Wikipitiya

Malaysia

Malaysia
kakitizaan
telek balat tu 3°8′N 101°41′E
u ahebal 330,803 km2
anganganay a tu-se Kuala Lumpur
kamu
Malaysian, English
tademaw
32,730,000
papazaan
Kilistukiw 9.2%
Amituhukiw 19.8%
Intukiw 6.3%
Islankiw 61.3%
papayzaan 3.4%
zuma 1.2%
tatukian a subal
UTC+8
wang-can
.my

Malaysia（kamu nu Hulam: 馬來西亞）

Flag of Malaysia.svg
u hata nu Malaysia (馬來西亞)

馬來西亞在東南亞的中間，與新加玻、印尼、泰國、菲律賓相鄰。因赤道線經過，天氣炎熱。

itiza ku Malaysia i teban nu wali aca timul nu Asia (亞洲), belaw ku Singapore (Sin-cia-puo, 新加坡), Indonesia (印尼), Thailand (泰國) atu Philippines (菲律賓). usakasa belaw nu Equator line (赤道線), sisa caledes ku demiad iti.

u Malaysia sa i labu nu Asia (亞洲), itiza i 2 30 N, 112 30 E, u ahebal nu lala' mapulung sa izaw ku 329,847 km2. u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 328,657 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 1,190 km2. hamin nu tademaw sa 30,949,962. kakalukan umah sa 23.20%, kilakilangan umah sa 62%, zumaay henay umah sa 14.80%.

馬來西亞全國共有13州和3個聯邦直轄區，即西馬11州，2個聯邦直轄區以及東馬2州，1個聯邦直轄區。

izaw ku sabaw tulu a cu’(州) atu tulu ku kasaupuay cesya a kakitizaan nu Malaysia (馬來西亞) , tapalen azihen sa, sabaw cacay ku cu’ (州) , tusa ku kasaupuay cesya kakitizaan nuetipanay a Malaysia (馬來西亞) a subal , zumasa i nuwalian a Malaysia (馬來西亞) a subal sa, tusa ku cu’, cacay ku kasaupuay cesya a kakitizaan.[1]

demiad (氣候)

mikawaway-kalumyiti

adihan ku caay ka lecat ku demiad i wali atu tipan nu Malaysi, malecat tu akuti' ku demiad i tiza, dalecacat ku utangenay a kaubti i inutebanan ku 22°C atu 32°C, uladulad ku palapatan i wali nu Malyasia (Sabah [沙巴], Sarawak [砂勞越]) paka i cacay a batan izau ku cacay a bulad izau ku tusaay a bulad tu zikuz a mihcaan, nika i tipan nu Malyasia i walu a bulad.

(東馬與西馬的氣候差異頗大，均屬於熱帶氣候，平均氣溫(utangenay a kabuti)介於(inutebanan)攝氏22至32度，白天氣溫較高，夜晚則相當涼爽(sa'pi')。11月(cacay a batan izau ku cacay a bulad)到翌年(zikuz a miheca)2月(tusa a bulad)為東馬(Sabah沙巴、Sarawak砂勞越)的雨季(sadingsing)，西馬則八月為降雨高峰期。

tapang tusu nu kanatal (首都)

mikawaway-kalumyiti

u tapang tusu nu kanatal sa u Kuala Lumpur (吉隆坡).

馬來西亞的法定首都為吉隆坡（Kuala Lumpur），是一座對東南亞的文化、教育、財政、經濟、商業、金融都具有極大影響力的國際都會。作為法定首都，吉隆坡也是馬來西亞國會以及國家皇宮的所在地。

na u tapan a tuseu ulicay tapang a tusu nu Malyasia (馬來西亞) ku Ci-lung-pu (吉隆坡). mapaazih ku mahiniay nuwaliay-timulay a lalangawan , sapipasubana'an, atu masasizumaay nu kalisiway a kawaw mamin, u saicelangay a tusu i kitakit, atu u aenengan nu kuo-huy (國會) aca, u kakitizaan nu Hang-kung nu kanatal (國家皇宮) itini i Ci-lung-pu (吉隆坡).

吉隆坡曾經是聯邦中央政府行政中心和馬來西亞聯邦法院所在地，但已於1999年遷往吉隆坡以南20公里的布城（行政首都）。2001年2月1日，馬來西亞政府宣布布城成為馬來西亞第三個聯邦直轄區，而本次宣布也確立了布城的行政首都地位。[2]

Ci-lung-pu-(吉隆坡)

mikawaway-kalumyiti

據Euromonitor於2017年的統計指出，吉隆坡每年擁有高達1230萬名外國遊客到訪，超越北京、羅馬、台北、上海等城市。

u nipatahkal nisausian nu Euromonitor i 2017 a mihcaan sa, paymihcaan tayniay i Ci-lung-pu-(吉隆坡) miidangay a tademaw sa makaala tu 1230 a mang(萬)sa，macabi’ tu ku Pe-cing (北京), Lu-ma (羅馬), Tay-pye(台北), Sang-hay (上海) a tuse.[3]

Pu-ceng (布城)

mikawaway-kalumyiti

但因吉隆坡土地有限且面對過度擁擠的問題，已於1999年遷往吉隆坡以南20公里的布城（行政首都）。2001年2月1日，馬來西亞政府宣布布城成為馬來西亞第三個聯邦直轄區，而本次宣布也確立了布城的行政首都地位。

zayhan katuudkatuud satu ku malimaday tayni muenegay nu binacadan i Ci-lung-pu (吉隆坡), atu caayay ka ahebal ku kakalukan a lala’ay itiza, kuy i 1999 a mihecaan malimad tayza i Pu-ceng (布城) ku tapang a tusu nu Malyasia (馬來西亞) . 2001 a mihcaan tusaay a bulad cacay a demiad patahkal pakatineng ku cengfu(政府) nu Malyasia (馬來西亞) tu katuuday a malatuluay kasaupuay cesya a kakitizaan nu Malyasia ku Pu-ceng (布城), imahini sa patatenga’ku cengfu(政府) u satalawkaway tapanay a tuse ku Pu-ceng (布城) sa.

布城全稱：「布城聯邦直轄區」，是馬來西亞政府於90年代末建立的新市鎮，也是馬來西亞的行政首都，也是聯邦政府行政機構及司法機構的所在地。

u tadangangan nu Pu-ceng (布城) sa kasaupuan cesya a kakitizaan han.

u tahbaluhayay a nipatizengan nu Malyasia (馬來西亞) cenhu(政府) i nuzikuzan nu 90 a niyen-tay(年代). atu u satalakaway tapang a tusu nu Malyasia (馬來西亞) tu, aenengan aca nu pahuingay a ciku atu talakaway a ciku itini .

布城位於馬來西亞半島西南部，居於吉隆坡市與吉隆坡國際機場之間，相距兩地各約40公里。

kakitizaan nu Pu-ceng (布城) , i nuetipan tu timulan nu Malyasia (馬來西亞) pangkiw a subal, i tebang nu Ci-lung-pu-se (吉隆坡市)atu Ci-lung-pu kitakitay a cicang (吉隆坡國際機場), lala'ad nina tusaay a tuse sa makaala sepatay km.

布城從90年代開始不斷發展；今天，當地擁有許多主要地標，人口也在近年來急速增長，截止2015年約有近9萬人口。

整個城市面積廣闊，山林起伏，宏偉壯觀，其中70%是綠地，紅花綠葉相映，環境清幽宜人。

namakayni i 90 zitay (年代) sa , misaicelang misabalucu’ palekal tu canancanan a kakawawan ku Pu-ceng (布城), sisa katukuh ayza malahci tu ku nisaicelangan nuheni , imahini malimaday tayni sikakawaw siluma’ay itini i Pu-ceng (布城) a tademaw tahmahini 2015 a mihcaan makaala siwaay a mang (萬) ku muenengay itiza.

zayhan siahebalay a lala’ lala’an ku Pu-ceng (布城), atu simakakitingkitingay a buyu’atu kilangkilangan , kizemuay a aazihen, itini izaw aca ku 70% langdaway lutuklutukan, mapadadingu ku sumanahay a balu atu langdaway a kilakilangan, sa sa’pi’sa ku balucu’nu tademaw a pakaazih.

布城經過近6年的規劃建設，現已是頗具規模的一座現代化新興城市，也成為馬來西亞一處最新的旅遊景點。

makaala enemay a mihcaan ku nilekakawaw mipatizeng tu Pu-ceng (布城), katukuh ayza malaayzaay baluhayay a tuse tu ku Pu-ceng (布城), atu malakakaydihan tu nu miidangay a tayni i Ma-lay-si-ya (馬來西亞).[4]

kakingingan nu kanatal demiad(國家紀念日)

mikawaway-kalumyiti

kakinging nu kanatal demiad sa 31 bulad 8 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

mikawaway-kalumyiti

u tabakiay a tapang nu kanatal (cong-tung, 總統) ayza sa ci Yang di-Pertuan Agong, micakat a demiad sa i 2016 a mihca 12 bulad 31 demiad.

cunli (總理)

mikawaway-kalumyiti

u cunli nu Malaysia (馬來西亞) ayza sa ci Muhyiddin Yassin, micakat a demiad sa i 2020 a mihcaan 3 bulad 1 demiad.

hulic(法律)

mikawaway-kalumyiti

masakiket(有關) ku kapulungan hulic (Common Law 英美法系) nu Malaysisaay hulic. nika anu pisadaecus kiya Muslimay, ami amating ku Muslimay huting. u hulic nu kitakit ku Malyasia mikelec(緊縮) tu icelang(力量) ku huting nu Muslim.

馬來西亞的法律屬普通法(英美法系)，但是倘若穆斯林人犯錯(犯法)時會由穆斯林法庭進行審判，不過馬來西亞憲法也緊縮(限制)穆斯林法院的力量(權力)。

kakitizaan (地理)

mikawaway-kalumyiti

nutipanay a Malyasia (西馬)

mikawaway-kalumyiti

馬來西亞半島地區通稱馬來西亞半島，亦稱為馬來亞（英語：Malaya），總面積約130,590平方公里（50,420平方英里）。它北鄰泰國，南與新加坡通過新柔長堤和馬新第二通道相連。它隔麻六甲海峽與印度尼西亞的蘇門達臘島相望。

Malaysia (馬來西亞) pangkiway a subal, Malaya han aca, u lala'ay nu Malyasia (馬來西亞) pulung han makaala tu 130,590 Sq km (50,420 Sq Ingli [英里]). Malyasia (馬來西亞) pangkiway a subal taamisan sa micapi tu Thailand (泰國) mayza milakec tu Sin-zu (新柔) tanayuay a cupu atu Ma-Sing (馬新) sakatusaay kakaawasan nu zazan sa, tatimulan sa tanengay malalitin tu Sin-ciya-pu (新加坡 ). anu matena’nu Ma-liw-ciya (麻六甲) bayubayuan ku Malyasia (馬來西亞) , nika masasuayaw atu nu Ing-tu-ni-si-ya (印度尼西亞) a Su-mang-ta-la (蘇門達臘).

馬來西亞半島地區由馬來西亞的11個州和兩個聯邦直轄區組成，亦有東西之分，其中東海岸通指面向南中國海和太平洋的區域，西海岸則為面向麻六甲海峽和印度洋的區域。而西海岸因人口密集而普遍被細分為北中南三部。

i nuetipanay a Malyasia (馬來西亞) sa, pulung sa izaw ku sabawcacay a cu’ (州), atu tusaay a kasaupuan cesya kakitizaan, mapalatusa aca kina etipanay a Malyasia (馬來西亞), nuwaliay atu nuetipananay a dadipasan.

i nuwaliay a dadipasan sa: masasuayaw tu timulay Cung-ku a bayu (南中國海) atu Tay-ping-yang (太平洋) a kakitizaan.

i nuetipananay a dadipasan sa, masasuayaw tu Ma-liw-ciya (麻六甲) bayubayuan atu Ing-tu-yang (印度洋) a kakitizaan. nika nuetipananay a dadipasan katuudkatuud satu ku malimaday tayni muenengay nu tademaw , sisa palatuluen itini, amisay,tebanay, atu timulay ku sausi.[5]

nuwalianay a Malyasia (東馬)

mikawaway-kalumyiti

東馬2州，1個聯邦直轄區。東馬（馬來語：Malaysia Timur，全稱東馬來西亞，簡稱沙砂），是馬來西亞位於婆羅洲的北半部領土，由沙巴、砂拉越及納閩組成，面積200,657平方公里餘，但人口僅佔全國2成。地理上，東馬西馬的位置被南海所隔，這間接導致人口密度和發展指數低於位於馬來亞半島的西馬。東馬因此保存了豐富的天然資源。

i nuwalianay a Malyasia (馬來西亞) sa, mapulung tu tusaay a cu’ (州), atu cacay ku kasaupuan cesya kakitizaan. nuwalianay a Ma-lay-si-ya, mapangangan tu Sa-sa (沙砂) han aca. i Ma-lay-si-ya (馬來西亞) saamisanay nu Pu-lu-cu'(婆羅州) ku kakitizaan, mapulungay tu Sa-pa (沙巴), Sa-la-yey (砂拉越), Na-ming (納閩), u lala'ay niza sa 200,657 Sq Km , katuud nu tademaw sa tusa a bataan% adada. azihen ku kakitizaan nu etipan, nu walian Malyasia (馬來西亞) pankiw a subal , u matena'ay nu Timulay a bayu (南海), sisa masasizuma ku kakawawan. i nuwalianay a Malyasia (馬來西亞) sa, caay kapapinapina ku muenengay a tademaw, i nayay aca ku tanektekay a sakasilacu itini, kanahatu naiay ku matatungusay nu waliay a Malyasia (馬來西亞) , nika masupuday ku kapahay a laylayan i tini i nuwalian a Malyasia (馬來西亞).[6]

laylay (歷史)

mikawaway-kalumyiti

至19世紀末全半島均成為英國殖民地。1963年9月16日連同沙巴、沙勞越以及新加坡聯合組成馬來西亞聯邦。新加坡在1965年退出馬來西亞。

hicaen i tawya i siwaay a se-ci (世紀), nanu Ing-Kuo (英國) a pisiwaay ku Malyasia (馬來西亞), i 1963 a mihcaan siwaay a bulad sabawenem a bulad pausu Sa-pa (沙巴), Sa-la-yey(砂拉越) atu Sin-ciya-pu (新加坡) mapulung mala kasaupuan a Malyasia (馬來西亞) a kanatal kuheni mamin. nika i 1965 a mihcaan miliyas ku Sin-ciya-pu (新加坡) tina kasaupuan a Malyasia (馬來西亞) a kanatal.[7]

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

mikawaway-kalumyiti
miala i "https://szy.wikipedia.org/w/index.php?title=Malaysia&oldid=128116"