Chunrih

Kinayiman mikawaway-kalumyiti

u sulit nu Hulam: 歸崇部落

屏東縣春日鄉歸崇村

部落名稱-kinariman或kalevuan兩者各有典故,kalevuan-依據台灣高砂族系統所屬研究一書記載歸重崇舊社早期是有望嘉社(vuqalit)白鷺(pailjus )七佳(tjuvckazan)古華(kuabal)及部份力里(lareklek)等族群由排灣族發源地paiwan南移的部落之一,故取名為kalevuan有聚合kinaluvluvuan之意義。

Kinaliman之說法-傳說歸崇舊社族群,最多實力最大的是望嘉社,所支配的地區含現在枋寮鄉新開村、中莊、蜈蜞溝等地區,後來為平埔族所使用之地方直到清末民初仍有歸崇舊社taljimalau代表望嘉社,向平埔族地區收租稅之說法,後來因受平埔族侵襲而分別遷移舊kalevuan。

在望嘉遷回望嘉社時期有這樣的傳說:有一個小嬰兒在搬遷的路上不斷的哭鬧直到河邊(約力里溪)仍不停的哭於是族人認為他不願離開舊社而折返kalevuan,並以樹葉鋪地以樹果為食留在原地kalevuan1而離去,第三天再折返嬰孩只留下幾滴血已經不見小孩的蹤影,後來就稱此地為kinaliman(被遺忘的地方)。

據研判兩者先後應該都指歸崇舊社,位於歸崇村東南方約三公里山坡上kalevuan、kinaliman為再次利用的地方,遷移現址tjualesir(石頭營南面山角)仍援用舊社名稱為部落名,日本時代記載為歸化門,臺灣光復後譯名為歸崇。  

u siwkay nu niyazu' mikawaway-kalumyiti

i Pingtung a kuwan ku niyazu’ nu Kinayiman. u kasalumaluma’ nu Kinayiman sa, 243 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 781 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 696 ku tademaw, pakalatu 89%.

u zuma sa, cay ku Yingcumin, 85 ku tademaw, pakalatu 11%.

u asip nu cidekay a tademaw mikawaway-kalumyiti

u kasabinacadan, Paywan(Paiwan) 88%, Yuwatan(Bunun) 1%, zumazuma 1%, u zuma sa, cay ku Yingcumin.

u niyazu’ nu Paywan(Paiwan) mikawaway-kalumyiti

u niyazu’ nu Paywan(Paiwan) kuyni, katuud ku Paywan(Paiwan) itini mueneng. u zuma a tademaw sa u Yuwatan(Bunun). inayi' tu ku zuma cidekay a tademaw itini mueneng.

Paywan(Paiwan,Payuan) a cideaky sa, u Taywan Yincumincu, nalemangaw nay Amis-Tawu buyu'(Kavalugan).  

ayzasa, mueneng isasa' 1000m bayu-talakaw. saungay i timul nu Taywan. mikitinay ku Timul Subal kamu cidekay.

satimul katukuh Henchun zen, saamis katukuh Santimen siang, sawali sa katukuh Tamali siang timulan.

yamalyilu ilabu nu Pingtung sian atu Taytung sian, u sakatusa tabakiay a cidenay nu Taywan Yincumincu, izaw maka mangasiw cacay bataan a mang ku tademaw.

saca uzamaay a mililiday nu niyazu', matekesay (貴族), makapahay atu habutud binawlan, uzumaay a selal-hecek (階級制度). singangan nu mapalaway atu nalimaan lalangawan.     

u Sakizaya a tademaw mikawaway-kalumyiti

inayi' ku Sakizaya a tademaw mueneng itini, hakay izaw tu, caay henay misumad ku cidekay a ngangan nu Sakizaya.

u cidekay nu Taywan yincumin mikawaway-kalumyiti

cidekay 民族別 cidekay 民族別
Sakizaya 撒奇萊雅族 Rukay 魯凱族
Pangcha(Amis) 阿美族 Cou 鄒族
Tayan(Tayal) 泰雅族 Saysia 賽夏族
Paywan(Paiwan) 排灣族 Kabalan 噶瑪蘭族
Yuwatan(Bunun) 布農族 Tau/Yami 雅美族
Sejek(Sdeeq) 賽德克族 Saw 邵族
Taluku(Truku) 太魯閣族 Kanakanabu 卡那卡那富族
Puyuma 卑南族 Laaluwa 拉阿魯哇族

u siwkay nu Yincumin mikawaway-kalumyiti

u Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal.

u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan.

u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw.

silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'.

i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa.

u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah(Amis).

situlu ku kakuniza nu Yincumincu,sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihca 1 a bulad mikawaway-kalumyiti

pulung sausi Pangcah Tayan Paywan Yuwatan Rukay Puyuma Cou Saysiat Yami Saw Kabalan Taluku Sakizaya Sejek Laaluwa Kanakanabu zuma
559,918 208,761 89,741 100,317 58,210 13,287 14,081 6,641 6,593 4,592 778 1,460 31,375 924 9,942 393 329 12,494
271,910 102,171 42,514 48,539 28,049 6,425 6,789 3,149 3,166 2,272 374 717 15,161 465 4,961 205 167 6,786
288,008 106,590 47,227 51,778 30,161 6,862 7,292 3,492 3,427 2,320 404 743 16,214 459 4,981 188 162 5,708

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan mikawaway-kalumyiti