Mozambique

Mozambique (莫三比克)

u hata nu Mozambique (莫三比克)

Mozambique (莫三比克)

u Mozambique (Mo-San-Pi-Ke 莫三比克 ) sa i labu nu Africa, itiza i 18 15 S, 35 00 E, u ahebal nu lala’ mapulung sa 799,380 km², u ahebal nu lala'ay sa 786,380 km², u ahebal nu nanumay sa 13,000 km². hamin nu tademaw sa 25,930,150.

kakalukan umah sa 56.30%, kilakilangan umah sa 43.70%, zumaay henay umah sa 0%.

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Maputo (馬布多).

kakininan nu kanatal a demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 25 bulad 6 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Filipe Nyusi, micakat a demiad sa i 2015 a mihcaan cacay bulad sabaw lima a demiad.

cunli (總理)

u cunli nu Mozambique (莫三比克) ayza sa

ci Carlos Agostinho do Rosário (卡洛斯·多羅薩里奧), micakat a demiad sa i 2015 a mihcaan 1 bulad 17 demiad.

莫三比克的前身，就是葡屬東非，鄭和下西洋時最遠曾達莫三比克的貝拉港。1498年3月，葡萄牙航海家達伽馬率領船隊到達莫三比克，當時就有阿拉伯的貿易站在沿海一帶設立。

nuayawan nu Mozambique (莫三比克), u Portugal (葡萄牙) i nuwalian a Africa (東非), Cenhesai siyung sabataday ni taydaan u Mozambique (莫三比克) nu Pye-La-Kang (貝拉港). cacay a malebut sepat a lasubu siwaw a bataan idaw ku walu a mihcaan tulu a bulad, Portugal (葡萄牙) u sayhu nu bayubayuwan a tademaw ci Ta-Cia-Ma (達伽馬) mililiday tu masakaputay nu balubalungaan a tademaw makatukuh i Mozambique (莫三比克), tawya idaw ku A-La-Puo (阿拉伯) numi siwbaya mililis tu bayu anipatideng tu kakitidaan.

自1505年開始，成為葡萄牙的殖民地，葡萄牙在沿海興建了許多貿易站和堡壘，並且使它成為非洲東岸航行船隻經常停泊的港口。葡萄牙的商人、傳教士和探險家更深入內地。到了十九世紀初期，當地的奴隸制度才被廢止。

namakayda i cacay a malebut lima a lasubu ku lima a mihcaan malingatu, mala Portugal (葡萄牙) nu mikuwanay, lilis nu Portugal (葡萄牙) yadah kuni patideng tu yadahay nu sasiwbayan atu nikatatungduhan tu ba’tu, mala Africa (非洲) nuwalian kakaydaan nu balunga sasaluemengan a minatu. misiwbayay nu Portugal (葡萄牙) a tademaw, mitintuay a tademaw atu mitahaway a tademaw micumud i labu nuheni. mahka lingatu nu sabaw nu siwaw a seci, nu kalung a kawaw mahka mi lawpes.

經過了近五世紀的漫長殖民統治後，莫三比克人民也開始政治覺醒，要求獨立自主的呼聲高唱入雲，但是葡萄牙政府對這個殖民地不肯放手，因此爆發了為期15年的叢林游擊戰爭。

kaydaan tu nu limaay a seci nu matenesay anikuwanan sa, Mozambique (莫三比克) a tademaw mahka mapalal ku balucu', mangalay misiteked ku katuuday malawlaw tu naming ku balucu', nika, nika sifu nu Portugal (葡萄牙) kaisa miales tu kakuwawneng, sisa malpacaw satu tu sabaw lima a mihcaan tui kilangkilangan nuni kalpacaw. 

莫三比克解放陣線的黑人組織，在他們首領薩莫拉·馬謝爾的領導下，和葡萄牙軍隊展開了武裝鬥爭。

Mozambique (莫三比克) mihulakay nuni kasakaputan nu lumeni'ay a tademaw, mililiday nu sakakaay nuheni ci Sa-Muo-La．Ma-Sye-El (薩莫拉·馬謝爾), atu Portugal (葡萄牙) ahitay malingatu a malpacaw.

到了1971年，莫三比克解放陣線游擊隊在蘇聯的武器援助下控制了境內廣大的鄉村地帶，全境四分之一的土地都落入游擊隊的掌握中。

Katukuh tu cacay a malebut siwa a lasubu pitu a bataan idaw ku cacay a mihcaan, Mozambique (莫三比克) numi samawmaway a hitay itada i Russia (蘇聯) mipadangan tu sakalpacaw a dugu’ masiluday nuheni ku ahebalay a niyadu'ay, nu mala sepatay tu cacay a lalalaan mami kaasipan nu hitay.

1973年，莫三比克的局勢更加混亂，游擊隊的勢力也更加壯大，士氣低落的葡萄牙軍隊被迫從北方的叢林中退守到有數的幾個城市裡。

cacay a malebut siwaw a lasubu pitu a bataan idaw ku tulu a mihcaan , Mozambique (莫三比克) macunus kunika lawlaw nu sakalepacawan, macunus aca kuni ka tabaki nu hitay nuheni, adada henay ku balucu ku hitay nu Portugal (葡萄牙) pacicin pasaida i kilankilangan patadikuden pakatukuh tu pina a tukayan.

葡萄牙政府只好和莫三比克解放陣線展開談判，準備放手讓莫三比克獨立。

Portugal (葡萄牙) a sifu atu Mozambique (莫三比克) ahitayan masasakamu, ahican a pabeli ku Mozambique (莫三比克) ami siteked sa.

同年9月8日19時，葡萄牙外交部長馬里奧蘇爾斯和莫三比克解放陣線領導人馬奇，在尚比亞首都盧薩卡進行會談，雙方簽署協定立即停戰，葡萄牙允許莫三比克解放陣線領導組織黑人臨時政府，並且在9個月內完全獨立。

tawya a mihcaan tu siwa a bulad walu a demiad tu labiy pituay a tatukiyan, sakakaay nu Portugal (葡萄牙) ci Ma-Li-Aw-Su-El-Se (馬里奧蘇爾斯) atu Mozambique (莫三比克) nu mililitay a tademaw ci Ma-Ci (馬奇)，itida i Zambia (尚比亞) suodu Lu-Sa-Ka (盧薩卡) masasakamu, masasa kamu kunuheni a tatusa a kanatal masasulit ahicaan pasaluimeng tuni kalpacawan sa, Portugal (葡萄牙) mililid tu nabalucuan nuheni Mozambique (莫三比克) numi lilitay anisakaputan nu lumeniay a tademaw numi liziay a sifu, tini i siwawa abuladan amihedek tu nipi siteked nuheni.

mibabelih tuni kalepacawan 反恐戰爭

Mozambique (莫三比克) Yi-Se-Lan (伊斯蘭) nikalawlaw

從2017年10月5日開始，莫三比克德爾加杜角省北部地區遭到與索馬利亞青年黨有關聯的武裝分子襲擊，占領了濱海莫辛布瓦港口兩天和周邊小鎮。

namaka tusa a malebut cacay a bataan idaw ku pitu a mihcaan cacay a bataan a bulat lima a demiad malingatu , Mozambique (莫三比克) Te-El-Ciya-Du-Ciyaw (德爾加杜角) a kitidaan nu amisan kadebungan nu Somalia (索馬利亞) nu masakapahay a tademaw madebun tu nuhitay nuheni, madebungay nuheni u Pi-Hay-Muo-Sin-Pu-Wa (濱海莫辛布瓦) minatu tusa a demiad kuni pidebung atu liklik nu niyadu'ay。

同時武裝分子與伊斯蘭國集團建立了非正式的聯繫，接受來自國外聖戰分子的訓練和進行軍事和宗教研究。

tawya nusidikucay tu nuhitay a dikuc nu tademaw nu yi-se-lan (伊斯蘭) anipatidengan tu caayay kaw kaka dalinlakuwan, miala tu namaka nutawan a kanatal a hitay nuni pikunningan atu hitay atu kiwkayay a mikinkiway.

從那以後，戰爭迅速擴大，莫三比克政府與青年黨展開激戰，但未能奪回被占領的領土，濱海莫辛布瓦港口更兩度被青年黨和伊斯蘭國占領。

namakayda satu, ahebal satu kuni kalepacawan, Mozambique (莫三比克) a sifu atu nu masakapahay malingatu tu malepacaw , nika caay paka alaw kunuheni tu lala, Pi-Hay-Muo-Sin-Pu-Wa (濱海莫辛布瓦) minatu kina tusaan a debungan nu masakapahay atu Yi-Se-Lan-Kuo (伊斯蘭國) amidebung.

2020年8月12日，伊斯蘭國武裝分子攻占濱海莫辛布瓦港口，儘管戰鬥激烈，但政府軍並未完全撤離當地。

tusa a malebut tusa a bataan a mihcaan walu a bulad sabaw tusa a demiad, yi-se-lan a kanatal (伊斯蘭國) a hitay midebung tu Pi-Hay-Muo-Sin-Pu-Wa (濱海莫辛布瓦) minatu, hatida kuni kalpacawan, u sifu hatu caay ka hamin amiliyas tu niyadu'.

9月，伊斯蘭國武裝分子攻擊莫辛布瓦鄰近島嶼瓦米茲島（Vamiziisland）和梅坤戈島（Mecungoisland），將濱海別墅、飯店全部夷為平地。莫三比克政府也失去了對三個沿海地區的控制，至少有1500人被殺，25萬人逃離家園。

siwa a bulad yi-se-lan a kanatal (伊斯蘭國)a hitay paculi tu Muo-Sin-Pu-wa (莫辛布瓦) nu tepalay a subal nu Wa-Mi-Ce-Daw (瓦米茲島) atu Mye-Kuwung-Ke-Daw (梅坤戈島), u kapahay a luma’ atu lalabinnan a liwkan mamin maluyuh, Mozambique (莫三比克) a sifu nai’ tu ku balucu' tu sakay tuluay a niyadu'ay amisilud, makaala tu cacay a malebud lima a bataan ku nipipacuk amapatay, tusa a bataan idaw ku lima a mang a tademawan milaliw tu luma.

水系及地形 nanum atu lala'

u lala' ni Mozambique

這個國家地跨三比西河下游，南部有平原，東部沿海一帶為狹窄的平原，西北部為高原。

nina kanatal miawas tu sasa nu San-Pi-Si (三比西) sauwac, timulan masaenal, waliyan mililis tu maipucay a masaenalay a lala', nutipan talakaway a buyu'.

北部地勢高亢，好像樓梯，一級又一級地向海岸方向下降；並且有很多森林。沿海一帶海岸曲折，有很多良港。境內最大的河流有贊比西河和魯伏馬河。

amisan masatalakaw, mahida u kayakay, hamaw sa pasayda i lilis nu bayu mudebu, u kilangkilangan, sangagiwngagiw sa kulilis nu bayu, yadah ku minatu. satabakiay nu sauwac idaw ku Can-Pi-Si (贊比西) sauwac atu Lu-Fu-Ma (魯伏馬) sauwac.

氣候 demiad

南回歸線在南部通過，因此莫三比克的氣候，北部屬熱帶。南部是副熱帶，所以境內氣候炎熱潮濕，全年平均氣溫為攝氏19.4。

nahunkuasin milawid tu nutimulan, sisa u demiad nu Mozambique (莫三比克), amisan sacaledes sa. timulan caay ka caledes sa, sisa u demiad nu niyadu' kacalecaledesan masenged aca, tu mihcaan a demiad kala dihdihkuwan, sabaw tu siwa tin sepat a du’.

這個國家年分乾濕兩季，乾季比較短，為每年四月至八月；濕季很長，為每年九月到次年五月。因此雨水豐富，幾乎常年都會下雨，年雨量約500公釐到1000公釐。中部三比西河下游沿岸雨量最多，年雨量差不多有1000公釐到1500公釐。

nina kanatal malatusa maacak maudad tusa kina puu’, apuyu ku caledes, tu mihmihcaan nu sepatay a bulad katukuh tu waluay a bulad, tanayu ku kasengedsengedan, tu mihcamihcaan tu siwa abulad katukuh tu sakatusa a mihcaan tu lima a bulad. sisa yadah ku lacul nu nanum i sacac, hina udad tu mihmihcaan, uni kaudadan hatida ku yadah lima a kun-li katukuh cacay a malebut a kun-li. teban nu San-Pi-Si (三比西) sauwac mililisay sayadahay ku udad, tu mihmihcaan sa cacay a malebut katukuh tu cacay a malebut lima a lasubu a kunli.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

• CIA
• 外交部
• List of current heads of state and government
• https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8E%AB%E6%A1%91%E6%AF%94%E5%85%8B Mozambique (Mo-San-Pi-Ke 莫三比克 )