Samoa
Samoa（薩摩亞）
u Samoa sa i labu nu Oceania (大洋洲), itiza i 13 35 S, 172 20 W.u ahebal nu lala' mapulung sa 2,831 km2.u ahebal nu nanumay sa 10 km2. hamin nu tademaw sa 198,926. kakalukan umah sa 12.40%, kilakilangan umah sa 60.40%, zumaay henay umah sa 27.20%.
薩摩亞獨立國（Independent State of Samoa），簡稱薩摩亞，是一個位在南太平洋島國，約位於夏威夷與紐西蘭的中間、美屬薩摩亞的西方，為玻里尼西亞群島的中心。
Independent State of Samoa (薩摩亞獨立國), sadayum han kuni pangangan Samoa (薩摩亞) , itiday i nataypinyung (南太平洋島國) a kanatal, itida i Hawaii (Ceawiey 夏威夷) atu New Zealand (Niwsilan 紐西蘭) a teban, Amilika u Samoa (薩摩亞) nutipan, u Polynesia (Polinisiya 玻里尼西亞) nu teban.
1962年獨立。這裡的人們外型剽悍，尤其是他們壯碩的體型讓他們在各種格鬥賽事中都有亮眼成績。
cacay a malbut siwa a lasubu enem a bataan idaw ku tusa (1962) a mihcaan misiteked kuheni. itiniay a tademaw wayway nuheni sasamae’desa', micidek kunika kidemu nu tabaki nu udip itida i nu cancanan nu sakalalebu nu sakasetset kapahtu ku tinsu nuheni.[1]
tapang tusu nu kanatal (首都) mikawaway-kalumyiti
u tapang tusu nu kanatal sa u Apia (阿皮亞伊).
kakinginan nu kanatal demiad (國家紀念日) mikawaway-kalumyiti
kakinging nu kanatal demiad sa 1 bulad 6 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首) mikawaway-kalumyiti
u tabakiay a tapang nu kanatal (cong-tung) ayza sa ci Tufuga Efi, micakat a demiad sa i 2007 a mihca 5 bulad 11 demiad.
cunli (總理) mikawaway-kalumyiti
u cunli nu Samoa (薩摩亞) ayza sa ci Tuilaepa Lupesoliai Sailele Malielegaoi (圖伊拉埃帕·薩伊萊萊·馬利埃萊額奧伊), micakat a demiad sa i 1998 a mihcaan 11 bulad 23 demiad.
tademaw (人口) mikawaway-kalumyiti
薩摩亞人口只有二十多萬，島上的居民多半是土生土長的原住民，主要分佈在西薩摩亞和東薩摩亞等地。
Samoa (薩摩亞) tademaw tusa a bataan ku pina a mang ku tademaw, subalay a tademaw nui tidaay namin alecuhen nu yincumin, tada angangan nika babenisan itida i Samoa (南薩摩亞) atu wali a Samoa (東薩摩亞) ku kakitidaan nuheni.
薩摩亞部落原為玻里尼西亞部落的一支，屬南方蒙古人種和澳大利亞人種的混合類型，部落中現使用薩摩亞語，屬南島語系玻里尼西亞語族。
Samoa (薩摩亞) a niyadu’ naw Polynesia (Polinisiya 玻里尼西亞) aniyadu’an, u nutipannay a Mongolia (蒙古) a tademaw atu Australia (澳大利亞) a tademaw nu malamelay a tademaw, niyaduay a kamu u Samoa (薩摩亞) ku kamu nuheni, u nadaw nakamuwan a Polynesia (Polinisiya 玻里尼西亞) a kamu nu binacadan.
有研究者認為：薩摩亞部落的祖先可能早在2500年前便已從東南亞遷居到此。
idaw kumi kinkiway saan: Samoa (薩摩亞) niyaduay nu babalaki hakiya nama tabalay i tusa a malebud lima a lasubu (2500) a mihcaan nama kaydaay i waliy tipan numabulaway katukuh itini mueneng.
malecaday nu papunaan nu Samoa (薩摩亞的血統) mikawaway-kalumyiti
薩摩亞的男性，特點是是臉寬，下巴厚，膀大腰圓，身材粗壯，力量非常突出，抗打擊能力也特別強，讓他們的身體非常適合格鬥，也因此讓他們的身影出現在世界各地的格鬥賽場上。
Samoa (薩摩亞) a tatama, silusi nuheni han ahebal ku bihid, ngaduy kibetul, tabaki ku tatelacan, micidek ku tabaki nu udip, micidek ku icelang, icelang amilalebu’, u udip nuheni tanestes asipilalebu, sisa hina adih kita i kitakit tuni kasa sedsedan i kalalebu'an.
laylay (歷史) mikawaway-kalumyiti
在第二次薩摩亞內戰後，薩摩亞被一分為二，東邊由美國統治成為現美屬薩摩亞，而西邊則在1899年成為德國殖民地。
itini i sakatusa a Samoa (薩摩亞) ilabu nikalepacawan, Samoa (薩摩亞) nacacay henay alaw mala tusa, waliyan u Amilika (美國) kumi kuwanay mala aydaay nu Amilika (美國) a Samoa (薩摩亞), nutipan han i cacay a malebut walu a lasubu siwa a bataan idaw ku siwaw (1899) a mihcaan mala Germany (德國) nu kalimadan.
第一次世界大戰剛開始，1914年8月，紐西蘭占領了德屬薩摩亞，以防止德國用它作為太平洋的海軍基地。
sayaway nuni kalepacawan mahkamalingtu, cacay a malebut siwa a lasubu cacay a bataan idwa ku sepat (1914) a mihcaan walu a demiad, New Zealand (紐西蘭) midebung tu Germany (德國) a Samoa (薩摩亞), paliha tu Germany (德國) misa Taypinyang (太平洋) kaygung nu kakitidaan.
島上的德國軍隊沒有投降，但是也沒有反抗。1919年，依照凡爾賽條約，德國把西薩摩亞讓給紐西蘭委任統治。
subalay a Germany (德國) nu hitay caay pikusan, nika caay paculi. cacay a malebut siwa a lasubu cacay a bataan idaw ku siwaw (1919) a mihcaan , duducen nuheni ku Funesay (凡爾賽條約) anikasasulitan, hiyan nu Germany (德國) ku Samoa (西薩摩亞) sipabeli i New Zealand (紐西蘭) a mikuwan.
紐西蘭以國聯和聯合國名義託管西薩摩亞，直到它1962年1月1日獨立。
New Zealand (紐西蘭) u kuolan (國聯) atu lekec nu kanatal (聯合國) a ngangan mipasubalid tu nipi kuwan tu tipan Samoa (西薩摩亞). katukuh i cacay a malebut siwa a lasubu enem a bataan idaw ku tusa (1962) a mihcaan cacay a bulad cacay a demiad misiteked kunuheni.
西薩摩亞是玻里尼西亞島國中第一個在20世紀獨立的國家。
tipan Samoa (西薩摩亞) u Polynesia (Polinisiya 玻里尼西亞) subal a kanatal u sayaway a tusa a bataan a seci nu misidekeday a kanatal.
2006年3月31日，薩摩亞議會選舉舉行，執政的人權保護黨再次贏得大選，贏得議會49席中的30個席位。1962年獨立，稱為「西薩摩亞」,1997年改名「薩摩亞」
tusa a malebud idaw ku enem (2006) a mihcaan tulu a bulad talu a bataan idaw ku cacay a demiad, Samoa (薩摩亞) ihun malingatu misikiw, aydaay mikuwanay a tademaw midiputay kinacacay aca maala nu singkiw, makataay nu ihun sepat a bataan idaw ku siwa nu tademaw tulu a bataan kuni ka alaan nuheni a tademaw. cacay a malebut siwa a lasubu enem a bataan idaw ku tusa (1962) a mihcaan misiteke kunuheni, ngangahan u tipan Samoa (西薩摩亞), cacay a malebut siwa a lasubu siwa a bataan idaw ku pitu (1997) a mihcaan misumad tu ngangan Samoa (薩摩亞).
lalangawan (文化) mikawaway-kalumyiti
薩摩亞部落著原始的圖騰信仰，生活習俗上有眾多的禁忌，但現在已有較大改觀。另外薩摩亞部落的民間神話傳說也很豐富。
Samoa (薩摩亞) a niyadu’ nu namakaydaay i babalakiyan nu kulit ku sinku, sakaudip nu heni yadah ku papaysinnan, nika ayda yadah tu kuni kasumadan. dumasatu Samoa (薩摩亞) a niyaduay a tadema a kungku nu heni u silaculay.
薩摩亞雖然是太平洋中的一個小島國，但這個十幾萬人口的國家擁有不少格鬥明星，由摔角選手轉換跑道到好萊塢的巨石強森就擁有薩摩亞血統。
Samoa (薩摩亞) amica u Taypinyung (太平洋) nu adidiay a subal nu kanatal, nina cacay a bataan apina nu mangn a tademaw nu kanatal yadah kumi busiguay nu hayu a tademaw, nu milalebuay a tademaw malimaday taydan i Hawlau (好萊塢) a tademaw ci Cise- cansen (巨石強森) idaw kunama punaay nida.
其他還有像是 UFC 的馬克杭特（Mark Hunt）、大衛圖阿（David Tua）或是 WWE 的羅曼（Roman Reigns）、烏索兄弟（Jay & Jimmy Uso）等人都擁有.
dumasatu mahida ci UFC a 馬克杭特(Mark Hunt), 大衛圖阿(David Tua) atu WWE a 羅曼(Roman Reigns), 烏索 a malekakay (Jay & Jimmy Uso) idaw namim ku malecaday ku papunaan nuheni.
Samoa (薩摩亞) kakanen nu niyadu'ay (在地飲食) mikawaway-kalumyiti
薩摩亞首都Apia的餐廳不少，但大多數都是西方食物，價位較高但體驗不出薩摩亞特色，在當地市場則是比較常見炸雞、烤雞配上主食香蕉或是芋頭等主菜
Samoa (薩摩亞) sodu Apia a kakanan yadah, nika hatidaay u amuhun a kakanen ku yadahay , aca hantu talakaw mahicaykia inai ku Samoa (薩摩亞) a sanek, itini i iciba kiya hina adih kita tu nitengelan tu simal a tulakuk, tulakuk pu atinu'en tu pada’ atu tali ku alamian.
薩摩亞人比較窮，因此在市場僅能做出這種食物，薩摩亞菜的簡易餐廳，大部分吃的東西跟平常吃的相差無幾，但還是看到了如Sinboro的特殊的食物，這種奇特的食物僅在萬那杜見過，而入住在Fale吃到的薩摩亞食物也是比一般常見的口味差不多，只是大部分都吃魚而已。
Samoa (薩摩亞) a tademaw pakuyuc,sisa itni i iciba u mahiniya sa ku makanay, Samoa (薩摩亞) a almi u madayumay a kakanen, kakanen nu heni malecad tu tunu demidemiaday akan, numahiniay akan itida sai Wannatu (萬那杜) maka adih, taydaay milabingnay a tademaw itida i Fale makanay tu Samoa (薩摩亞) a kakanan mahida tu ilumaay ku kan, u buting ku yadahay anikan.