Bolivia

Bolivia (玻利維亞)

u siwkay nu kanatal

u Bolivia sa i labu nu Congnanmeico, itiza i 17 00 S, 65 00 W, u ahebal nu lala' mapulung sa izaw ku 1,098,581 km² ,u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 1,083,301 km², u ahebal nu nanumay sa izaw ku 15,280 km², hamin nu tademawan sa 10,969,649.

kakalukan umah sa 34.30%, kilakilangan umah sa 52.50%, zumaay henay umah sa 13.20%.

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Sucre(蘇克雷).

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 6 bulad 8 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

9 bulad 28 demiad 1963 a mihca nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Bolivia ayza sa ci Luis Alberto Arce Catacora, micakat a demiad sa i 2020 a mihca 11 bulad 20 demiad.

u hata (國旗)

u kulit nu hata nu Bolivia,u landaway u takuliway atu sumanahay. [1]

u sulit nu zuma a kamu (國名)

u sulit nu Hulam: 玻利維亞

u sulit nu Amilika: Bolivia

u sulit nu Lipun: ボリビア多民族国

likisi (歷史)

kasatubangan nu ayaw i Ou-cuo sa, i Boliviaay a kitidaan ya Antise hananay u nu ya Ingciya masahungtay a kanatal, i nu ayawan nu Amuhuwan ci Kelumpu hananay a nipikuwan u satabakiay a kanatal. i 16 a seci sa, Spain nu hungtiay a kanatal nidebungan kya kitidaan. iti pasatubangan a nipikuwan nu Spain sa, ina kakitidaan kasasingangan u pabaway a Peru (秘魯) han ( Upperu Peru ), u nu Peru a satalakaway ku mamikuwan. i 1809 a mihcaan kunida sa patideng tu kanatal, idaw ku sabaw enem a mihcaan nikalalais nudikudan sa, i 1825 a mihcaan 8 a bulad 6 a demiad patideng tu kapulungan a kanatal, nikaidaw nu kanatal a ngangan sa namakay i Simon-poliwal. ina Bolivia maetel nu sikaahbet nu mamikeliday a tapang, u sakay cence sa caay kasieantan atu kalisiway caay kakumced caay kakapah.

(u sulit nu hulam: 歐洲殖民之前，玻利維亞的安第斯地區屬於印加帝國—美洲前哥倫布時期轄境最大的國家。16世紀，西班牙帝國征服了該地區。在西班牙殖民時期，這個地方稱為上秘魯（Upper Peru），由秘魯總督區管理。在1809年宣布獨立、經過16年的戰爭後，1825年8月6日成立共和國，國名源於西蒙·玻利瓦爾。玻利維亞一直困於獨裁、政治不穩和經濟不佳。)

kakitidaan (地理)

Bolivia kayada han nu binacadan a kanatal, kaidaw nu nipangangan sa u Bolivia han, kalatimulan nu Amuhuwan makalabuay a kanatal. sicapi a kanatal sa ya Brazil, Peru, Chile, Argentina, Paraguay, lima a kanatal,u sikaidaw nu hulic a tuse sa ya Sucre(蘇克雷), nika u sakatatengaay nu cen-hu a kitidaan sa i Lapase, sikaidaw nu katalakaw masausiay kalatu 3,600 a depah, i kitaki sa u satalakaway a tuse.

(u sulit nu hulam: 玻利維亞多民族國，通稱玻利維亞，是南美洲的一個內陸國家。鄰國有巴西、秘魯、智利、阿根廷、巴拉圭五國，法定首都為蘇克雷，但實際上的政府所在地為拉巴斯，拉巴斯海拔高度超過3,600公尺，為世界海拔最高的首都。)

u nu waian kalaamisan nu Bolivia sa enal amin, i tebatebanan da u Antise a buyu' (安地斯山) sawalianay nu sacakat i kalaliwliwan nu dihepay; nuetipan sa u Antise a buyu'an atu nu Bolivia talakaway a buyu'buyu'an, nikatalakaw sa makaala tu 4000 a malebut nu depah,u masaahebalay i buyuay likelikenay kayinayian nu nanum a buyu' enal. i Antise nu tipan a ngatu pasay timul kalaamisan sa mapabesuc ku nikasabuyu, yadah ku kasilamal munabaw. u satalakaway a buyu' sa ya Yiyimani a nitatunduhan,

katalakawan makaaa tu 6462 a depah.(最高峰伊宜馬尼峰，海拔6462米)

(u sulit nu hulam: 玻利維亞東北部為平原；中部為安地斯山東坡山麓帶；西部為安地斯山和玻利維亞高原，海拔約4000米，為一廣大的山間荒漠高原。安地斯山西段南北縱列，多火山。最高峰伊宜馬尼峰，海拔6462米。)

ina Bolivia u kakitidaan sa i nu tipan ku talakaway, nuwalian sa makasasaay a kanatal. nu tipanay a talakaway a kitidaan sa i Antise a buyu'buyu'an(安地斯山脈), nu walian kalaapuyuan a enal sa hamin han pasuya Yamasing a kilakilangan. u makasasaaynu eneng a kakitidaan sa ya Awlulo a kenis. ya Tetekeke a banaw sa i nu Bolvia (玻利維亞) atu nu Peru (秘魯) malbiyaw. ya Uiyu-ni sicikahay a lanulanuan sa i nu tipan kalatimulan ( Potosi a kenis, 波多西省 ).

(u sulit nu hulam: 玻利維亞屬於地勢西高東低的國家。西部高地位於安地斯山脈，東部低地包含亞馬遜森林。最低處的地點位於奧魯羅省。的的喀喀湖位於玻利維亞與秘魯的交界處。烏尤尼鹽沼位於西南部（波多西省）。)

u liwasak nu tademaw (人口分布)

makay kasumamadan katukuh i mahini sa, Bolivia namakay i nutipan katukuh i nu walian sa idaw amin ku muenengay nu tademaw, nika muenengay i sienawan atu kaladihedihepan a tademaw sa caay tu kakatuud, kanahatu i calecalecesan a kakitidaan, sidamek ku umah mayimas ku sakaudip itida sa, zayhan katkuh ayda sa u ya adidi'ngay nu tademaw ku miliyasay tu kalasilacul nutineng i aydaay tu a nikaudip musakawaw pahabay pahuding tu sidi a binacadan adada, iti calcaldesanay a nikaudip sa caay kadayum a sikaidaw nu sikaydi han, kubelih iti picapianay tu bayu’ atu nu Peru kasaupu, nu tebanay i talakaway nu buyu a enal a kakitidaan, katuud sa ku tademaw itida masaupu, kyu kanahatu caay kau lihalay ku sikala tu nikalukan a kakanan, u sakaudip paydemidemiad sa sihedek, nika sihedek tu masaahebalay matatungus itida a pahuding, idaw ku kasibekan nu lahaday a aalaen, itini kasienawan a nikaudip sa malukasaupuan nu tademaw a mueneng.

(u sulit nu hulam: 從古至今，玻利維亞從西到東都有人居住，但是居住在高緯度和山谷裡的人還是少數，儘管低緯度地區土地比較肥沃適合生存，但是直到今日除了少數遠離發達文明中心的半遊牧民之外，人們在低緯度地區卻難以獲得所需，反之在靠海和秘魯中部的高原地區卻人口密集，因此儘管該處農產和生活條件有限，但卻擁有廣闊的適合放牧的地區，那裡蘊藏大量可以開採的礦物使高緯度地區成為人們定居的中心。)

sakay nu binacadan (民族)

u nikatuudan nu binacadan malakanatal sa, i 2010 a mihcaan a nisausi tu mahamin nu tademaw kaidaw 1012.5 nu mang. ya Indian hanany a binacadan ku sayadahay makaala tu 60%, u nu macacamulay tu nu Indian atu Ocoay a binacadan (Misetisu 梅斯蒂索人), sikaidaw tu 26%, nu Ocoay sale gacay a tademaw sa atu nu masadumay a binacadan pulung han sa makaala tu 14%. idaw ku 36 kayadah nu nikalalecad nu Indian hananay nu binacadan, u satabakiay sa ya Keciuya a binacadan (克丘亞族) atu ya Aymala a binacadan,ina mahtatusaay a binacadan sa, kalaidaw i Boliviaay a Indian kapulungan nu binacadan tu 85% kayadah. u Bolivia sa palaliyasen ku nina atu singu, nu kanatalay a hulic nipasiilu sa, (u kanatal masikad atu paading tu nu kiwkayay a angil atu singku a sakunida, atu nu nipiadih tu kitakitay nikalecad, u kanatal masakunida sa i kiwkayay).

(u sulit nu hulam: 多民族國家，2010年統計數據全國總人口1012.5萬。印第安原住民占60%，印歐混血人種（梅斯蒂索人）占26%，歐洲白種人和其他民族占14%。有36個印第安原住民民族。其中最大的克丘亞族和艾馬拉族，這兩個民族占玻利維亞印第安原住民總人口的85%。玻利維亞是一個世俗和政教分離的國家，而憲法規定，「國家尊重和保障宗教和精神信仰的自由，與他們的世界觀的一致性，國家獨立於宗教。」)

nu kalisiw(經濟)

ina Bolivia kangahulan nu cenhu atu nipala tubangan a nipikuwan, nipitapal sa i kalatimulan nu Amuhuwanay a masausi sa, u sapakuyucay,kalakudayan a kanatal. u pakuyucay sa amin nikaidaw makaala tu nikapulung 66.4% kayadah, u pihacengay nu nipakuyuc sa makaala tu nikapulungan idaw ku 45% kayadah. i paykanatal sa 90%ay a lala umah sa mamin masa nu papinaay a tademaw nu salengacay atu makunggoay a nidakecan.

(u sulit nu hulam: 玻利維亞因政府的高度腐敗和殖民統治，目前是南美洲最貧窮、落後之國。貧困人口占總人口的66.4%，極端貧困人口占總人口的45%。全國90%的土地由少數白人或混血人種所持有。)

kalaidaw nu iyadahay nuSimal, atu Gasu,Ging, U, Uesi, Namali, Uesin, ‘Kim,ueli. sasakamuwn aca nu hekalay, hinisa (eneng sananay i nu ‘Kimam a eluen muaam sa).

(u sulit nu hulam: 擁有豐富的石油和天然氣，以及銀、鎢、錫、鉛、鋅、金、鋰，因此被稱為「坐在金椅子上要飯的乞丐」。)

aidangan (景點)

Salar uyuni malulanuay a cikah itida i Bolivia nutipan kalatimulan ya masaadidiay a kenis i tapiingan nu Salar uyuni, u satabakiay nu kitakit a nikaidaw tu cikah a umah, makay i walian katukuh i nutipan sa 250 ka tanayu nu kungli, makay timul katukuh i masaamis nikaahebal sa 100 kungli (公里) masausi, nikaidaw nu kapulung nu ahebal sa 10,582 pinhuwan kungli, kasibekan nu masaba’tuay a cikah atu kalamunian a ba'tu.

(u sulit nu hulam: 烏尤尼鹽沼位於玻利維亞西南部的烏尤尼小鎮附近，是世界最大的鹽盤，東西長約250公里，南北寬約100公里，面積達10,582平方公里，盛產岩鹽與石膏。)

nikahida (形成)

Salar uyuni a kalacikahan a lanusa naiti Antisesan katatungduhan a buyu. ina buyubuyuan sa nau masabaluhayay a nikalalitin, nasipakay i tabakiay a kadaungay nu lali, kyu nu kasasetul sa makay sasa nu bayu’. culal sa masabuyu, imahida sa kalaidaw nu sikatumes nu bayuay a nanum malataku malabanaw,. hakay i ayaw sepatay nu mang a mihcaan, ina Salar uyuni a kakitidaan malumanay a ngangan sa ya (Lake Minchin) i nayay henay ku laylay kalaidaw ninabanaw, nau haymaw sananay a maacak, malatusa nu kalaaheciday a banaw, u cacay sa ya (Poop’o Lake) atu ya (Uru Uru Lake), atu mahtatusaay nu sicikahay a lanulanuanay a banaw: ya Salar uyuni atu ya (Salar de Coipasa).

(u sulit nu hulam: 烏尤尼鹽沼是在安地斯山脈隆起過程中所形成的。安地斯山脈是屬於較新形成的山脈，在經歷一些劇烈的地理活動而從海底隆起後，其間形成了許多裝滿海水的湖泊。約在4萬年前，烏尤尼鹽沼所處的區域為一個名為明清湖（Lake Minchin）的史前巨湖，之後逐漸乾涸，形成兩個大鹹水湖：普波湖（Poopó Lake）與烏魯烏魯湖（Uru Uru Lake），以及兩個大鹽沼：烏尤尼鹽沼與科伊帕薩鹽沼（Salar de Coipasa）。)

pilatlatan nu tayniay a midang (遊客活動)

Salar uyuni kalacikahan a enal sa iti kitalakawanay nu buyu, idaw ku 3700 a depah, kanahatu sa adihen kya nayay ku tukus nu salengacayay kukulit, zayhan mapacepcep kukitakitay masakatuud nu tademaw taynien a miidang, anu nayay ku mamukeliday nu pacabay midang sa a malawilaw kahedawan a midang. sisa paymihcaan i pituay katukuh i cacay a bataan nu bulad, u masaacakay nu puu’ nu demiad imahida nu Salar uyuni, lanulanuan nu cikah a enal sa, nikaahebalan masaacak ku hekal, kanahatu i kaudadan sa, itini sa idaw tuku maacakay a kenis, kyu mukacaw tu kadideng a maycaliway milakuwit tu Salar uyuni a lanulanuan nu cikahay sa taneng tu. i teban nina Salar uyuni kalacapian sa idaw ku singanganay a nu butingay a subal ya (Isla de Pesado) a subal, itida sa yadah ku langaw nu Siyen zengcan hananay ya, u sipahanhanan nu taydaay patelug a kakitidaan, nika itida sa uyda sa itidaay nu tademaw ku pacakayay tu umiyagia, nayay ku kakabian nu sapahalhal.

(u sulit nu hulam: 烏尤尼鹽沼位於海拔約3700公尺的山區，雖然一望無際的白色世界吸引了全球各地許多遊客的造訪，但如果沒有嚮導陪同而冒然深入的話，仍然會有相當高的危險性。每年7月～10月為烏尤尼鹽沼的乾季，鹽沼表面很大面積是乾燥的，即使到了雨季，烏尤尼鹽沼仍有一些區域是乾涸的，因此乘坐車輛橫越烏尤尼鹽沼是可以的。在烏尤尼鹽沼中央附近有一個名為魚島（Isla de Pescado）的小島，上面長滿了仙人掌，是橫越烏尤尼鹽沼途中的重要休息處所，不過魚島上只有一些當地人所開設的土產店，沒有旅宿設施。)

mayini nu lahadayay kaidaw nu Salar uyuni a kalanuan nu cikah sa, kyu itidaayay nu muenengay a binawlan, sakay nu kalisiway a nipilatlat sa kalabangbangan ku balucu’ muala tu ikah. itidaay a tademaw sanisani maysaupu tu nikalutan a cikah, masacacayay nu depah ku saupu a pacilal miacak, ina kalakibetulanay a cikah sa pulungen nu heni a micikcik tu masadumaay nu sapatideng. ina kibutulay a cikah sa sipatayda nu heni i capiay a kuba’ musadimel a misanga sakay cunus tu nikakapah, idaw tu ku dumaay a tademaw pala u sasangaan tu luma’, tinaku ya salengaca a liwku, (Hotel de Sal “ Playa Blanca”) nu mahiniay a nipatideng a lumaan.

(u sulit nu hulam: 由於烏尤尼鹽沼是天然的鹽田，所以當地居民在經濟活動上盛行採鹽。當地人常常堆砌出許多1公尺左右的小鹽丘來曝曬乾燥，或以斧頭劈切出數十公分到1公尺的立方體。這些粗鹽除了送往附近的精製工廠加工外，也有當地人拿來作為屋舍建材使用，例如白沙旅社（Hotel de Sal "Playa Blanca"）即是此種建築。)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan (外部連結)

Samaipata, Bolivia