.
 
 
 
日治時期,日本人亦六次修建清朝的三條崙道,使之成為理番道路,用來控制當地原住民排灣族,也因為道路經過的最高警備據點浸水營駐在所於1901年設立,此後路名改稱為浸水營越嶺道。經拓建的浸水營越嶺道路徑大致與三條崙道相同,當時是東部水牛、黃牛向西部輸出的唯一通道,同時也是東、西部往來的電報及郵遞路線。
 
i kadipunan a ziday nipikuwanan sa, u dipun a tademaw nakinaenem a misakapah a misanga, tu niya kahulamanay a masatuluay a sasebengan nuhitay a sikayda nu dadan, sikayda a mamikuwan tu binacadan nu yin-cu-min, u sapikelec tu kacaay pisulul nu balucu’ nu PaywanayPaiwanay a binacadan, nau kakaydaan a maycaliway tiya satalakaway a picekulan a sasebengan, ya nuhitayay a kitidaan i 1901 a mihcaan a mapatideng, nudikudan sa pasuman han a muliyaw a sipangangan, tu ya Cing-sewiy-ying sikayakayan tu buyu’ a dadan, nanikayzuan saahebalan kya dadan sa, u nikayda sa sikalecad tu nu ayaway a sapicaliway tu masatuluay a dadan, imahida sa u nu walianay a katalalan atu kaduh sipatayda i nutipan a kitidaan, mala sacacayay a kalalcay nu pisiwbay a dadan, kutusisa masanu walianay, nutipanay kalalacal nu tengpu, atu nu yubingay a pakatukuh a sikay nu caculilan.