Douglas MacArthur

ci Douglas MacArthur (Hulam a sulit: 麥克阿瑟)

nilacul

ci Douglas MacArthur hananay a tademaw sa, u sikatinengan nu kitakitay a sakasenengan a mikeliday tu hitay, i mahida nika lalaisan nai 1880 a mihcaan katukuh i 1964 nikaudipan sa, u tatapangan nu mamikeliday tu hitayan mala sakakaay cinida nipahemekan nu Taywanay sa ci May-suway (麥帥) saan, nika idaw kunu Dipunay nipaseneng tu ci May-yun-suway (麥元帥) sa.

ci Douglas MacArthur hananay sa nai 1930 a mihcaan mala u nu sakakaay i sasay a hitay mamikeliday imahida sa nikatusaan nu kitakitay nikalalais i bayubayuan mapulungay a hitayay a patataay a tatapangan nikasasungayaw i Fey-Lu-Bin (菲律賓) imahida sa kapah ku nipililitan tu hitay, sisa sikawlah cinida tu sakasenengan a kunpay sakay hitay. ya Dipun hananay namademec i sakatusaay a nika lalaisan nadikudan sa pataydaan cinida mala sakakay nu mikeliday i tida sikatukuh i 1950 a mihcaan sa, masasungayaw tu Kaw-li (高麗）hananay a kanatalay nika nadatengan nida atu sakakay nu Amuhuwan (美國) ci Tu-lu-men (杜魯門) hananay a cung-tung (總統) masasula'cus ku heni, sisa i 1951 a mihcaan mapaales ku sakaidaw nu canancanan sakay kawaw nida mahida satu sa, miales cinida tu nu hitayay a kakawaw (退休) nika imahida sa namay taneng tu cinida tu nu (共和黨) hananay midademec tu malecaday tu nikakaputan a tademaw, nika sikademec nu namalasabaay i hitay a kakasubanaan tuway ci Ay-Sen-Haw (艾森豪) hananay a malecaday tu mikeliday tu hitay a tademaw.

u simbung nu May-ke-a-se

u (韓戰) hananay sa nai 1950 a mihcaan ya sakakay nu Su-lien (蘇聯) a kanatalay ci Se-ta-lin (史達林) hananay atu nu amisay a kanatalay ya Pey-han (北韓) hananay nipabalucu'an tayda milakuwit tu tiya (38 度) a nipiditekan a sakacaay picalap, a nika sasakamuwan tu a saketun (決議) pabesus saan mingayaw katukuh i nu timulan nu Han-Kuo (韓國) a satabakiyay a kakitidaan, imahida sa macebis debungan ku Han-Zen (漢城) hananay a tuse (都市) u Suo-Er (首爾) han nu aydaay nipangangan, sisa sakakaay nu Amuhuwan ci Tu-lu-men (杜魯門) misabalucu' patayda tu hitay nuheni, mikilihida mingayaw tu nika saupuwan nu Su-lien a maladayay. nadikudan sa pabalucu' tuku Amuhuwan maydih tayda mikilihida mingayaw, ya mihcaan sa ya lekec nu kanatal (聯合國) a nipilubangan sipakayda i Amuhuwan makaala tu nisaketunan, ya masakaputay u paykanatalay a mapulungay a hitay taydaan i tida malalais ci May-ke-a-se(麥克阿瑟) ku mamikelid malasakakaay. i teban nu nikalalais sa sipakaydaan nu masakaputay a hitay i Zen-Cuan (仁川) hananay a kakitidaan maydebung sipibateluan kya (朝鮮) a nu binacadanay a hitay sikalaliwasak tu nu ada, imahida sisa kasenun saan ku hitay nu sakaput nu kung-can-tan (共產黨聯軍), nadikudan sa milunguc kya mamikeliday nu Pey-han (北韓) ci (金日成) hananay milatuh tiya sakakaay nu (中國) ci Maw-Ce-Tong (毛澤東)an miedap pasaicelang sakay ngayaw tu hitay nu paykanatalay, hang saan ci Maw-Ce-Ton (毛澤東) patayda tu hitay nu heni papikelidan ci Pong-Hway-Te (彭德懷). ya mihcaan nu cacay a bataan a bulad idaw ku sabaw siwaay a demiadan sa, nu paykanatalay a hitay sikalaheci nuheni midebung tu (平壤) hananay a kakitidaan nu Pey-han (北韓), nika imahida sa sunuk saan masatedep kya hitay nu (中國人民志願軍) masatuluay kuni picumud i (朝鮮) misaicelang mingayaw tu hitay nu paykanatalay a hitay.

katukuh satu i 1950 a mihcaan nudikudan tu niya bulad sa, nikasungayaw nu (朝鮮) hananay tada icelang tu ku nipaculi u mamademec tu ku Amuhuwan ya ci May-ke-a-se sa, idaw ku nipacukatan tu sakay pidemec tu hitay nu Pey-han (北韓) maydih mikawida tu ya (核武) hananay a pabesut asa mingayaw katukuhen i kanatal nu Cung-Kuo (中國) mahida kuni pidateng, nika ya sakakaay nu Amuhuwanay a cung-tung ci Tu-lu-men (杜魯門) sa, i 1950 a mihcaan cacayay a bataan a bulad idaw ku sabaw limaan a demiad takusan nida ci May-ke-a-se i tida i (威克島) hananay a subal nilubangan nuheni sa, uyda sa maydih kasenun sa a misaketun tu nikalalais makayi tada matenes mingayaw, nadikudan satu caay kangaay ku nidatengan ni May-ke-a-se mubelih tu nakamuwan nu sakakaay pauculan nida ku hikuki pabesut saan milakuwit midebung tu kakitidaan nu Cung-Kuo (中國).

u sikaalesan ni Douglas MacArthur a kawaw

i 1951 a mihcaan sepatat a bulad idaw ku sabaw cacay nu demiadan, ya masakakaay a cung-tung nu Amuhuwan ci Tu-lu-men (杜魯門) hananay saketunen nida papialesen mamikelitay nu hitay ci Douglas MacArthur caay katatudung ku saketun saan, sisa sipaliyunen cinida, paliyung han sa ci (李奇威) ku mamikelit tu paykanatalay a hitay, namahida satu sikatinengan ni Douglas MacArthur sa milihud tu acawa nida ci (珍) hananay taneng tu kita mumul taluma‘ sa, mahida ku nikasibalucu’ mangaay cayay pilaliwngiw. namahida satu mumul taluma‘ i niyadu’ nu heni a malemed i tida i kanatal sikanamuhan nu binawlan, ya tademaw militemuhay sa macacelcel i nu dadanan. pasu nu dumaay a tuse, mahida u malalaway ku nikahida, sisa yadah ku paayaway cinidaan, mipaculi ci Tu-lu-men (杜魯門) makayi tu nikahida mapaales milihida tu dikecan ku sapihpih, pasuhata (標語) paculi nakawawan nu dikudan satu, u mipaayaway tiya mala cung-tungan, ngay sa siliwan satu maka idaw tu 26% a dada ku tademaw, idaw aca ku micuduhay tu sepatay a lalalubangan (州議會) ku nisaketunan milunguc tiya mala cung-tung a tatapangay, dimut i ku nabalucu’an han nu binawlan maylunguc, sisa katukuh i 1951 a mihcaan sepatay a bulad sabaw siwaay a demiadan papelu ci Douglas MacArthur a Kawaw i tida nu kanatal nu Amuhuwanay a lalubangan tiya (老兵不死) hananay sakatinengan nu kitakitay a nipapeluan.

ya nipapeluan nisulitan i cudad hini saan “katukuh han tu a ma’deng tu ku limaay a bataan idaw ku tusaay a mihcaan nu hitayay a nipalamitan nikalahitayan nu maku sa. na i nu ayawan nu sabaw siwaay a se-ci (世紀) nikalingatu nu mihcaan. uyni sa nu masawawaay henay sakaydihan atu nasimpian a pacukatan. namakay ya (西點) hananay nu hitayay a cacudadan sa, nisabalucu’an i nakitakit kinapinaay tu idaw ku nikasumad, zayhan u idih nu maku atu nasimpian inaayaw tu mamalawpes nika idaw henay kuni katinengan cayay kapawan, ya cacay a sakanamuhan nu imahida nu hitayay a dadiw, sakasenengan nu hitay sa cinida, cayay kau nikabelec nu tuas nu hitay. nika haymaw sananay mabadi a dada (老兵不死，只會慢慢的凋零而已).

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan

nasulitan ni Butin Nukay i 2019 a mihcaan.