ulic- sapupu tu hekal
satangahan nu ulic
mikawaway-kalumyitisapupu tu hekal
ngatu
mikawaway-kalumyitingatu-1
mikawaway-kalumyiti
sapupu tu tahek hananay, matenes kaku mudateng. makadateng tu naayaw, itini naidaw ku macebeday kilangkilangan atu lutuk, mamintu malungad patidngan tu sacacaycay sananay matatung duday a luma’ atu kakuliyan. paini nu tahek tu bancalay a hekel atu yadahay a aalan, pabalethan nita mulawpes.
ngatu-2
mikawaway-kalumyititada malakuyt ku nilungad, palawpes tu nipaini nu tahek tu aalan, sikapeci’ nu langaw i la’ci, malingatu tu pacuay ku tahek. maydih macunus ku kalisiw nu tademaw, misukay mipupu tu hekal. u ibuk nu nanum nu kakuliya sipabelun i sa'wac, u wacah palangecul sa patahekal, u nu bakah tu sakaudip pacebasa mupadeng, sikauning tu nu bayu, sa’wac, u lala’, u bali inayi’ maliwaliway.
ngatu-3
mikawaway-kalumyitinaw tingalawway ku sawac maibuk tu waca, malaucep tu ku buting, tu nu lutuk satu tu talakaway, micungedus tu ku angtul a sanek. u akuti’ nu la’cicay piwac ku tademaw patahekal tu sanek takalawtakalaw, malananum tu ku suleda, macunus talakaw tu ku nanum nu bayu, u duma tu amaenep ku ngapan, u kakitidanan nu tademaw atu aadupen adidiw adidiw, masumad tu ku demiad, balad, dadaw nu bayu, kedal, u caledes, sienaw… a iniw tu waman.
ngatu-4
mikawaway-kalumyitiinayi’ ku tanengay a demiad kitidaan, u lala’ atu u hekal nu tahek, amabades tu kita maudip. amisuayaw kita tu nayi’ay ku kakanen, kasumad nu demidad, milaliday a imelang, anu mahini tu, amalawpes ku tademaw atu tuud aadupen, a duut tu amin kanatalay malala’gi.
ngatu-5
mikawaway-kalumyitisakatenes nu hekal, saka bancal nu nikaudip, akaymawen mipupu nu tademaw kulala’, saetimen ku aalan, pupuwen ku biyaw a lutuk balu kilang atu hekal. sipayni i udip misakawaw, supeden ku nanum, cacay ku tipeluk, cacay ku belac, manapiwac pasubana’en tu kubiyabiyaw a tademaw, anu malaluk kita, acaaytu kya katayni ku salibunghan i sadikud.
ngatu-6
mikawaway-kalumyitiuyniyan a kawaw u kakasakalahan sa u sas labuwn﹐u sakay kanatalay tu a tademaw. kyu u sapasubana` nu wina atu wama i wawa sa﹐a sipasubana` nu saydan tu micudaday﹐u pasinbugnay sa a misaicelang patenak﹐u i kanatalay a tademaw sa a idaw ku ku tanektekay a punu`﹐ pisamisiyi tu tu mahiniyay a tadiuc ﹐baluden i tamin ku balucu` misaicelang ﹐ kya amakaleku tu cekak﹐a liwanen tu ita ku sakapahay a kaudipan nu adiwawa amu eneng i hekal.
namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan
mikawaway-kalumyitinasulitan ni Imi Chen、Nuwa Watan o Kumud atu ci Tuku Sayiun
malaalitin tu i hekalay atu zumaay a natinengan
mikawaway-kalumyiti環境保護（簡稱環保） https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%AF%E5%A2%83%E4%BF%9D%E6%8A%A4
u belih nu Hulam
mikawaway-kalumyiti環境保護
1
有關於保護大自然的話題，我思考了很久。記得幾年以前，這裡還是一大片翠綠的草地和茂盛的綠色樹林，現在已經被開發成了一幢幢的高樓大廈和一間間的工廠了。大自然給了我們那麼優美的環境和豐富的資源，我們卻在短短的幾年內消耗殆盡。
2
因為過度的開發，以及對大自然資源無限制的掠取，使得地球生態平衡遭到了破壞，大自然開始反撲。人類為了經濟上的利益，刻意忽視環境保護。工廠將污水排入河流、把廢氣排入大氣中，生活中製造出來的垃圾隨意棄置，因而導致許多的海洋、河流、土地、空氣遭到嚴重的污染。
3
原本清澈的河水變得渾濁不堪，魚類消失了蹤影，卻長了許多高大的水草，並且瀰漫著令人作嘔的氣味。最嚴重的是地球的溫度因為人類不斷排放的廢氣而逐漸升高，於是冰山溶化了，海平面也漸漸跟著升高了，有一天陸地將被淹沒，人類和動物生存的空間將會越來越小。氣候也將變得異常，洪水、海嘯、乾旱、炎熱、酷寒……，統統都會不斷的發生。
4
沒有了合適居住的氣候、土地和自然環境，我們的生活將會變得更為艱困。我們要面對糧食不足的問題、氣候異常的問題、傳染疾病的問題。如果情況繼續惡化，人類和萬物將會面臨滅絕，世界將成為黑暗地獄。
5
為了讓環境永續，我們的生活更加美好，每一個人都要愛護土地、珍惜資源，保護身邊的花草樹木和環境。每一個人都要從自己做起，節省每一滴水、每一張紙、每一粒米，而且也要不斷地告訴身邊的每一個人，如果大家都能夠落實，相信浩劫將永遠不會發生。
6
這是一件緊迫而且是非常重要的事情，攸關世界上的每一個人。因此，父母要教育子女，老師要告訴學生，媒體要發揮宣傳的力量。世界上的每一個人都應該要有正確的認知，認真的面對這樣的問題，大家齊心努力，ㄧ定可以克服萬難。記得地球只有一個，我們要為子孫留下最美好的生存環境。