yewcu binacadan 瑤族
namaka caylim katukuh caysiw a seci malingatu pasayda i Taypea atu Liewkuo mabulaw, paluma tu Suli a lusayan ku sakaudip.
由15-19世紀開始向泰北與寮國遷移,以種罌粟為生。
Yewcu, nu Ya-cuo a binacada, u satenesay nu likisian. idaw kumikinkiway sakamusa: tatapangan nu Yewcu namaka sumamaday a Tunyi niyaduan, atu Ciwlicu masasungaay kunuhini, kakilulan nuheni tu tuas han ci Ceyu, Panhu.
瑤族,是亞洲的一個民族,其歷史比較悠久。有研究認為:瑤族起源於古代東夷部落,與九黎族關係密切,尊奉先祖蚩尤、盤瓠。
Cuo-kuo Yewcu a tademaw tu-wal-lim tin lu a mangan “ tusep-caysep mihcaan), nemtu.cay a kilacan idida i Kuonsi “ cay-sip-pic a mangan”, tucay.lim kilacan itida i Hunan “picsep a wangan”. walu a kilacan itida i Kuontun “tusep a mangan”, walu a kilacan itida i Yunnan “caysiw a mangan”, cay.lim kilacan itida i Kuycuo.
中國的瑤族人口為285.3萬(2010年),62.1%在廣西(147萬),21.5%在湖南(70萬),8%在廣東(20萬),8%在雲南(19萬),1.5%在貴州 。
Yewcu milauyt tu nalumaan a mueneng, itida i Yenan, Liawkuo, Taykuo amis idaw ku tademaw. u Yenan limsip nu binacada. i Yenan Yewcu a tademaw malakuuy tu enmtu a mangan, u Yenan nu saka siwa a tabakiay nu binacadan. i Tunnanye kanatalan nu midayliay, idaw ku milakuuytay nu Yewcu a tademaw mabaulaw taydan i Amilika, Ciwnanta, Muosike, Fakuo a kitidaan.
瑤族跨境而居,在越南、寮國、泰國北部也分布一些。是越南的54個民族之一。越南瑤族人口超過62萬,是越南第9大民族。東南亞國家排華年代裡,部分瑤族人還飄洋過海移民到美國、加拿大、墨西哥、法國等地。
tademaw nu Yewcu mangaay nika maedes. hina malalid nu tawyaay nu mikuwanay a nipipahpahan atu misainai’ tu nuhenian, hina i buyu’ ku eneng nuheni, sisa idaw ku kamu nutaw tu nuhenian tu “ nai’ ku buyu’ caay kala Yewcu” sa ku kamu, itida i Nalin nai’ ku buyu caay kala Yewcu” tatengaay nunipatuduan u Cunkuo nutipanay u santi mincu. yadah ku nikakenihan nakamuan caay kalecad, idaw ku Mimyi, Punuyi, Laciwyi yadah ku nakamuan. walsep a mihcaan patideng tu Yewwen, u Latingu ku sulit nuheni. milecad tu Hanyi. katuud ku matinengay musakamu tu Cunyi, Mewyi a nakamuan.
瑤族民風比較淳樸而強悍。由於常受歷代統治者的驅除和歧視,一般在山區居住,因此有「無山不成瑤」之說,而「南嶺無山不有瑤」 更是明確地指出其為中國南方典型的山地民族。由於分支眾多,語言差異大,有勉語、布努語、拉珈語等多種。80年代創製了瑤文,用拉丁字母拼寫勉語優勉土語。通用漢語。很多人能同時說壯語、苗語等語言。
Yewcu a cudad 瑤族文學
mikawaway-kalumyitiYewcu wensia a angangangan u niyadu’ a wensia ku satabakiay, u kamu ku sapatahekal nuhini tu nakamuan, sisa inai’ ku misulit ni kilukan, uyda a cacay ku ni sulitan tu nu layak anika cacaliwan a nisulitan, katukuh tu tusep a secian lim nem-sep mihcaan, Yewcu itini i niyadu’ tunikawaw kya idaw kunikasakaput amahelak, sadikuday pala tusa a bataan idaw ku tulu nu nisangaan tu cudadan.
瑤族文學主要是以民間文學為大宗,因為多以口頭流傳為主,所以並無文字記載,僅有部份是以漢文傳鈔,至20世紀五六十年代,瑤族民間文學的采風工作才有組織地開展,其最終成果匯成了23本。
nakungkuwan nu babalaki 神話
mikawaway-kalumyitiYewcu nakungkuwan nu babalaki nikakenihan “ tatapangan nu tademaw” “selayan a tatapangan” atu “ binacadan a tatapangan”, mahida u “Milutuo” musakamu tu cacaya a Milutuo nu tataynaan di’tu, miedap patideng tu selayan a buyu’ sawac, patucekan nida ku siwaway a wawaan nu tatami makay “ wawa nu wadu “ cilakay” misangan tu kakungkuan nu tademaw, “ Panhu ka kungkuwan” misaheci musakamu tu Yewcu nu caytu a pinganganan, hican ku Yewcu palekal pakasikad tu “ Panwan”, sikawaw tu “ Panwan a kawawan” tu namakacuwaay.
瑤族神話大致上可分為「人類起源」、「宇宙起源」與「族源起源」等,像是〈密洛陀〉描述一位名叫密洛陀的女神,除了幫忙創造宇宙的山川河流外,也命其九位兒子透過「蜂仔」(蜂蛹)做人身來造人類的故事;〈盤瓠神話〉則是說明瑤族最早的十二姓是怎樣產生以及瑤族人民敬「盤王」、舉辦「盤王節」的由來。
sasakamuen 傳說
mikawaway-kalumyitiYewcu kakungkuan, musakamu tu caaya kalecad nu zitayan, Yewcu a tademaw hican misuayaw tu aydaay a sakaudip atu aydaay a cence, sumamad sipakayda i kulit nu nakamuan sumaden patayni mala ka kungkuan, patinaku, Yenna a “ cudi”, nikada idaw kunipisuayaw tu Cuonyun wancaw nipibabelihan, patinaku tu “Tatensia a kakungkuwan” “Do’hu-pawan”, atu Taypin-tenkuo kalekalan nu kawaw a kakaungkuan, patinaku “ Taypincun-kuoyewcay” tatenaay ani kilukaan tu Taypicun namakayda i Yewcu niyaduan atu Yewcu binacadan nikasasungaayan nikaydaan a dadanan.
瑤族傳說故事反映著不同時期瑤族人民所面臨的現況或與政治局勢有所關聯,早期出現了一些從圖騰神話演化而來的傳說故事,如:雲南的〈竹笛〉,之後也有針對中原王朝的反抗,如:〈大藤峽的傳說〉、〈豆腐八王〉,以及與太平天國起事有關的傳說故事,如:〈太平軍過瑤寨〉如實地記錄太平軍曾行經瑤族聚居地且與瑤民的融洽相處過程。
dadiw nu Yewcu 民間歌謠
mikawaway-kalumyitimanamuh ku Yewcu mudadiw, ya dadiw sakamu sa tu aydaay a nikaudip atu aydaay nu cence, patahekal tu micidekay a dadadiwan, mahida u tigamiay a dadiw, nakamusa idaw ku sapatahekal tu namaka balucuay a ngelu’ nu dadadiwan, patahekal tu nangalayan, mikilim tu lalumaan, talaayaw tu dadatengan a dadadiwan, dumasatu idaw ku namaka likisiay a dadadiwan patahekal tu Yewcu a tademaw nu hatidaay nika bulawan a likisi atu sapiwawiesaw a dadadiwan tinaku “ hu-wan-en-cin-huo” sa.
瑤族喜歡歌唱,其歌謠也多反映現實生活與政治現況,且發展出不少具有特色的歌謠體裁,如信歌,其主題有訴苦、訴情、查親、溯源等,另有民族歷史歌反映瑤族人民漫長的遷徙歷程以及革命歌謠如〈呼王恩情厚〉等。