Burundi

Burundi (蒲隆地)

u siwkay nu kanatal

u Burundi sa i labu nu Africa, itiza i 3 30 S, 30 00 E, u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 27,830 km², u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 25,680 km², u ahebal nu nanumay sa izaw ku 2,150 km². hamin nu tademawan sa 11,099,298.

kakalukan umah sa 73.30%, kilakilangan umah sa 6.60%, zumaay henay umah sa 20.10%.

tapang tusu nu kanatal (首都)

Bujumbura

u tapang tusu nu kanatal sa u Bujumbura (布松布拉).

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 1 bulad 7 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Évariste Ndayishimiye (Aywalisete．Ngetayisimiya 埃瓦里斯特·恩達伊希米耶), micakat a demiad sa i 2020 a mihcaan 6 bulad 18 demiad.

Second Congo War Africa map

u cunli nu Burundi ayza sa ci Alain-Guillaume Bunyoni, micakat a demiad sa i 2020 a mihcaan 6 bulad 23 demiad.

u hata (國旗)

u kulit nu hata nu Burundi sa, u sumanahay, u landaway, u sangelacay, sibunac i telung nu hata, tulu ku kulit nu hata nu Burundi.

u sulit nu zuma a kamu

u sulit nu Hulam: 蒲隆地

u sulit nu Lipun: ブルンジ共和国

usulit nu Amilika: Burundi

Burundi a kapulungan a kanatal, nipangangan tu sakay Burundi i hekal, u nu walianay nu Africa, masa adidi'ay kailabuay a kanatal, nikasahida sa ya masaamisay, walianay, nutipanay sa, malangat nu ya Rwanda (盧安達) Tanzania (坦尚尼亞), Democratic Republic of the Congo (剛果民主共和國), kalatebanan sa masatatibay atu nu Conggo i liwliwan nu sakasenengan nu ya Tanganyika banaw (坦噶尼喀湖).

(u sulit nu hulam: 蒲隆地共和國，通稱蒲隆地，是一個位於東部非洲的小型內陸國家，其北、東、西面分別為盧安達、坦尚尼亞與剛果民主共和國所包圍，其中與剛果民主共和國的邊界有超過一半是座落在著名的坦噶尼喀湖湖面上。)

Burundi a tatangahan a tuse sa ya Kitga (基特加) han a nipangangan, u satabakiay a tuse sa ya Bujumbura (布松布拉), u nipatideng sa iti Tanganyika itapiingan nu banaw, masaminatuay a tuse. u nakamuan nu Burundi a satungus sa masatulu, pasu nu UK(英國), France, atu nu Kelunti a kamu.

(u sulit nu hulam: 蒲隆地的首都為基特加，最大城市為布松布拉，是位於坦干依喀湖湖畔的港口都市。蒲隆地的官方語言有三種，包括英語、法語和克倫地語。)

ina Burundi hananay a kanatal sa, i kitakit a nipitapal sa u sapakuyucay a nikaudipan a masacacayay kailabu, nu kasilacul nu kapulungan sa, sakaidaw nu nikasilacul nu tademaw a aca sa, atu nu tademaway a nipalekalan mapatuduay i hekal sa, i kitakit a nipasilsilan malasadikuday nu kasacacay nu kanatal. ina Burundi a kanatal sa u mapawacayay nu kapulungan nu masakaputay i kitakit, u sanbiliay ku sakasilsil i hekal. nikahinian sa nipitapal tu kalalekalan sa, nau kina sasula’cus ku i labuay a masasungayaw, maanub hinakuliniw atu nipicudad nu binawlan sa caay katatungus, sakaadadaay nu tangah sa sisilsil tu AIDS hananay a imelang (愛滋病).(u sulit nu hulam: 蒲隆地是世界上最貧窮的國家之一，國內生產總值、人均國內生產總值與人類發展指數都位於國際排名中較後段。蒲隆地也是聯合國所認定最低度開發國家之一。造成這種情形的原因主要是內戰、貪汙和人民教育程度不高，而且還流行著愛滋病。)

u likisi (歷史)

kalaidaw nu ngangan sa u U-lun-di, 16 a seci sa mala u nilangatan a masahungtiay a kanatal.

(u sulit nu hulam: 原名烏隆地，16世紀形成封建王國。)

i 19 a seci kalatebanan tu kalingatuan, ya United Kingdom, Germany, Belguim, tuluay a icelang midebung tayni. i 1890 a mihcaan sa mademec nu Germany kay matenesay tu a mikuwanay masahungtiay a kanatal, sadakecan tu nu udipay han nu Germany a kititaan, kakayda satu i 1916 a mihcaan sikadem nu Belguim a kanatal kelecan nu hitayay a mikuwan.

(u sulit nu hulam: 19世紀中葉開始，英國、德國、比利時三國勢力侵入。1890年被德國征服當地統治已久的王權，將此地列為德屬東非的領土，並在1916年落入比利時軍隊的控制。)

i nu dikudan sayaway a nikalalais nu kitakitay sa, u nu kitakitay a kapulungan a masakaputay nipisaketun tu ya Lu-an-ta atu U-lun-di hananay sipabelian han kya Belguim, ya Belguim sa haymaw han a patatules a miedap tu ya hungtiay a sasululan a mikuwan. katukuh i sakatusa nikadem kalalais nu kitakit, ya Rwandaa atu Burundi mala nu kapulungan nu masakaputay sipakelit a mikuwan, sitapal tu ya Belguim mamidayli tu sapikuwan, 1959 a mihcaan sa Burundi atu Rwanda malaliyas, 1962 a mihcaan pitu a bulad kalingatuan a demiad pasatatenga' a kunida saan mala u Burundi hananay a u nu hungtiay a kanatal.

(u sulit nu hulam: 第一次世界大戰後，國際聯盟將當時已合併在一起的盧安達-烏隆地分配給比利時，比利時則透過間接的方式扶植當地王族統治該地區。直到第二次世界大戰結束後，盧安達-烏隆地變成聯合國託管領地的一部份，委由比利時代管，1959年時烏隆地與盧安達分開，1962年7月1日正式獨立，成為蒲隆地王國。)

nikakunida saan kiya Burundi a malakanatal sa, ku maydih pananukas muliyaw a masahungti ku sasitungus, nika iti 1966 a mihcaan kaidawan nu hitayay a talakaway mamikuwanay tu kanatal ya ci Mi-syel. Mi-kong-pe-lo sipaalesen nida kiya masahungtiay a tademaw (mahka mala tatungus nu sakahungti caay katenes), patideng tu ya Burudi kapulungan a kanatal, kalingatuan a masa nu hitayay a nipikuwan. i kakitidaan nu Burundi sa malatusa ku kaidaw nu sakahenulan nu binacadan, nika ya Tu-si (圖西) a tademaw sa nikatuudan sa 15% adada, sipakay i 16 seci sa u heni tu ku kasidakecan tu sapikuwan, u sakahenulan a mamikuwan sa tu Hu-tuay a binawlan, pasu ya saadidingay a binacadan ya Twa (Te-wa 特瓦) mapulung mikuwan, kyu nikahini sa u sakacaay kakapah nu kalasiyakayan, sisa idaw tu ku kasemelan tu caay kadamsayay a kasalula'cus, tu nikahida sa i 1993 a mihcaan cacay a bataan a bulad, nika sasungayaw kalatu nayay tu ku sasiliwkay.

(u sulit nu hulam: 剛獨立時的蒲隆地曾恢復過短暫的王權，但卻在1966年時由軍人出身的首相米歇爾·米孔貝羅罷黜了原本的王子（他才剛篡位沒有多久），成立蒲隆地共和國，開始進入軍人獨裁執政的時期。蒲隆地境內有兩大主要民族，為數約只有一成半的圖西人自16世紀以來就一直擁有該國的統治權，控制著主要是由胡圖人組成的平民百姓，再加上非常稀少的原住民特瓦人（Twa）。這種少數民族佔高位的不正常社會結構埋下國家不穩定的惡種，並且在1993年10月時到達最高峰。)

nu kakitidaan (地理)

u Burundi hananay a kanatal sa u eneng kalalabuan nu lala’, u tideng sa i walian nu Africa kalapeladan a dihep, nikaninelan masasetul sisa kapeladan sikaidaw nu kitidaan, ya Tanganyika a banaw sa, i walianay a tukus kacelcelan masabuyu'ay a sacakat, sakay u nu Africa tusaay nu sauwac, ya Nile (尼羅河) atu ya kang-guo hananay a sauwac i tini a masaciid, kalaidaw nu kasingangan tu nu Africa a balucu’ han. i kanatal sa nikaahebalan sa makaala tu 27,830 km² a katanayu.

(u sulit nu hulam: 蒲隆地為一個內陸國家，位於東非大裂谷之上，境內地形複雜，坦干依喀湖東岸突然高聳起來的陡峭山脊是非洲兩大河流尼羅河水系與剛果河水系的分水嶺，有「非洲之心」之稱，全國總面積27830平方公里。)

u demiad (氣候)

masacaledesay nu lutuklutukay a enal ku kasahida nu demiad, paymihcaan sa nikaidaw nu nanum makaala tu 1200～1600 a haw-mi.

(u sulit nu hulam: 熱帶草原氣候為主，年降水量1200～1600毫米。)

kanahatu u kitidaan sakay nu teleklal (赤道), nika u demiad malawilaw nu katalakawan nu kitidaan a mapasumad, kiyu i kanatal nu heni sa nikaudad sa kalasibekan. zayhan u sakay nanum a sasatibuan caykacalud a misanga', kiyu sawsawni sa cumudan pihacengay nu balad ku kakitidaan, kacabiyasan tu nu nanum kiya Tanganyika a banaw, alahicaan sa mamin ku liwliw nu banaw atu minatuay, pasu ya nabakuwanay a dadan mapeci pihacengan a sikasipunan, alahicaan sa mangaleb ku nipipeci mahamin nayay tu ku kapahay nu tuudtuud.

(u sulit nu hulam: 雖然位處赤道，但是氣候受地勢高度調節，境內雨量充沛。因為水利未修，所以時常引起嚴重的氾濫，常有災害，並且使坦干伊喀湖的水位增高，使得沿湖區港口的工業區、市區和一部份路基受到嚴重的損失，有時會被完全毀壞。)

sakay kalisiw (經濟 )

u kuhi atu uciya sa, mala nu Burundiay u sakahenulan a sakaidaw nu sasikalisiw, nika anu mahica ku kasademiad sa u mamietelay tu sakaidaw nu kapah nu kalisiw sa, atu kalaidaw nu tademaway a nilawilawan sikaselep nu nikalukan.

(u sulit nu hulam: 咖啡與茶是蒲隆地最重要的兩樣外匯來源，但其收入好壞卻全得看當年的天候是否配合，與是否有發生人禍而導致收成減少。)

u pada', kubkub, balaysan, masa nu sakahenulan a nikalukan, sikaidaw nu nikasibekan tu pada' sa, i kitakit sa i ayaw nu cacay a bataan ku sakasingangan.

(u sulit nu hulam: 香蕉、玉米、高粱亦為蒲隆地重要作物，其中香蕉生產量更達到全球前十名。)

sakay malukay (農業)

malukay a sasikawaw sa i Burundi a kanatal sa, sakay nu kalisiway a nipalacul sa u sakahenulan ku tideng, nika i paykanatal sa caay kataneng ku sidamekay nu kakalukan sa, u tineng nu sakay maluk a sapadadan sa kalamukasian, kiyu nu kakaenean sa caay kataneng. u nipalumaan tu sakaluk sa, ya kuhi, kupa’, apaw, kumuh, tubah, sicedam a balaysan, pada’, balaysan, kalidang, kabilay, atu mugi.

(u sulit nu hulam: 農業在蒲隆地國家經濟上佔有重要的地位，但是境內缺乏優良的耕地，農耕方法又十分原始，因此糧產不足。主要農作物有咖啡、棉花、樹薯、豆類、蕃薯、蘆粟、香蕉、高梁、花生、馬鈴薯和燕麥等。)

pahutingay (畜牧業)

u pahutingay a sakikawaw sa nu laylayay a salacul, paykanatal sa idaw ku nipahabay tu singawaay a katalalan, buyu'ay a sidi’, atu tanubanuhay a sidi’.

(u sulit nu hulam: 畜牧業是傳統產業，全國養有長角牛、山羊及綿羊等。)

nu butingay a sakikawaw (漁業)

mibutingay a sasikawaw sa caay kahacica ku milihidaay, kasaupuan sa itida amin ya Tanganyika hananay a banaw, i 2005 a mihcaan sa nikasibekan nu pibutingan sa 14,200 mt kayadah.

(u sulit nu hulam: 漁業規模不大，多集中在坦干伊喀湖一帶，2005年魚獲量約14200公噸。)

nu mukingan a sakasilacul (礦業)

nu Burundi a kakitidaan sa nayay ku sakaidaw nu mukingay a sakikawaw, nu ayaw sa namukutkut tu adidingay a Si (錫), U (鎢) atu Kim (金), katukuh ayda sa nayay ku misuayaway tu sakaidaw nu mukingay a silacul, pakakapah tu nu lala’ay a nipikingkiw atu mikingsa.

(u sulit nu hulam: 蒲隆地境內幾乎沒有礦產，過去只開採少量的錫、鎢和金等，國內一直到目前為止還沒有對礦產資源作有效的地質調查。)

saku nu padadanay (交通)

u sakay nu padadan sa caay kacaluway, i labu nu kanatal sa nayay ku silamalay a nipatideng, u nu kadidengay a dadan sa 12,322 km katanayu, sikaidaw nu nipatamaka sa 1,286 km katanaya, masadumaay nu kenisay, niyaniyadu'an a dadan sa, sakayadahay sa palatek han nayay ku sikiningay a musakapah, micidek i kaudadan sa masalanu ku dadan u ti'ih sa sikacilil.

(u sulit nu hulam: 交通十分不便，境內沒有鐵路，公路全長12,322公里，其中只有1286公里是柏油路面，次要公路長3700公里，其他都是鄉村道路；絕大多數公路缺乏保養，且在雨季中泥濘難行。)