u tumuk ci Kumud Ppazik ~ sakatinulu

i 1875 a mihcaan, itawya sa paynin nu hulamay a syibu ku asasungaay tu yincumin a tayni, a patizengen ku nu hitayay a taenengan. miuhuh tu paylang a tayza mipatadas maluk tu buyu’ anu iazw ku paculiay a binacadan nu yincumin sa a patayen nu hitay. malapades ku nika uzip nu binacadan a yincumin a nayay tu ku naayaway a kaitizaan.

na cayay henay picumud ku hulam i nabakuwan、i pusung sa, mapades ku kabalan binacadan tu pisalawacu nu halam atu paylang, i 1840 a mihcaan, mabahbah mabulaw tayza i gilan tayza i masaenalay un kilay a patizeng tu kaitizaan nu lumaluma’ - kaliyawan niyazu’han (i nu waliyananay a kaitizan nu masabelaway un yincumin, kacaluwayan miawaw tu kabalan hananay sa u kalicaywan han. ) u saicelangay nu i amisay a enalay nu kilay a binacadan , i nu amisan nu binacadan nu kaliyawan , nu tipan izaw ku nu taluku a kasa binacadan , i nu timutimulan sa izaw ku cipawkan a kasa binacadan ; i nu timulan sa izaw ku misatimulay nu amis a kasa binacadan atu nu sakizaya a kasa binacadan, anu mahinihini sa, izaw ku nu kabalan a binacadan a midiputay tu niyazu’ u sisakapetay a hituy. itawya sa izaw aca ku cacayay a sitatungusay mamikuwan tu nu lala’an kaitizaan.

ya kaitizan nu hulam i“ciyacaypu”( i tepalay nu tahan a cacudadan) mitepalay tu kaliyawan a binacadan, tayza milawlaw tu kaizaw nu kawaw nu niyazu’. i 1878 a mihcaan tulu atu sepatay a bulad, ya nuwaliyan nu bacaywan a kaliyawan binacadan masabana’ nu hitay. izaw aca kiya cacay a upu. mipahengad tu paysu’ nu kabalan a tademaw; atu paciciyan nu hitay micakay ku lala’ misamsan tu tatayna amin, cayay tu ku hahemhemen kina kawaw tuyni, tatenga’ ya sitatungusay midiput tu niyazu’ a kabalanay binacadan a hitay sakapulung sa a tayza milunguc, a micumud tu kaitizaan nu hitay, milepi’tu tebunay a nanum, atu mingayaw tu hitay amin, tuni a kawaw amin sa mahiza u mamingayaw azihen nu hulam. kyu saicelang satu ku kaliyawan amin tuyni a kabiyalawan a kawaw.

tawya, kiliman tu nu kabalan ku sakizaya a binawlan amin a misaupu tu sapingayawaw tu hitay nu hulam, azihan sa cayay ku mamademec nu hitay nu hulam kuyni tusaay a binacadan, zayhan uyza dada’ pisaupu nu hulam tu hitay tayza i nabakuwan tawya sa na u balunga ku sapi culu’ tu hitay tayni a mingayaw. u kabalan a binawlan ku sabalucu’an nu hulam a mingayaw i tawya, uyzasa ladayan nu sakakaay hitay atu papinapina tayza i bacaywan a buyu’miyazih tu lala’ sakay dihaw tu kaliyawan a binacadan, kyu midebung mingayaw tu sakizaya a binacadan.

1878 a mihcaan siwaay a bulad enemay a demiad, debungan nu ada atu nu ayzaay a sapi patay nu hulam ku sapingayaw na malingatu tu ku hitay katinengan nu kaliyawan a miladayay ci dafu wanu ladayan niza ku kapah a maytimul pasubana’ tu i belaway a sakizaya. cayay katinengan mapatay nu hitay nu hulam i zazan.