Nanzhuang
Nanzhuang（南庄鄉）
.svg)
Nanzhuang（南庄鄉）a sakuwan ku Miao-li. kumud nu kalesakan, 162.03 km². （kalesakan nu lin-pan-ti 95.59 km², kalesakan nu paw-liw-ti 26.55 km²）, u kasabinawlan, 2,462 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 917 ku luma’. ilabu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 1,655 ku cumin a tademaw. u kasabinawlan, pakalatu 67% (Say-si-yat, Atayal) ku kasabinawlan. u Say-si-yat atu Atayal ku sakalaniyazu’.
nikasakuwakuwan
mikawaway-kalumyitiNanzhuang（南庄鄉）mala siwa a cuwen atu sabak lima ku niyazu’. kina sabaw lima a niyazu’sa, haba（大屋坑部落）, kaehkaba, oS（馬果坪部落）, Sasasezeman（東江新邨部落）, tamayo’an（大湳部落）, batbato’an（二坪部落）, kahkahoe’an（八卦力部落）, ray’in（蓬萊部落）, haboeh（大窩山部落）, Ciupus（鹿山部落）, Sinpitu（鹿湖部落）, P’anoh（鹿場部落）, rareme:an（向天湖部落）, hororok（鵝公髻部落）, walo’（瓦祿部落）, Raysinay（石壁部落）.
Nanzhuang（南庄鄉）
mikawaway-kalumyitihttps://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%BA%84%E9%84%89_(%E5%8F%B0%E7%81%A3)
南庄鄉（臺灣客家語四縣腔：namˇ zongˊ hiongˊ；海陸腔：nam zongˋ hiongˋ；賽夏語：pinSa'o:ol ），是台灣苗栗縣轄下的一個鄉。
Nanzhuang (南庄鄉), "Taywan a ngayngay sepat ku ngalngal nuheni “namˇ zongˊ hiongˊ ”Ha’lu a ngalngal han “nam zongˋ hiongˋ”Saysyat a kamu han “pinSa'o:ol” u Taywan nu Miaw-li a niyadu'an.
位於苗栗縣東北部，南邊為泰安鄉，西南為獅潭鄉，西北為三灣鄉，東北至東分別為新竹縣峨眉鄉、北埔鄉及五峰鄉，全鄉屬於中港溪流域的源流區。
itida i Mai-li kin wali amisan, timulan u Tai’an niyadu', nutipan timulan u Shi-tan niyadu', nutipan amisan u San-wan niyadu', wali amisan katukuh i wali u Sincu-kin E’ma a niyadu'an, Pai’pu niyadu’ atu Wu-feng niyadu', pulung nu niyadu’ u Cunkan sauwac kasilsilan nu anganganan a kapulungan nu misilsilay nu nanaum.
鄉內居民頗為多元，以客家人為最多，其次為原住民、外省人及福佬人。全鄉均納入參山國家風景區範圍內鄉名。
niyadu'ay a tademaw malalamel ku yadah, u ngayngay ku saka tuuday, kilul u yuncumin, hulam atu hulaw a tademaw. pulung nu niyadu'ay a tademaw milihidan namin tu Sen-san nu kanatal a aidangan a niyaduan.
南庄鄉以鄉治所在地，也是全鄉最大聚落的南庄而命名。
Nanzhuang（南庄鄉） u niyadu’ han u niyadu’ a kitidaan, u satabakiay nu niyadu'ay a kapulungan nu tademaw a Nanzhuang han ku nipanganganan.
南庄聚落古名「南莊」，係因位於較早開發的田尾莊之南而得名，日治時期始改名南庄，二戰後改為南庄鄉。
Nanzhuang（南庄鄉）niyadu’ sumamad a ngangan u “Nanzhuang”, nu tawyaay namatabal misapatas tu Tanwi nu timulan a kasingangan, kadipunan han sumad han tu “Nanzhuang”, nika tusaan anikalepacawan sumad han tu Nanzhuang.
有別於其他鄉鎮，二戰後日本行政區中的「街」改為鎮，「庄」則改為鄉；例如頭份街改為頭份鎮，公館庄改為公館鄉；但由於南庄僅二字，因此僅短暫改為南鄉，不久旋即保留庄字，成為南庄鄉。
mipicidek tu nutaw a niyadu', ni kalepacawan satu nikudan sin-cen-ci nu “dadan” sumad han tu “ niyadu”, tinaku sa Tuofun’ patiyamay sumad han Tuofun niyadu’, Kunkuang kitidaan sumad han tu Kunkuan niyadu’, nika Nan-cun tusa ku sulit, sisa apuyu’ kunisumada tu Na niyadu’,caay ka tenes liwnanhan ku Cun a sulitan, mala Nanzhang niyadu' han tu.
sakaudip (經濟)
mikawaway-kalumyiti南庄鄉的一級產業以農業為主，主要作物則隨時代演變而有所不同。早期作物以水稻糧食為主。
Nanzhuang（南庄鄉）u saka liwmah ku anganganan, nikalukan kilul sananay tu zitay a masumad. yu sumamad u tipus ku sakay anika liwmahan.
後來以桂竹筍、香菇、高冷蔬菜、一葉蘭、金花石蒜等蔬菜及花卉為大宗，近年來則逐漸興起休閒農業。
kilul satu u sangiaw, budu’, buyubuyu'an a lami’, eyalan, cinhuase-suan sa u lamin atu balu ku sayadahay, ayda hantu haymaw sa malatataydaan tu ku caaya kaluki a umah.
漁業方面因深處內陸，僅有少量鱒魚等高冷魚類的養殖戶。林業方面因政府近年來採取育林政策，故著重於森林資源的保護，主要物種為杉木、油桐、桂竹等。
sakaybuting hantu tada i labu tu nu buyu', uyda tu acacay u cuwan atu sakay talakaway nu cu'detay a buting nu pahabaya. sakay kilangkilangan han u sifu mipadang hican paluma tu kilang a kawaw sa, sisa idaw kuni pasibalucu' sakay kilangkilangan amidiput, tada papalumaan han u hinuki, wutun, sangiaw sa.
在二級產業方面，民國40、50年代之採煤礦業曾盛極一時，鄉內的煤礦公司曾多達20餘家，礦工人數達上萬人。
sakatusa a kakawaw han, namaka mikuku sepat a bataan, lima a bataan a mihcaan mikutkutay tu mekun mapalekal i tawya, i labu nu niyadu' yadah ku patidengay tu mekun a kuse'an makaala tu tusa ku pina a bataan nu lalumaan, mikuliay makaala tu emang a tademaw ku mikuliay.
其後因開採成本太高，無法與進口煤競爭，均已停業。由於境內多山，平地面積不足，交通又不方便，不利於製造業的發展。
nikudan satu mikutkutay a kawaw tada talakaw tu ku aca, ahican atu namaka hekalay nu kanatal a masasetset, saluimeng satu nai’ ku kawaw. tada yadahtu ku buyu itini, enalay a lala' caay kataneng, caayaca kakapah ku caculilan, hican kya haw misakapah tu kakakulian anikalahatan.
全鄉最大的工廠為位於東村的大安電業，員工數僅約70人；較具規模者尚有同村的吉豐造紙、田美村的良營電子等。其餘的工廠多為在地農產品的加工廠，規模都很小。
satabakiay nu kakulian i niyadu' i duncun a Taan tenyi’, mikuliay a tademaw han pitu a bataan ku mikuliay, kapahay nu kakulian itida i niyadu a Cifun kamikuzyu, Tanme niyaduay a laning tance sa. duma satu a kakulian u nikaliwmahan tu anikasilaculan tu sakay cancanana a kakulian, caay kaw tabakiay namin.
在三級產業方面，以日常生活所需的零售及居家商業服務為主。近年來，南庄獨特的人文地理及原住民文化受到關注，加上地方政府透過舉辦大型活動的促銷，儼然已成為苗栗縣的觀光重鎮，也因此發展出多元化的觀光產業。
sakatulu a kakawawan han, u sakasiduma sananay nu sakaudip numita a kakawawen atu sakay luma’an a mamidipu tu kakawawen. aydahantu a mihcaan, picidekan nu Na-cun a sakay tademaw nu kitidaan atu yuncumin a lalangawan katuud ku masemelay, macunus nu nipipadang nu sifu sikawaw tu tabakiay a sapacakay, hida satu mala Maili a tataynian a midang. sisa hidasatu patinaku tu yadahay nu tataydaan amidang.
lalangawan Nacun iyubin (文化資產 南庄郵便局)
mikawaway-kalumyiti文化資產包括有形文化資產（古蹟、歷史建築）、無形文化資產（民俗及有關文物、傳統藝術）及文化景觀。
lalangawan idaw ku idaay nu lacu tu lalangawan “liwan nu namaka babalaki, likisi a nisangan tu luma’” caaya kaadih nu lalangawan “ naayaway a palaw atu atu tuud, laylay a daduducan nu nalimaan” atu lalangawan a aadihan.
依據苗栗縣政府國際文化觀光局告布的資料，在有形文化資產方面，南庄鄉原登錄有3項歷史建築（南庄郵便局、林務局南庄鄉大同路宿舍及林務局南庄鄉東村宿舍）、一項民俗及有關文物。
sakamusa Miawli-kin paykanatal a lalanawan nu kunkun-ceu nipihapu a tuud, idaway nu maadihay anikasilaculan nu lalangawan han, Nacun niyadu’ idaw ku nipitukiyan tu tuluay nu likisi anisangaan tu luma’ ”Nacun iyubing, Lin-wu-ci Nanzhuang niyadu' tatun sikusia’ atu Lin-wu-ci Nanzhuang niyadu' tuncen sikusia’ ”cacay ku min-su atu idaw ku cancanan a tuudan aadihan.
於2014年4月29日，林務局2項歷史建築公告合併，名稱變更為「南庄鄉林務局東村宿舍群」。
i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku sepat a mihcaan sepat a bulad tusa a bataan idaw ku siwa a demiad, Lin-wu-ci idaw ku tusaay nu likisiay anisangaan tu luma’ mihapuy tu apulungen sa, a sumaden ku ngangan sa u “Nanzhuang lin-wu-ci tun-cun sikisiw sa’”.
南庄郵便局位於南庄街區，為苗栗縣歷史建築十景之一，於2003年10月23日公告為歷史建築。
Nacun iyubin itida i Nacun patiyamay a niyadu'an,u Miawli-kin likisi anisangan tu cacaya a bataan nu cacaya a aadihan, i tusa a malebut idaw ku tulu a mihcaan cacay a bataan a bulad tusa a bataan idaw ku tulu a demiad mihapu tu likisi anisangaan kinaluma’ sa.
後方原有局長宿舍，因損壞嚴重，僅保留基座供後人認是日式建築的基礎配置。
nikudan naw sikusia nu sakakaay nu iyubin, tada pihaceng tu kunika pecian, u tektek satu ku liwan tu sapaadih tu u nisangaan nu kadipunan kuni tu sapasubana’ tu katuuday.
南庄郵便局創設於臺灣日治時期的明治三十三年，為三等郵便局，正式全名是「南庄郵便電信局」。
Nacun iyubin kalingatuan i Tawan kadipunan a mice tulu a bataan idaw ku tulu a mihcaan, u satulu nu nganganan a iyubin, tada ngangan han u “Nacun iyubin tansinci”
但原有建築在昭和十年毀於地震，之後重建現存廳舍建築。該建築公告為歷史建築後進行整修，於2005年完工。
nika kaidawan nikasiluma’ han i caw-he cacay a bataan a mihcaan malekep nu lelenan, sisa nikudasatu pabaluhayaca patideng tu luma’. nipatideng tu luma’ mihapu tu nu likisi anisanganan tu luma' mamisumad, i tusa a malebut idaw ku lima a mahamin a mahedek amasanga’.
Sen-tan-fu Pas-ta’ai (向天湖巴斯達隘)
mikawaway-kalumyiti巴斯達隘（Pas-ta'ai）又稱矮靈祭，是原住民賽夏族的傳統祭典，每2年舉行一次，時間在收穫後的月圓前後。
Pas-ta’ai u ay’-lin-ci,u yuncumin Saisiyat a dayday nu lisin, tusaay sa a mihcaan asikawaw tinalisinan, katukuhan tu pilangecan nu nika mulmul a bulad kya sikawaw tinalisinnan.
祭典依賽夏族分布範圍而區分為南祭場及北祭場，前者在南庄鄉向天湖舉行，後者則在新竹縣五峰鄉大隘舉行。
lisin nu Saisiyat u niyadu' ku situngusay malatusa u timulan atu amisan ku sasalisinnan, timulan han i Nanzhuang Sintin-fu asikawaw, amisan han itida i Sincu-kin nu Wufeng Tai’ asikawaw tu lisin.
從前的巴斯達隘屬於族人高度私密性的儀式，不容許非親友的平地人參加。近年來由於政府單位與民間人士的介入，加上大眾傳播媒體報導，已逐漸失去神秘感。
sumamad u Pa-se-tai’ a binacadan u madimel asikawaw tina lisinan, caay papiliheda’ tu layak a milihida. ayda u Sifu tu kumipadangay atu niyadu'ay a tademaw asikawaw, macunus nu tilibi atu singbung anipasinding, haymaw satu amalawpes ku nika himicu nuheni.