u masiwatiday a ziday
u masiwatiday a ziday(失竊的一代)
mikawaway-kalumyiti
u austaliya a kanatal sa u yadahay a binacadan a kasaupu a kanatal. itini kiyadahen ku tulu a lasubu ku caay kalecadlecad a kamu. yadah ku binacadan itini, atu pakacuwacuwaay a tademaw mabulaway tayni. yu sumamad u seybu nu austaliya(澳洲政府) simahiniay a lekakawaw, itizaay a tademaw a nu amuhuan a kamu ku sapisakamu. sapicatu ku zumaay a kamu sa. u kanatal nu heni, a cacay ku kamu, cacay ku lalangawan, a cacay ku pisiket. maydih kuheni a kalamkam mahahiya itiza ku binacadan, alaen nu seybu nu awstaliya ku wawa nu binacadan. hini sa kuheni, nanuadidi malingatu pasubanaen ku wawa, a caay tu kala binacadan sa. patayzaen i kaliyuhan a kakitizaan ku wawa nu binacadan, misabaluhay pasubana’, aminanam kuheni tu kamu nu amuhuan, amisiket tu nu amuhuan a kyukay. tu patayzaen kuheni i luma’ nu sanglacay a tademaw, atu kyukay atu inayay ku ina atu ama a kasaupuan nu adiwawa. itiza minanam kuheni tu kamu nu amuhuan, amatineng tu lalangawan nu amuhuan. daecus musakamu tu kamu nu binacadan, daecus mudadiw tu dadiw nu niyazu’ay, nayi tu ku ina nuheni, nayi tu ku ngangan nuheni, daecus tu malalicay tu niyazu’ay. caay tu kalihaday ku balucu’ nu adiwawa, anu lihaday aca ku kakitizaan nuheni, mabecul tu ku kan nuheni, nika malalum tu ku balucu’. maydih kuheni tayza ci inaan nuheni, nika maliyuh kuheni icuwa ku uzip hakya. a enem a bataan a mihca ku mahiniay a lekakawaw katenes. pacici’ han kuheni mapawan tu kamu nuheni, atu lalangawan nuheni. caay ka u sanglacay a tademaw caay ka u binacadan kuheni. daecus a pasubana’en tu binacadan a cyawyu a tademaw, u masiwatiday a ziday han pangangan. u mahiniay a lekakawaw nu seybu nu awstaliya, caay ka kapah ku nikauzip nuheni. hang cikasa ku sanglacay a tademaw i tu henian, matenes tu mapawan tu lalangawan nuheni caay kalihaday malawlaw tu ku balucu’ nuheni, izaw tu tahadauc mikilim tu naayaway a luma’ nuheni, atu tineng tu uzip nuheni. katukuh i 2008 a mihca, u cungli nu awstaliya(澳洲總理) misumimaseyn tu binacadan. hini sa ciniza, "a misumimaseyn kaku tu itiniay a binacadan, u sabalakiay i likisi nu tademaw, micemek kaku tu katukuh ayza izaw henay a lalangawan. miliyaw kita mizateng tu kacaay kamecel a kawaw, yu sumamad u seybu nu mita i tini i likec atu lekakawaw, tu sakangelu’ atu sipen a misumimaseyn kaku. mikutay kaku tu sumamaday a seybu misumimaseyn. mikutay tu ayzaay a seybu, ayza malingatu a caay tu kahiza naayaway caay kamecel ku kawaw. naayaway a kawaw caay kakasunun sa makapah ku kawaw, itini tu binacadan, nipisumimaseyn nu cungli u nu likisi tu a zikan. matineng kita tu likisi, caay ka u sapinayat tu linges, sapinanam ita a miliwkay a masasungaay. yadah ku mikilimay tu uzip niza, ayza yadah tu caay pakatepaay tu luma’ niza, mabilil kuheni midama tu cyawyu atu keynli nu binacadan, midiput tu iluciluc nu binacadan.
澳洲是一個由許多族群所組成的國家。這片大陸至少有三百種以上不同的語言。這裡有很多原住民族群，以及從不同地方移居的外國人。過去的澳洲政府實行一項政策，這個政策讓人民普遍使用西方的語言，減少使用其他語言。他們希望，國家只有一種語言、一種文化、一種信仰。為了讓原住民族可以更快的融入社會，澳洲政府帶走很多原住民的小孩。他們認為澳洲從小時候候開始教育小孩，小孩就不會成為原住民。原住民的孩子被帶到完全陌生的環境，重新教育，他們學習西方的語言，信奉西方的宗教。然後他們被送往白人的家庭、教會以及孤兒院。在那裡他們學著西方的語言，認識西方的文化。被禁止說母語、禁止唱家鄉的歌。他們失去母親，失去名字，失去與家鄉的連結。孩子們時常感到不安，雖然他們所在的地方很安全，也有食物可以溫飽，但他們還是很悲傷。他們想回到媽媽身邊，卻又不知道自己在什麼地方。這是一個長達六十多年的政策。他們被迫遺忘自己語言、文化。他們既不是白人也不是原住民。被剝奪原生教育的這群人，被稱作「失竊的一代」。澳洲政府的政策，並沒有為他們帶來更好的生活。面對白人的不認同，早已遺忘原生文化的他們，對自我的認同也感到困惑與不安。有些人一輩子都在找尋原本的家庭，和自我的認同。直到2008年，澳洲的總理正式向原住民族表示歉意。他說道:「今天我們向這塊土地上的原住民,人類歷史上最古老、至今仍存續著的文化致敬。我們反思過去的不公平待遇。我們為過去政府的法律及政策，所造成的各種痛苦和損失致歉 。」總理代替過去的政府，深深致歉。他也代表現在的政府，期許從今以後，過去各種不正義，未來不再發生。過去的問題不會馬上解決，對原住民而言，總理的道歉依然是歷史上重要的時刻。了解歷史，不是為了延續憤怒，而是學習理解與尊重。現在還有許多人在找尋自己的身世，儘管有些人已經找不回自己的家人，他們也致力於原住民族群的教育與權益。守護世世代代的原住民子女。
malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan
mikawaway-kalumyiti- 被偷走的一代，原住民族語E樂園由財團法人原住民族語言研究發展基金會 製作